Tiềm năng phát triển nghề trồng nấm

Về xã Khánh Vân (huyện Yên Khánh), mô hình phát triển kinh tế hộ của ông Phạm Văn Mỹ khá nổi tiếng bởi quy mô và hiệu quả từ cây nấm mang lại. Với diện tích 2.000m2 trồng các loại nấm sò, mộc nhĩ, linh chi...., gia đình ông Mỹ đã có doanh thu hàng tỷ đồng mỗi năm, trừ chi phí còn lãi hơn 300 triệu đồng.

Theo ông Mỹ, trồng nấm là nghề phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của Ninh Bình và cho hiệu quả cao hơn rất nhiều so với trồng lúa.

Nếu người trồng nắm vững kỹ thuật, có sự đầu tư, cộng với sự cần cù, chịu khó thì rất dễ làm giàu từ nghề trồng nấm.

Theo tính toán sơ bộ, 1 tấn rơm rạ khô có thể sản xuất được trên 5 tạ nấm sò tươi, với giá hiện nay từ 20-25 nghìn đồng/kg thì người trồng nấm thu về trên 10 triệu đồng, trừ chi phí có lãi bình quân 7-8 triệu đồng, có năm cao lãi 12-13 triệu đồng.

Nếu tính giá trị trên một đơn vị diện tích sản xuất thì trồng nấm có thu nhập rất cao vì 1 tấn rơm rạ làm nấm đóng thành bịch treo chỉ cần vài chục mét vuông.

Với quy mô sản xuất như hiện nay, mỗi năm gia đình ông xuất ra thị trường hơn 25 tấn nấm tươi, nấm khô các loại và đạt doanh thu gần 1 tỷ đồng, trừ chi phí mang lại thu nhập trên 300 triệu đồng.

Ngoài tạo việc làm và thu nhập cho gia đình, mô hình trồng nấm của ông Mỹ còn tạo việc làm thời vụ cho hơn 10 lao động với mức thu nhập bình quân trên 2,5 triệu đồng/tháng.

Không có quy mô lớn, nhưng với kinh nghiệm nhiều năm trong nghề, mô hình trồng nấm của ông Phùng Thế Tào, xã Khánh Nhạc (huyện Yên Khánh) luôn có hiệu quả và khẳng định hướng đi đúng trong phát triển kinh tế hộ.

Ông Tào cho biết: Hiện nay, gia đình ông có 600 m2 lán trại kiên cố trồng các loại nấm sò, mỡ, rơm. Nguyên liệu chủ yếu là rơm rạ thu gom sau mỗi vụ thu hoạch, do đó chi phí đầu tư thấp. Bình thường mỗi năm ông trồng 4 vụ nấm với khối lượng nguyên liệu từ 20-30 tấn rơm rạ và xuất bán ra thị trường 15 tấn sản phẩm. Sau khi trừ chi phí, nghề nấm mang về cho gia đình ông nguồn thu nhập từ 80 đến 100 triệu đồng mỗi năm.

Được biết, nghề trồng nấm bắt đầu xuất hiện ở tỉnh ta từ năm 1993, đến nay đã có bước phát triển cả về quy mô và chất lượng, góp phần nâng cao thu nhập cho người nông dân. Ước tính sơ bộ hiện nay tỉnh ta có trên 2.000 hộ gia đình, 7 HTX và nhiều tổ hợp tác sản xuất nấm ăn, nấm dược liệu các loại. Nghề trồng nấm giải quyết việc làm cho gần 7.000 lao động, trong đó trên 2.000 lao động thường xuyên.

Sản lượng nấm tươi hàng năm ước đạt 5.000  tấn, doanh thu đạt 100 tỷ đồng và trừ chi phí cho hiệu quả kinh tế đạt trên 60 tỷ đồng. Nếu tính hiệu quả kinh tế trên đơn vị diện tích canh tác thì 1 ha trồng nấm có thể đạt thu nhập hàng tỷ đồng/năm. Từ nghề trồng nấm, tỉnh ta đã có nhiều hộ có kinh tế khá và trở nên giàu có.

Tiềm năng phát triển lớn

Ông Phạm Quốc Hương, Chủ tịch Hội ngành nghề nấm Ninh Bình khẳng định, nghề nấm cho hiệu quả rất cao, gấp nhiều lần so với trồng lúa, phù hợp với định hướng chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn, tái cơ cấu nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.

Nghề trồng nấm có ý nghĩa rất lớn vì tận dụng được rơm rạ sau thu hoạch, dọn sạch đồng ruộng, giảm đáng kể tình trạng đốt rơm rạ hoặc vứt xuống kênh mương, sông, ngòi, góp phần bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, nghề trồng nấm của tỉnh ta phát triển chưa tương xứng với tiềm năng sẵn có và sản xuất nấm còn nhiều hạn chế, manh mún, nhỏ lẻ, chưa đáp ứng được nhu cầu của thị trường. Người trồng nấm có kỹ thuật vững rất ít, phần đa vẫn còn chủ quan, chưa tuân thủ đúng quy trình khuyến cáo nên tỷ lệ thành công và hiệu quả không cao.

Công nghệ sản xuất nấm hiện nay lạc hậu, chủ yếu là làm thủ công, ít máy móc, thiết bị. Nhiều người trồng nấm vẫn coi đây là nghề phụ, chỉ sản xuất lách thời vụ, thiếu chuyên nghiệp, chưa sản xuất theo quy mô lớn.

Hiện nay, tiềm năng phát triển nghề trồng nấm là rất lớn vì nguồn nguyên liệu dồi dào, sẵn có. Ước tính mỗi năm tỉnh ta có từ 600 - 700 nghìn tấn rơm rạ nhưng nghề trồng nấm chỉ mới sử dụng 15-16 nghìn tấn, còn lại phần lớn người nông dân vẫn phải đốt bỏ đi.

Đồng thời các tiến bộ kỹ thuật về nuôi trồng, chăm sóc, bảo quản và chế biến nấm ngày càng được hoàn thiện. Trình độ và kinh nghiệm của người nông dân cũng không ngừng được nâng lên.

Trong khi vấn nạn thực phẩm bẩn tràn lan thì nấm được người dân ưu tiên lựa chọn vì đây là rau sạch,  hay thực phẩm làm thuốc. Do đó, nhu cầu thị trường về các sản phẩm nấm tươi, nấm khô đang ngày càng tăng.

Với tiềm năng sẵn có, cùng nguồn lao động dồi dào, thị trường tiêu thụ mở rộng, là cơ hội rất lớn cho nghề trồng nấm phát triển. Để nghề này trở thành nghề chính, đi vào sản xuất có quy mô lớn, tạo nhiều việc làm và nâng cao thu nhập cho người nông dân, cần nâng cao nhận thức của người dân về nghề trồng nấm.

Ngoài thời tiết thì kỹ thuật sản xuất là yếu tố quan trọng nhất quyết định sự thành công của nghề nấm, chính vì vậy người trồng nấm cần tích cực học hỏi kinh nghiệm từ các hộ đã trồng thành công lâu năm.

Hội ngành nghề nấm Ninh Bình tiếp tục phát huy vai trò, trách nhiệm, làm cầu nối liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm và hỗ trợ kỹ thuật cho nông dân.

Để nghề trồng nấm phát triển quy mô lớn, hiệu quả cao hơn, trong thời gian tới, Hội ngành nghề nấm Ninh Bình phối hợp với các ngành chức năng, các địa phương tổ chức lại hoạt động của nghề nấm theo hướng chuyên môn hóa.

Tức là trong chuỗi giá trị sản xuất có hộ chuyên sản xuất bịch nấm cung cấp cho các hộ khác chuyên trồng và có hộ đứng ra chuyên đảm nhận khâu tiêu thụ.

Với cách làm này, quy mô sản xuất được nhân rộng, hiệu quả kinh tế sẽ cao hơn, từ đó nâng cao thu nhập cho người nông dân, góp phần thực hiện thành công đề án tái cơ cấu và xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh n

Giáng Hương