Hiệu quả cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”

Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” được triển khai từ đầu năm 2016 trên cơ sở kế thừa kết quả 15 năm thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”.

Triển khai cuộc vận động, những năm qua, bám sát chỉ đạo của Trung ương và Tỉnh ủy, MTTQ các cấp trong tỉnh đã triển khai cuộc vận động một cách đồng bộ, hướng mạnh về cơ sở. Trong đó, chủ động xây dựng kế hoạch, bám sát nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương để phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân; lồng ghép cuộc vận động với các phong trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”, “Cả nước chung tay vì người nghèo, không để ai bị bỏ lại phía sau”…

Đến năm 2025, toàn tỉnh đã hoàn thành và hoàn thành trước thời hạn các mục tiêu xây dựng nông thôn mới, hiện có 65 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 4 xã nông thôn mới kiểu mẫu. Đây là bước tiến quan trọng, phản ánh quyết tâm chính trị và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và nhân dân. Nhiều phong trào được triển khai sâu rộng, như: “Đẹp xóm làng, đẹp nhà cửa, đẹp xứ họ, đẹp ruộng đồng”, mô hình “Chùa tinh tiến”, “Xứ họ đạo tiên tiến, gia đình Công giáo gương mẫu”… Qua đó, các giá trị văn hóa truyền thống tiếp tục được phát huy, góp phần củng cố mối đoàn kết lương giáo, tăng cường đồng thuận xã hội.

Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc được tổ chức trang trọng, thực chất tại 100% khu dân cư, trong đó 57,6% khu dân cư tổ chức bữa cơm Đại đoàn kết, mô hình giản dị nhưng có ý nghĩa sâu sắc, tăng cường gắn kết cộng đồng.

Song song với đó, hoạt động tự quản và hòa giải ở cộng đồng được duy trì hiệu quả. Toàn tỉnh hiện có 4.471 tổ hòa giải với 26.934 thành viên, trung bình hằng năm giải quyết thành công trên 80% vụ việc phát sinh, góp phần giữ gìn an ninh trật tự từ cơ sở. Không chỉ đạt kết quả đồng đều trên diện rộng, nhiều mô hình cụ thể, cách làm sáng tạo từ các khu dân cư đã tạo dấu ấn đậm nét, khẳng định vai trò nòng cốt của MTTQ tại cơ sở.

Thôn Tiên Chưởng, xã Hiển Khánh và thôn Kim Lũ, xã Thanh Liêm là hai đơn vị tiêu biểu. Tại thôn Tiên Chưởng, cuộc vận động được lồng ghép với xây dựng khu dân cư văn minh, đoàn kết. Thôn duy trì hiệu quả các tổ “Liên gia tự quản”, “Dòng họ tự quản”, mô hình phù hợp với đặc thù địa bàn, phát huy tinh thần tự quản và ý thức cộng đồng.

Năm 2024-2025, thôn đã huy động sự tham gia tích cực của nhân dân trong chỉnh trang hạ tầng, giữ gìn cảnh quan sạch đẹp, thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang. Các tổ hòa giải hoạt động hiệu quả, thôn duy trì hơn 50 tổ hòa giải với sự tham gia chủ động của người dân, góp phần giải quyết kịp thời những mâu thuẫn phát sinh. Nhiều gia đình, dòng họ trở thành điển hình trong phong trào xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư. Không khí đoàn kết, nhân ái trở thành nét đẹp truyền thống, tạo nền tảng quan trọng giúp thôn duy trì danh hiệu “Khu dân cư văn hóa” nhiều năm liền...

Với 351 hộ và 1.277 nhân khẩu, những năm qua, thôn Kim Lũ, xã Thanh Liêm đã có nhiều chuyển biến tích cực về kinh tế - xã hội. Nhân dân đoàn kết, chung sức hưởng ứng cuộc vận động với chủ đề “Toàn dân chung sức xây dựng khu dân cư tự quản, đoàn kết, ấm no, hạnh phúc”. Ban Công tác Mặt trận thôn đã vận động bà con trong thôn và con em xa quê đóng góp trên 300 triệu đồng cùng hàng trăm ngày công để nâng cấp, bê tông hóa hơn 270m đường giao thông nội thôn, giúp đường làng khang trang, sạch đẹp, thuận lợi cho sinh hoạt và phát triển kinh tế.

Cùng với đó, người dân tích cực chỉnh trang nhà cửa; đóng góp kinh phí, ngày công lao động để nâng cấp và mua sắm trang thiết bị cho nhà văn hóa, cải thiện điều kiện sinh hoạt cộng đồng. Thôn thực hiện nghiêm quy chế dân chủ ở cơ sở; các chủ trương, kế hoạch đều được đưa ra thảo luận dân chủ, công khai, tạo sự đồng thuận cao. Người dân ý thức giữ gìn an ninh trật tự, chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Nhờ đó, Kim Lũ trở thành một trong những khu dân cư điển hình của xã Thanh Liêm trong phong trào xây dựng nông thôn mới nâng cao.

Hiệu quả cuộc vận động không chỉ thể hiện ở những con số, mà quan trọng hơn là sự chuyển biến trong nhận thức, tinh thần trách nhiệm và ý thức làm chủ của người dân. Tại các khu dân cư, việc xây dựng đời sống văn hóa, phát huy tinh thần tự quản, bảo vệ môi trường, giữ gìn an ninh trật tự… đã trở thành việc làm tự giác của mỗi người.

Đồng chí Trần Thị Thoa, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh cho biết: “Khi người dân thực sự là chủ thể, Mặt trận đóng vai trò trung tâm đoàn kết, thì mọi phong trào đều đi vào thực chất. Sức mạnh của khối đại đoàn kết chính là yếu tố quyết định để cuộc vận động đạt hiệu quả bền vững”. Cùng với các phong trào xây dựng nông thôn mới, bảo vệ môi trường, xây dựng đời sống văn hóa, phong trào “Cả nước chung tay vì người nghèo, không để ai bị bỏ lại phía sau” được hưởng ứng sâu rộng trong toàn tỉnh.

Thông qua Quỹ Vì người nghèo và các hoạt động an sinh xã hội, toàn tỉnh đã vận động được hàng trăm tỷ đồng để hỗ trợ xây dựng nhà đại đoàn kết, giúp đỡ người nghèo, gia đình khó khăn, người yếu thế vươn lên ổn định cuộc sống. Các phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và xây dựng “Gia đình văn hóa”, “Làng văn hóa”, “Khu dân cư văn hóa” được triển khai có chiều sâu, gắn với việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội; giữ gìn môi trường xanh, sạch, đẹp.

Tỷ lệ gia đình văn hóa và khu dân cư văn hóa tăng qua từng năm, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân ngày càng được nâng cao. Người dân tích cực tham gia sinh hoạt văn hóa thể thao, thôn xóm khang trang, an ninh trật tự được giữ vững, niềm tin của nhân dân đối với Đảng và chính quyền ngày càng được củng cố.

Trong bối cảnh tỉnh đang hướng tới mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030, Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” tiếp tục giữ vai trò quan trọng, vừa là động lực, vừa là nền tảng củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Sự đồng thuận, đoàn kết và trách nhiệm của người dân sẽ là nhân tố then chốt để xây dựng tỉnh Ninh Bình phát triển nhanh, bền vững, văn minh, hạnh phúc.