Chủ động tháo gỡ khó khăn cho hoạt động chính quyền địa phương 2 cấp: (Kỳ I): Nhận diện khó khăn trong vận hành chính quyền địa phương 2 cấp

Việc triển khai chính quyền địa phương 2 cấp là bước đi quan trọng nhằm cụ thể hóa chủ trương của Đảng, Nhà nước về xây dựng bộ máy hành chính tinh gọn, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả. Tuy nhiên, sau thời gian đầu vận hành, mô hình này đã bộc lộ một số khó khăn, vướng mắc, đòi hỏi các cấp, các ngành phải chủ động nghiên cứu, tìm giải pháp tháo gỡ để bảo đảm hoạt động thông suốt, đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân.

Khó khăn từ công tác quản lý đến thực thi nhiệm vụ

Sau một thời gian vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, UBND tỉnh liên tục tổ chức các đoàn công tác làm việc với các sở, ngành và địa phương để nắm bắt tình hình, nhận diện những khó khăn trong công tác quản lý, thực thi nhiệm vụ.

Thực tế cho thấy, khó khăn tồn tại ở hầu hết các lĩnh vực như: Cơ chế tài chính; quản lý đất đai; quy hoạch; chất lượng cán bộ; chuyển đổi số liên thông; cải cách hành chính... Trong đó vấn đề nổi lên sau khi sáp nhập đơn vị hành chính là nhiều dự án trọng điểm như sân bay, cảng biển, trung tâm hành chính chưa có trong quy hoạch cũ, dẫn đến lúng túng trong triển khai. Việc phê duyệt chủ trương đầu tư hay giao đất cho tổ chức, cá nhân gặp vướng mắc do thiếu quy định cụ thể.

Tại buổi làm việc với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường thẳng thắn nêu: Nhiều thủ tục như chấp thuận cho tổ chức kinh tế nhận chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất hiện chưa thống nhất, còn tình trạng thiếu biểu mẫu, chậm cập nhật hướng dẫn, khiến địa phương khó triển khai. Không ít dự án vì vậy bị chậm tiến độ, ảnh hưởng tới thu hút đầu tư, phát triển kinh tế.

Công tác giải quyết thủ tục hành chính tại cấp xã cũng gặp nhiều áp lực bởi riêng khối lượng công việc được phân cấp lớn, với 1.060 thủ tục và nghiệp vụ hành chính được thực hiện ở cấp xã, phường. Nhiều nhiệm vụ mới từ cấp huyện cũ chuyển về và tiến độ báo cáo công việc theo ngày, theo giờ cũng như rất nhiều báo cáo thường xuyên, đột xuất khác khiến cho khối lượng công việc càng nhiều thêm. Trong khi hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ, phần mềm dịch vụ công trực tuyến thường xuyên trục trặc làm chậm tiến độ cung cấp dịch vụ. Không ít cán bộ cấp xã còn lúng túng khi xử lý các nghiệp vụ mới.

Lực lượng chuyên trách ở cơ sở như khuyến nông, thú y chưa được quy định rõ cơ chế hoạt động, chế độ đãi ngộ chưa tương xứng, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý sản xuất nông nghiệp và phòng, chống dịch bệnh.

Bên cạnh đó, cơ sở vật chất, hạ tầng làm việc ở nhiều xã còn hạn chế. Trụ sở sau sáp nhập chưa được bố trí hợp lý, nhiều nơi chật chội hoặc dư thừa, trong khi nhu cầu cho trường học, y tế, công trình phúc lợi lại rất cấp bách. Không ít bất cập cũng nảy sinh trong công tác phối hợp. Việc phân cấp đầu tư công, giao chủ đầu tư cho các dự án thuộc nguồn vốn ngân sách cấp xã thiếu quy định cụ thể.

Công tác phối hợp giữa các sở, ngành, UBND các cấp nhiều khi còn chồng chéo, chưa phát huy hết hiệu quả… Những khó khăn trên đang hạn chế việc phát huy hiệu quả của mô hình chính quyền 2 cấp tại địa phương.

Chung tay tháo gỡ khó khăn

Tại buổi làm việc với UBND các phường: Hồng Quang, Mỹ Lộc, Nam Định, Trường Thi, đồng chí Trần Anh Dũng, Uỷ viên Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh ghi nhận những khó khăn trong quá trình thực thi nhiệm vụ ở cấp cơ sở và khẳng định: Trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, cấp xã giữ vai trò then chốt. Nhưng để vận hành tốt, chính quyền cơ sở cần thực sự chủ động, linh hoạt, không trông chờ, ỷ lại. Tỉnh sẽ đồng hành tháo gỡ mọi khó khăn trên nguyên tắc phải rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm.

Trước khó khăn, tỉnh đã chủ động tham vấn, xin chỉ đạo của các bộ, ngành để gỡ vướng. Nhiều bộ, ngành như: Nội vụ, Công thương đã cử cán bộ về tăng cường nắm bắt tình hình thực tiễn vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, việc thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước trong các lĩnh vực liên quan và đã hướng dẫn, hỗ trợ tháo gỡ, giải quyết kịp thời những vấn đề phát sinh, cấp thiết ở cấp xã. Đồng thời ban hành cuốn Cẩm nang hướng dẫn về phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền trong từng lĩnh vực và hướng dẫn cấp xã thực hiện đúng quy trình, thủ tục theo quy định.

Các Bộ: Nông nghiệp và Môi trường, Khoa học và Công nghệ, Tài chính… tổ chức đoàn công tác về làm việc với UBND tỉnh, ngành chuyên môn và khảo sát thực tế tại cấp xã trực tiếp tháo gỡ khó khăn và tiếp tục rà soát các quy định về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền; hoàn thiện hệ thống văn bản quy định, hướng dẫn triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, tạo cơ sở chính trị, pháp lý đầy đủ, bảo đảm thuận lợi để các địa phương triển khai thực hiện.

Cùng với sự vào cuộc của các bộ, ngành Trung ương, Văn phòng UBND tỉnh, các sở, ngành cũng tăng cường nhân lực chuyên môn để hỗ trợ các xã, phường trong công tác giải quyết thủ tục hành chính, hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ.

Trong đó, Sở Khoa học và Công nghệ đã cử 5 cán bộ, viên chức thuộc Trung tâm Chuyển đổi số lần lượt đến UBND 129 phường, xã để hỗ trợ thực hiện nhiệm vụ, đồng thời nắm bắt và tổng hợp các khó khăn, vướng mắc, kiến nghị của địa phương liên quan đến lĩnh vực chuyển đổi số, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.

Duy trì tổ phản ứng nhanh giải quyết tất cả mọi vướng mắc từ cơ sở liên quan đến chuyên ngành Khoa học và Công nghệ. Sở Nông nghiệp và Môi trường cử cán bộ Văn phòng đăng ký đất đai hỗ trợ các xã, phường; tổ chức hội nghị tập huấn cho lãnh đạo Phòng Kinh tế; cán bộ, công chức Trung tâm Phục vụ hành chính công của các xã, phường quy trình thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai, vừa trực tiếp giải quyết công việc tại cơ sở và báo cáo sở kịp thời xử lý tình huống phát sinh.

Khối các doanh nghiệp bưu chính, viễn thông như: Viettel, VNPT, Bưu điện tỉnh tiếp tục cử cán bộ kỹ thuật hỗ trợ địa phương. Tỉnh Đoàn Ninh Bình triển khai gần 200 đội hình thanh niên tình nguyện để hỗ trợ chính quyền địa phương 2 cấp tại Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh và Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã. Văn phòng UBND tỉnh thành lập Tổ hỗ trợ nghiệp vụ kiểm soát thủ tục hành chính và hỗ trợ Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã trên địa bàn.

Sự chung tay của các cấp, các ngành trong quá trình vận hành chính quyền địa phương 2 cấp không chỉ nhằm mục tiêu tháo gỡ “điểm nghẽn” ở cơ sở mà còn tiếp thêm động lực để chính quyền cơ sở tiếp tục cống hiến, bảo đảm bộ máy hành chính 2 cấp tại địa phương hoạt động ổn định, hiệu quả, phục vụ nhân dân ngày càng tốt hơn.

⇒ Kỳ II: Đồng bộ các giải pháp hướng đến chính quyền kiến tạo, phục vụ