Nâng cao năng lực phục vụ của hệ thống thủy lợi Tắc Giang - Phủ Lý
Từ khi hoàn thành, đưa vào sử dụng (năm 2010), đến nay Hệ thống thủy lợi Tắc Giang - Phủ Lý đóng vai trò quan trọng trong tưới, tiêu và phòng chống thiên tai (lũ, úng...). Hằng năm, công tác quản lý, vận hành hệ thống thủy lợi này luôn được đặc biệt quan tâm. Qua đó, giúp nâng cao năng lực phục vụ trong điều kiện thời tiết bất thuận, khó lường đang ngày càng gia tăng.
Tuy mới bước vào đầu mùa mưa, bão, lũ nhưng Cụm công trình đầu mối cống và âu thuyền Phủ Lý (hệ thống thủy lợi Tắc Giang - Phủ Lý) đã phải triển khai công tác ứng trực để ứng phó với đợt lũ đang lên trên sông Đáy (từ ngày 22/6). Các cửa cống và âu luôn sẵn sàng hoạt động tiêu, thoát hoặc ngăn lũ trên các sông khi cần thiết. Ông Nguyễn Đức Hiển, Tổ trưởng Tổ quản lý Cụm công trình đầu mối cống và âu thuyền Phủ Lý cho biết, khi có dự báo mực nước lũ trên sông Đáy lên cao, đơn vị tổ chức chia ca ứng trực 24/24 giờ trong ngày. Mực nước tại thượng lưu và hạ lưu cống được theo dõi hàng giờ để sẵn sàng vận hành công trình khi có lệnh.
Cụm công trình đầu mối cống và âu thuyền Phủ Lý được xây dựng có nhiệm vụ tiêu thoát nước cho vùng phục vụ chính, gồm: Thị xã Duy Tiên, thành phố Phủ Lý và các huyện Lý Nhân, Bình Lục, Thanh Liêm. Trong điều kiện khu vực nội đồng có mưa lớn, các trạm bơm, cống tiêu thoát ra sông Châu, công trình mở cửa cống và cửa âu đưa nước ra sông Đáy (khi mực nước sông Đáy thấp hơn). Còn trong trường hợp lũ trên sông Đáy lên cao, các cửa cống và âu thuyền Phủ Lý được đóng để ngăn nước tràn vào bảo đảm an toàn cho tuyến đê sông Châu và đời sống, sinh hoạt, sản xuất của người dân 2 bên bờ sông. Từ tính chất quan trọng trong phòng chống thiên tai, Cụm công trình đầu mối cống và âu thuyền Phủ Lý hàng năm đều được quan tâm nâng cao năng lực hoạt động. Toàn bộ máy móc, thiết bị vận hành đóng, mở cống và âu thuyền được duy tu, bảo dưỡng (kiểm tra độ an toàn của các bộ phận, tra dầu mỡ…), như: Máy tời, dây cáp… Các cánh cống (cánh phai) được nâng lên cạo hà, đánh rỉ và sơn sửa lại. Những bộ phận hết thời gian sử dụng, bị hỏng hóc được thay thế kịp thời. Cũng theo ông Nguyễn Đức Hiển, quá trình hoạt động, công trình tiếp xúc trực tiếp với nước, qua thời gian đã xuống cấp một phần. Vì thế, công tác duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa thiết bị rất quan trọng, giúp bảo đảm an toàn và phát huy được khả năng phục vụ tốt nhất có thể.
Cùng với Cụm công trình đầu mối cống và âu thuyền Phủ Lý, các công trình thuộc hệ thống thủy lợi Tắc Giang - Phủ Lý (Cụm công trình đầu mối cống và âu thuyền Tắc Giang, đập Phúc) hằng năm đều được quan tâm nâng cao năng lực phục vụ. Như Cụm công trình đầu mối cống và âu thuyền Tắc Giang có nhiệm vụ phòng chống lũ sông Hồng và tiêu nước trên sông Châu (khi mực nước trong nội đồng lên cao). Từ khi xảy ra sự cố năm 2012, công trình luôn được xác định là trọng điểm phòng chống thiên tai cấp tỉnh. Công trình bảo đảm 2 mục tiêu: Phòng chống thiên tai và phục vụ tưới, tiêu nội đồng. Yêu cầu đặt ra đối với cụm công trình này là hệ thống máy móc, thiết bị của công trình (máy đóng mở, tời cáp, cánh cống…) phải luôn trong điều kiện hoạt động tốt nhất. Quá trình vận hành được thường xuyên theo dõi để xử lý kịp thời khi có sự cố xảy ra...
Tuyến sông Châu từ Phủ Lý đến Tắc Giang nằm trên hệ thống được triển khai các biện pháp đảm bảo năng lực tiêu thoát nước. Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Hà Nam (đơn vị được tỉnh giao quản lý) thường xuyên tổ chức khơi thông dòng chảy, giải tỏa đăng, lưới quây cá trên sông, nhất là những đoạn tuyến gần công trình đầu mối. Đơn vị chủ động phối hợp với chính quyền địa phương dọc 2 bên sông ngăn chặn và xử lý những vi phạm theo Luật Thủy lợi. Ông Trương Đức Thiện, Trưởng phòng Quản lý nước và công trình (Công ty TNHH MTV KTCTTL Hà Nam) cho biết: Công trình thủy lợi Tắc Giang - Phủ Lý đóng vai trò quan trọng trong phòng chống thiên tai, lũ, úng. Hằng năm, công ty đều xây dựng kế hoạch thực hiện các biện pháp nâng cao năng lực phục vụ của công trình. Khi xuất hiện diễn biến bất thuận của thời tiết, nhất là lũ trên các sông lên cao, công tác ứng trực và vận hành được thực hiện theo đúng quy trình. Công ty thường xuyên kiểm tra, đôn đốc các Tổ quản lý công trình quan tâm bảo đảm đúng quy trình vận hành.
Diễn biến thiên tai, thời tiết năm nay tiếp tục được dự báo phức tạp, khó lường, khả năng sẽ xuất hiện các trận mưa có cường độ lớn, lũ trên các sông dâng cao, nhất là trên sông Đáy. Việc nâng cao năng lực phục vụ của Hệ thống thủy lợi Tắc Giang - Phủ Lý cần được quan tâm đặc biệt, góp phần bảo vệ sản xuất và đời sống nhân dân trong vùng phục vụ nói riêng và trên địa bàn tỉnh nói chung.
