Sản xuất lúa chất lượng cao - Nâng thu nhập cho nông dân

Cùng với những tiến bộ kỹ thuật trong canh tác nông nghiệp, thâm canh cây lúa, nên năng suất lúa bình quân chung toàn tỉnh và ở các huyện thị thành phố không ngừng tăng lên qua các vụ và qua các năm. Năm 2001 ( sau 10 năm tái lập tỉnh), năng suất lúa bình quân chung toàn tỉnh cả năm là 10,58 tấn/ha, đã gấp 2 lần so với năm 1991 (năm trước khi tái lập tỉnh); Sản lượng lương thực đạt gần 460.000 tấn, tăng 2,3 lần so với năm 1991; Bình quân lương thực đầu người đạt 504 kg. Đến năm 2010, thì  tổng diện tích gieo cấy lúa trong năm của cả tỉnh đạt trên 81.000 ha (có 21,6 ngàn ha lúa cao sản và 19,7 ngàn ha lúa chất lượng cao). Tổng sản lượng lương thực cây có hạt đạt 51,4 vạn tấn, tăng 1,1 vạn tấn so với năm 2009.

Như vậy chỉ sau một thời gian ngắn, từ khi tái lập tỉnh, sản xuất lương thực của tỉnh nhà đã có những bước tiến rõ riệt: cơ cấu mùa vụ, cơ cấu giống lúa có sự chuyển biến tích cực; năng suất, sản lượng lúa liên tục tăng; bình quân lương thực đầu người được nâng lên. Khi tách tỉnh chúng ta còn thiếu lương thực tiêu dùng thì sau 10 năm đã đảm bảo đủ và có phần dư thừa; Hiện tại, lại đang đảm bảo vững chắc vấn đề an ninh lương thực trên địa bàn.

Hiện nay đã xuất hiện nhiều hộ, gia đình nông dân hướng đến sản xuất ra những sản phẩm hàng hóa có giá trị kinh tế cao, thu nhập lớn. Trong nhiều năm gần đây, ở lĩnh vực sản xuất lương thực đã có những đơn vị và hộ gia đình đi đầu trong việc gieo cấy lúa chất lượng cao mà cụ thể là gieo cấy các giống: Dự, Tám, Nếp, LT2, Bắc thơm số 7… Huyện Kim Sơn là địa phương  luôn có nhiều diện tích lúa Tám, Dự, Nếp… được cấy chủ yếu ở vụ mùa; Yên Mô mỗi vụ thường có từ 20-25% diện tích gieo cấy là các giống lúa chất lượng cao ( LT2, Bắc Thơm số7…). Ơ quy mô xã, HTX có: HTX Vĩnh Yên, Liên Phương (Yên Nhân-Yên Mô), trong các vụ sản xuất qua đã tích cực đưa giống lúa chất lượng cao vào gieo cấy với gần 100% diện tích; HTX Hợp Tiến ( Khánh Nhạc-Yên Khánh) cũng có diện tích lúa chất lượng cao tương tự… Nhiều HTX khác đều có diện tích lúa chất lượng cao chiếm từ 15-25% tổng diện tích gieo cấy. Chỉ tính riêng trong năm 2010, toàn tỉnh gieo cấy được 19.702 ha lúa chất lượng cao ( vụ đông xuân 8.577,6 ha, vụ mùa 11.124,4 ha). Năm 2011, diện tích lúa chất lượng cao của vụ đông xuân cũng tưương đương năm trước, nhưng vụ mùa thì diện tích tăng cao trên 15.000 ha với chủ yếu là các giống: QR1, Bắc Thơm số 7, LT2…    

Mặc dù năng suất lúa chất lượng cao thường thấp hơn so với lúa cao sản, nhưng bù lại giá bán  lúa thương phẩm lại cao gấp  1,5 đến 2 lần so với lúa thường. Bà Nguyễn Thị Nguyệt (Ninh Khang-Hoa Lư) cho biết: Giá 1kg lúa chất lượng cao (LT2, Bắc thơm số 7, Hương Thơm số 1) trên thương trường hiện tại từ 10.000-11.000 đồng, trong khi đó giá 1kg lúa cao sản (Các giống lúa lai) chỉ từ 7.000-7.500 đồng. Ngược lại, khi vào sản xuất, giá 1kg giống lúa chất lượng cao lại rẻ hơn nhiều so với giống lúa cao sản (giống lúa cao sản là những giống lúa lai nhập ngoại, giá giống đắt), giống lại dễ mua; trong khi đó chi phí cho phòng trừ sâu bệnh, chăm sóc lúa chất lượng cao đỡ tốn kém hơn…Do vậy, hiệu quả kinh tế của việc sản xuất lúa chất lượng cao lớn hơn nhiều so việc sản xuất lúa cao sản. Bộ giống lúa chất lượng cao ngoài các giống: LT2, Bắc Thơm số 7, Hương thơm số1…thì ngành nông nghiệp và các địa phương vẫn đang tìm tòi lựa chọn, khảo nghiệm bổ sung đưa vào đồng ruộng các gốing lúa mới.

Đã gần 2 năm qua giống lúa thuần chất lượng cao QR1 được các địa hương chú trọng mở rộng diện tích gieo cấy đại trà ở cả 2 vụ sản xuất. Trên địa bàn tỉnh đã có dự án sản xuất giống lúa QR1 tại huyện Yên Khánh quy mô 200 ha và tới đây còn triển khai tiếp ở một số đợn vị khác. Ngoài ra các địa phương cũng đã khảo nghiệm và cho thấy các giống lúa: TB45, J01…cho năng suất và chất lượng gạo rất tốt. Theo tính toán của ông Trần Ngọc Diệp, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Yên Khánh thì: 1 ha lúa chất lượng cao cho lãi khoảng trên 15 triệu đồng; trong khi đó cũng ở diện tích như vậy 1ha lúa cao sản chỉ cho lãi khoảng 4,5 triệu đồng. Trong chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, để nâng cao thu nhập cho người nông dân thì một trong những hướng đi của ngành trồng trọt là sản xuất lúa chất lượng cao với những sản phẩm chất lượng, giá trị cao, có tính hàng hóa lớn.

Đinh Chúc