Xây dựng nông thôn mới ở Nho Quan: Vẫn còn không ít khó khăn

Những con đường bê tông phẳng lỳ, những ngôi nhà ngày một khang trang, những cánh đồng sản xuất nông nghiệp trù phú... đó là những đổi thay ở xã Phú Lộc. Còn nhớ cách đây 3 năm khi được huyện Nho Quan chọn làm xã điểm xây dựng NTM, Phú Lộc còn ngổn ngang công việc với 2 tiêu chí đạt là tổ chức chính trị trong sạch, vững mạnh và an ninh. Nhưng chỉ hơn 2 năm xây dựng, Phú Lộc đã đạt tới 9 tiêu chí.

Theo lãnh đạo xã, ngay từ những ngày đầu triển khai chương trình, yếu tố dân chủ được Đảng bộ xã đặt lên hàng đầu theo phương châm "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra và dân được thụ hưởng".

Trước khi triển khai các chủ trương, chính sách, chính quyền từ xã đến thôn đều tổ chức họp dân để tìm sự đồng thuận, nhất trí, tập hợp các ý kiến đóng góp của dân để xây dựng kế hoạch cho phù hợp.

Trong quá trình thực hiện, Đảng ủy xã đã tổ chức nhiều cuộc họp giao ban với bí thư chi bộ, trưởng, phó đoàn thể ở các thôn để nắm tình hình, rút kinh nghiệm, không để thắc mắc trong nhân dân.

Do vậy, các hoạt động trong xây dựng NTM được bà con nhân dân tích cực hưởng ứng. Đến nay, toàn xã đã hoàn thành 20/23 nội dung xây dựng cơ sở hạ tầng, bao gồm xây dựng đường giao thông, nhà văn hóa, cải tạo lưới điện, chỉnh trang làng xóm... với tổng mức đầu tư trên 20 tỷ đồng. Trong đó vốn do cộng đồng dân cư đóng góp là 3,5 tỷ đồng.

Cũng là đơn vị được huyện Nho Quan chọn làm điểm xây dựng NTM, Yên Quang đặc biệt quan tâm đến việc phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân. Thông qua các nguồn vốn, xã đã tập trung hỗ trợ cho người dân phát triển các mô hình sản xuất mới, cho hiệu quả cao.

Ông Hoàng Xuân ảnh, Phó Chủ tịch UBND xã Yên Quang cho biết: Thường sau khi có kế hoạch sản xuất cho một năm thì chúng tôi sẽ liên hệ với các công ty để tìm loại cây trồng thích hợp, sau đó ký kết hợp đồng sản xuất và bao tiêu sản phẩm với các công ty này.

Với cách làm như vậy, sản xuất trở nên bền vững, kéo theo thu nhập tăng cao. Hiện nay, 100% diện tích đất canh tác của Yên Quang đều được luân canh ít nhất là 3 vụ/năm.

Trong đó có trên 100 ha trồng khoai sọ, lạc xuân hè, lúa mùa đạt mức thu nhập bình quân 180 triệu đồng/ha, diện tích canh tác còn lại được dành cho các loại cây có giá trị kinh tế như khoai lang, rau đậu, cà chua...

Thu nhập bình quân trên 1 đơn vị canh tác của Yên Quang hiện nay đạt 80 triệu đồng/ha. Sản xuất hiệu quả đã có tác động trở lại đối với đời sống của bà con.

Năm 2012, thu nhập bình quân đầu người của xã tăng lên 11 triệu đồng/năm, tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 6,89%. Từ 2 tiêu chí ban đầu, đến nay Yên Quang đã đạt thêm 4 tiêu chí, đó là quy hoạch, điện, hình thức tổ chức sản xuất, văn hóa.

Với phương châm dễ làm trước, khó làm sau, mỗi xã trong 6 xã điểm của huyện Nho Quan đều lựa chọn hướng đi đúng, phù hợp với địa phương mình để triển khai thực hiện.

Kết quả sau hơn 2 năm triển khai, các xã này đều tăng từ 3-7 tiêu chí, cụ thể Đồng Phong đạt 10 tiêu chí, Phú Lộc đạt 9 tiêu chí, Lạng Phong, Văn Phong, Yên Quang đạt 6 tiêu chí, Quỳnh Lưu đạt 5 tiêu chí.

Vẫn còn không ít khó khăn

Bên cạnh những kết quả trên, theo đánh giá của Ban chỉ đạo huyện, công tác triển khai thực hiện chương trình xây dựng NTM trên địa bàn Nho Quan vẫn còn nhiều hạn chế, khó khăn.

Đó là công tác tuyên truyền, vận động chưa được triển khai sâu rộng, phương pháp tuyên truyền chậm đổi mới nên chưa tạo được sự hấp dẫn, lôi cuốn, nâng cao tinh thần trách nhiệm và sự đóng góp của toàn dân. Năng lực của các đơn vị tư vấn chưa đáp ứng được yêu cầu trong quy hoạch xây dựng NTM, đề án xây dựng NTM ở một số xã chất lượng chưa cao.

Mặt khác, công tác chỉ đạo ở một số địa phương chưa quyết liệt, việc quản lý chưa chặt chẽ và đồng bộ, chưa thực sự vận động được tất cả các ban, ngành, đoàn thể và người dân cùng vào cuộc.

Thực tế, bên cạnh những xã điểm, những xã còn lại số tiêu chí đạt được còn rất thấp, có 15 xã đạt từ 5 tiêu chí trở xuống, cụ thể như Quảng Lạc, Kỳ Phú mới đạt 3 tiêu chí, Thượng Hòa chỉ đạt 2 tiêu chí.

Theo ông Mai Văn Luận, Phó Chủ tịch UBND huyện Nho Quan thì bộ tiêu chí Quốc gia về NTM một số tiêu chí còn bất cập, chưa có bộ giải pháp điều hành chỉ đạo chung cho tất cả các địa phương nên trong quá trình thực hiện còn gặp nhiều khó khăn.

Nguồn kinh phí đầu tư của Trung ương, tỉnh về xây dựng NTM chưa tương xứng với nhiệm vụ xây dựng NTM, trong khi huy động nguồn lực tại địa phương gặp nhiều khó khăn.

Do vậy, thời gian tới tỉnh cần có chính sách ưu tiên hỗ trợ kinh phí làm đường giao thông nông thôn trục xã, liên xã, đường trục thôn, xóm, đường trục chính nội đồng và chính sách hỗ trợ hộ nghèo kinh phí đóng góp làm đường giao thông nông thôn. Đồng thời điều chỉnh mức hỗ trợ làm nhà văn hóa thôn từ 50 triệu đồng lên 150 triệu đồng.

Đặc biệt, cần điều chỉnh định mức hỗ trợ xi măng làm đường giao thông nông thôn vì Nho Quan có một số xã có diện tích rất rộng. Một số xã khi phong trào làm đường giao thông đang lên cao thì lượng xi măng hỗ trợ chưa đủ để làm hết các tuyến đường theo nguyện vọng đăng lý của nhân dân.

Thực tế cho thấy, khó thực hiện nhất trong xây dựng NTM là tiêu chí phát triển kinh tế, sản xuất, tăng thu nhập bình quân đầu người và giảm tỷ lệ hộ nghèo.

Có thể khẳng định, sau 2 năm triển khai thực hiện chương trình, cơ sở hạ tầng thay đổi nhanh chóng, các tiêu chí như giao thông, thủy lợi, điện, đường, chợ nông thôn có khả năng làm được nhưng để tăng thu nhập bình quân đầu người, giảm tỷ lệ hộ nghèo... thì phải cần thời gian dài hơn.

Theo ông Bùi Hoàng Phương, Bí thư Đảng ủy xã Đồng Phong, điều quan trọng là phải phát triển sản xuất theo hướng hàng hóa tập trung; kết hợp với chế biến, tạo ra sản phẩm chất lượng cao, có thương hiệu, có thị trường tiêu thụ ổn định. Tuy nhiên, hiện nay việc triển khai dồn điền, đổi thửa ở các địa phương đang rất lúng túng.

Cần xây dựng lộ trình cụ thể

Theo kế hoạch, năm 2013, huyện Nho Quan có 2 xã đăng ký hoàn thành 11-12 tiêu chí, 9 xã hoàn thành từ 8-10 tiêu chí, 8 xã đạt 6-7 tiêu chí, 7 xã đạt dưới 5 tiêu chí.

Các xã điểm phấn đấu hết năm 2013 có trên 50% số xã đạt tiêu chí về giao thông. Từng bước xây dựng kế hoạch dồn điền, đổi thửa, đồng thời gắn với tiêu chí thủy lợi. Đẩy mạnh phong trào chỉnh trang nông thôn gắn với tiêu chí môi trường và văn hóa xã hội.

Trong điều kiện kinh tế vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, đồng nghĩa với việc các nguồn lực dồn cho xây dựng NTM sẽ bị ảnh hưởng. Huyện Nho Quan tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, bồi dưỡng tập huấn về xây dựng NTM, trong đó công tác thông tin tuyên truyền phải được tiến hành thường xuyên bằng nhiều hình thức phong phú, hiệu quả.

Tranh thủ tối đa nội lực của các xã để huy động, lồng ghép các nguồn lực trong xây dựng NTM, đổi mới và xây dựng các hình thức tổ chức sản xuất dịch vụ có hiệu quả ở nông thôn.

Tăng cường chỉ đạo các xã điểm, phấn đấu hoàn thành kế hoạch xây dựng NTM theo kế hoạch. Triển khai đồng thời các tiêu chí khác trên cơ sở huy động, lồng nghép các nguồn vốn đầu tư, nguồn huy động tại chỗ, nguồn đóng góp của nhân dân.

Thiết nghĩ, để đạt được các mục tiêu trên, cấp ủy, chính quyền địa phương, Ban chỉ đạo các cấp chú trọng tổng kết nhân rộng các mô hình, cách làm hay ở nhiều địa phương để nhân ra diện rộng, nhằm tạo ra luồng sinh khí mới cho chương trình xây dựng NTM.

Bên cạnh đó, Ban chỉ đạo cần sớm xây dựng lộ trình, bước đi cụ thể cho từng mục tiêu và có những tổng kết, rút kinh nghiệm kịp thời để các địa phương điều chỉnh cho phù hợp

Nguyễn Lựu