Sau nhiều năm bôn ba, ngược xuôi làm nhiều nghề khác nhau, anh Phạm Văn Dũng (sinh 1981) ở xã Gia Tân, (Gia Viễn) đã bắt tay làm lại từ đầu ngay trên mảnh đất quê hương mình bằng mô hình trồng măng tây hữu cơ - thứ cây từ xa xưa được gọi là "rau vua".
Anh nông dân trồng "rau vua"
Gia Tân vốn là xã thuần nông của huyện Gia Viễn. Tuy nhiên, những năm gần đây, lao động trong xã chủ yếu vào làm việc tại các nhà máy, doanh nghiệp trong Khu công nghiệp Gián Khẩu với mức thu nhập ổn định và cao hơn cấy lúa. Không có lao động, nên nhiều gia đình cũng không còn mặn mà với đồng ruộng.
Dẫn chúng tôi đi tham quan hơn 2 ha trồng măng tây, anh Phạm Văn Dũng mở đầu câu chuyện: "Trước đây, diện tích đất màu mỡ này người dân cấy một vụ lúa. Thậm chí có nhiều gia đình đành để ruộng hoang vì không có lao động. Nhìn các xứ đồng như Sài Bạc, chân Mạ mầu…đều rất thuận tiện đường giao thông mà có năm chỉ để cỏ mọc, tôi rất xót xa, nên đã nảy ra ý tưởng phải khởi nghiệp từ làm nông nghiệp trên chính mảnh đất này".
Chuẩn bị cho hướng phát triển sản xuất mới, từ năm 2018, anh Dũng gặp Ban quản trị HTX Vân Long trình bày nguyện vọng, hướng đầu tư sản xuất, gặp 150 hộ xã viên thỏa thuận xin thuê lại đất ruộng. Đây là phần chân mạ mầu, trước đây HTX chia cho các xã viên để gieo mạ. Cũng vì mỗi hộ chỉ có vài chục m2, nên sau khi nhổ mạ đi, hầu như bỏ không để cỏ mọc đến vụ sau. Dần dần, phương pháp gieo mạ truyền thống thay đổi thành gieo sạ, gieo dày xúc nên diện tích này để cỏ mọc hoang.
Cùng với việc chuẩn bị sẵn đất đai, anh Dũng bôn ba nhiều nơi để tham quan các mô hình kinh tế có thể áp dụng vào đồng đất quê mình. Trong một lần đi tham quan các mô hình ở Hà Tây, Phú Thọ… anh Dũng đặc biệt ấn tượng với mô hình trồng măng tây và quyết định tìm hiểu về loại cây này.
Quyết định trồng măng tây khởi nghiệp từ làm nông nghiệp trên chính đồng đất quê hương, anh Dũng đầu tư gần 2 tỷ đồng tích cóp được qua gần 20 năm làm nghề cơ khí để đầu tư xây dựng mô hình trồng măng tây theo hướng hữu cơ, nói không với phân bón hóa học.
Với chi phí đầu tư ban đầu lớn nên anh Dũng và gia đình vừa làm vừa… lo. Khó khăn, thách thức càng nhiều, quyết tâm nung nấu trong anh càng lớn.
Anh Dũng cho biết, hiện vườn măng đang trồng là giống Grande F1 (xuất xứ Mỹ) là dòng cho mầm măng to, năng suất cao nhất, tính kháng bệnh tốt nhất. Đặc biệt là sản phẩm măng tây giàu dinh dưỡng, được thị trường rất ưa chuộng.
Trên thực tế, lượng măng tây cung cấp ra thị trường mới chỉ đủ để phục vụ cho các nhà hàng, khách sạn hoặc người tiêu dùng có điều kiện kinh tế, phần nhiều người dân chưa biết đến loại thực phẩm này.
Anh Dũng chia sẻ, cây măng tây không khó trồng nhưng đòi hỏi phải được chăm sóc tỷ mỉ, kỹ càng. Cũng vì cây măng tây có nhiều chất dinh dưỡng… nên thường gặp các loại bệnh, trong đó có nấm bệnh ở cây măng tây vẫn luôn làm đau đầu người trồng trong giai đoạn hiện nay. Các biểu hiện như gây thối rễ, đốm tím, rỉ sắt… làm ảnh hưởng đến sự sinh trưởng, phát triển của cây.
Anh Phạm Văn Dũng hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc măng tây.
Đặc biệt, việc nhiễm bệnh nấm trong cây măng tây không thể tránh khỏi với phương pháp trồng ngoài trời. Vì vậy người trồng cần hiểu đặc tính của chúng và dựa vào kinh nghiệm thời tiết của từng địa phương để có những phương pháp phòng tránh kịp thời.
Để vườn măng tây phát triển tốt, anh Dũng không ngừng tham khảo các tài liệu qua sách, báo, mạng internet, vừa trực tiếp đến tham quan và nhờ các chủ vườn lớn tư vấn thêm kỹ năng chăm sóc cây để ứng dụng. Qua nghiên cứu, anh Dũng đã tự sáng chế ra các loại thuốc vi sinh hữu cơ đặc trị làm từ các sản phẩm tự nhiên (cá, chuối, phân trùn quế..) thân thiện với môi trường.
Điển hình như kỹ thuật trộn chế phẩm sinh học F1 với mật mía để trị nấm cho cây. Nhờ vậy, cây kháng được nhiều loại sâu bệnh, phát triển tốt, đẻ nhiều nhánh khỏe, hứa hẹn sẽ cho thu hoạch ổn định.
Anh Dũng nhẩm tính: Nếu mỗi sào cho 2-3 kg mầm mỗi ngày, vườn măng cho khoảng trên 100 - 150 kg mầm măng. Măng tây hữu cơ hoàn toàn là rau sạch nên giá thành cao hơn các loại rau củ khác. Theo giá thị trường thời điểm hiện tại 60 - 80 nghìn đồng/kg, thời gian thu hoạch măng sẽ diễn ra trong 4 tháng. Như vậy, hiệu quả kinh tế mà măng tây mang lại cao hơn nhiều so với các loại cây trồng truyền thống khác. Mô hình của gia đình anh tạo việc làm cho 10 lao động với mức thu nhập từ 4 - 6 triệu đồng/tháng.
Với tiềm năng về đất, về nguồn đầu ra của sản phẩm, anh Dũng đã và đang vận động thêm các xã viên trên địa bàn xúc tiến thành lập HTX trồng, chế biến măng tây, đồng thời xây dựng sản phẩm OCOP của địa phương.
Hiện nay vườn măng tây của anh Dũng là địa chỉ để nhiều nông dân ở trong và ngoài xã đến tham quan, tìm hiểu. Hi vọng rằng, từ tấm gương bản lĩnh, tinh thần dám nghĩ, dám làm của anh Dũng, ở xã Gia Tân sẽ có thêm nhiều mô hình kinh tế hiệu quả, góp phần phát triển kinh tế- xã hội của địa phương.
Từ khoảng 2000 năm trước, măng tây được trồng nhiều ở các nước quanh vùng biển Địa Trung Hải. Với thành phần chứa nhiều axit folic và là nguồn cung cấp kali, chất xơ, vitamin B1, B6, A,và C, măng tây là một trong những loại rau cân bằng dinh dưỡng tốt nhất, xem là "cây rau thuốc".
Măng tây được chế biến thành nhiều món chay sống hoặc với được nấu chín cùng các loại thức ăn khác, điều mà người La Mã đánh giá cao và gọi là món "rau vua".