Phát triển chuỗi giá trị bền vững từ cây sen

Khu Đồng Và, xã Ninh Xuân, huyện Hoa Lư những ngày cuối tháng 5, ngay từ tờ mờ sáng, người dân đã chuẩn bị đồ nghề (thuyền nhôm, ủng, túi, bạt...) lội ruộng để thu hoạch lá sen. Vừa thoăn thoắt hái, buộc lạt rồi xếp ngay ngắn những bó lá sen lên thuyền, ông Nguyễn Xuân Thành vừa hồ hởi nói với chúng tôi: Trước đây, diện tích này cấy lúa kém hiệu quả nên 2 năm trở lại đây bà con liên kết với Công ty đưa sen vào trồng. Ban đầu chỉ thu hoạch ngó, hạt sen và củ sen nhưng năm nay, bà con chúng tôi được hướng dẫn hái thêm lá để làm trà. Cứ 5 nghìn đồng/1kg lá tươi, nhờ vậy mà gia đình có thêm khoản thu nhập kha khá. 

Còn bà Lê Thị Đức cũng khoe: Nhà tôi có 3 sào trồng sen, năm ngoái thu được 30 triệu, năm nay bán thêm lá nữa thì chắc chắn sẽ được hơn. Đó là chưa kể, vào mùa tôi còn đi thu hoạch sen cho Công ty, mỗi ngày có thêm từ 300 - 400 nghìn đồng tiền công.

Cây sen là loài cây được cả hương và sắc. Từ bao đời nay mà loài cây này đã đi vào đời sống và văn hóa của người dân Việt Nam. Đặc biệt các bộ phận của cây sen có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe và được sử dụng phổ biến trong y học cổ truyền. Hơn nữa, đây là loại cây khá dễ tính, ít sâu bệnh, không tốn nhiều công chăm bón. 

Chính từ những điều này, đầu năm 2022, Công ty TNHH nông nghiệp sạch Ninh Thắng (xã Ninh Thắng, huyện Hoa Lư) đã phối hợp với Viện nghiên cứu rau quả triển khai mô hình 2 ha trồng thí điểm kết hợp với nhân giống một số bộ giống sen mới theo các hướng sử dụng khác nhau như sen lấy hoa, sen lấy củ, sen lấy ngó và sen cho hạt. 

Đặc biệt, Công ty còn liên kết với bà con nông dân trên địa bàn huyện Hoa Lư thực hiện chuyển đổi 20 ha cấy lúa kém hiệu quả sang trồng sen. Đến nay, các ruộng sen này đều sinh trưởng và phát triển tốt và cho sản phẩm rất khả quan. Công ty đã tiến hành thu mua và đưa vào chế biến, tạo ra nhiều sản phẩm khác nhau như: củ sen sấy, chiên, muối; ngó sen tươi, đài sen khô, hạt sen tươi, hạt sen khô… Riêng chè ướp hương sen, hút chân không nhãn hiệu "Chè sen Cố đô" đã được xếp hạng là sản phẩm OCOP 4 sao. 

Chị Lê Thu Huyền, Phó Giám đốc Công ty TNHH nông nghiệp sạch Ninh Thắng, cho biết: Nhằm khai thác hết những giá trị từ sen, năm nay, Công ty tiếp tục thử nghiệm sản phẩm mới là trà lá sen. Lá sen được dùng làm trà là các lá bánh tẻ, nguyên vẹn, không sâu bệnh, được hái từ sáng sớm. Sau đó được đưa về rửa sạch và xắt bằng máy theo kích cỡ, rồi đưa vào vò, vo viên, sấy khô đến độ ẩm thích hợp. 

Do lá sen được lấy từ những ruộng sen chăm bón theo phương pháp thuận tự nhiên, không sử dụng phân bón hóa học, không thuốc trừ sâu, quá trình chế biến cũng không cho thêm bất kỳ chất phụ gia nào nên sản phẩm trà lá sen của Công ty TNHH nông nghiệp sạch Ninh Thắng giữ nguyên hương vị, màu sắc và các chất có lợi cho sức khỏe. Mặc dù mới ra mắt nhưng sản phẩm đã được thị trường đón nhận khá tích cực. 

Như vậy, sản phẩm trà lá sen hứa hẹn sẽ góp phần gia tăng chuỗi giá trị từ cây sen, tăng thu nhập, tạo thêm việc làm cho người dân địa phương. Đặc biệt, việc trồng sen còn tạo nên không gian cảnh quan đẹp mắt, từ đó thu hút khách du lịch về với Ninh Bình nhiều hơn. 

Bài, ảnh, video: Nguyễn Lựu