Sớm thành lập chi bộ Đảng
Đầu tháng 2-1931, đồng chí Phạm Quang Thẩm, Bí thư chi bộ Đảng cộng sản thôn Trung Trữ (Ninh Giang) về Thanh Khê tổ chức kết nạp những hội viên Nông hội đỏ tiên tiến vào Đảng và thành lập chi bộ Đảng tại nhà ông Phạm Văn Lung, gồm 5 đảng viên. Đồng chí Phạm Văn Hồng được cử làm Bí thư chi bộ. Có thể nói, chi bộ Đảng Thanh Khê thành lập là một sự kiện chính trị quan trọng có ý nghĩa to lớn. Từ đây, phong trào đấu tranh cách mạng ở địa phương có sự lãnh đạo trực tiếp của tổ chức Đảng. Chi bộ tập hợp được quần chúng, tổ chức đấu tranh theo kế hoạch, chủ trương của Đảng. Được cấp trên chỉ đạo, phong trào cách mạng của Thanh Khê Hạ, Ngô Khê Hạ phát triển mạnh mẽ.
Dưới sự lãnh đạo của chi bộ Đảng, quần chúng nhân dân trong xã đã đứng lên đấu tranh đòi tăng công gặt, chống tăng thuế và chống việc thu thuế gian lận, tham gia biểu tình đấu tranh đòi khất sưu thuế... Các cuộc đấu tranh của quần chúng ở Thanh Khê Hạ, Ngô Khê Hạ thắng lợi đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào cách mạng trong huyện. Năm 1942, tổ chức Việt Minh được thành lập ở Thanh Khê Hạ, sau đó chi bộ tiếp tục vận động quần chúng xây dựng các tổ chức Việt Minh ở các thôn. Quần chúng trung kiên được tổ chức vào các tổ Việt Minh làm nòng cốt hướng dẫn quần chúng đấu tranh, mở nhiều lớp học tập chính trị, phát động tinh thần thi đua yêu nước, đấu tranh chống đế quốc...
Nắm bắt được chủ trương giải phóng dân tộc, giành chính quyền về tay nhân dân của Trung ương, cùng với các chi bộ trong huyện, chi bộ Thanh Khê khẩn trương chuẩn bị lực lượng cách mạng, củng cố tổ chức Đảng, xây dựng và phát triển các đoàn thể quần chúng cách mạng, tập dượt đấu tranh để khi có lệnh tổ chức quần chúng khởi nghĩa giành chính quyền. Từ khi thành lập, khi hoạt động bí mật, lúc hoạt động bán công khai và công khai, được nhân dân đùm bọc, che chở, giúp đỡ, Chi bộ thôn Thanh Khê đã lãnh đạo nhân dân đứng lên đấu tranh giành chính quyền tháng Tám năm 1945 thắng lợi. Chi bộ có một đội ngũ cán bộ, đảng viên có tinh thần cách mạng triệt để, lập trường kiên định vững vàng, nhiệt tình công tác, lăn lộn với phong trào.
Sau cách mạng tháng Tám năm 1945, Đảng bộ xã Ninh Hòa đã lãnh đạo nhân dân đẩy mạnh phát triển sản xuất, văn hóa xã hội, đấu tranh bảo vệ thành quả cách mạng, cùng quân và dân cả nước đánh thắng thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc.
Quê hương ngày càng đổi mới
Trong chặng đường hơn 25 năm thực hiện đường lối đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo (1986 - 2012), Đảng bộ và nhân dân Ninh Hòa đã đoàn kết, năng động, sáng tạo, giành được những thành tựu to lớn toàn diện, từng bước thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Bộ mặt quê hương Ninh Hòa ngày càng đổi mới, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng cao. Cơ sở hạ tầng được tăng cường. Hệ thống chính trị thường xuyên được củng cố, xây dựng vững mạnh.
Cụ Phạm Văn Nghị nhớ lại: Trước đây, ruộng đất Ninh Hòa chỉ canh tác được 1 vụ chiêm, vụ mùa nước ngập mênh mông. Nay, hệ thống kênh mương thủy lợi được xây dựng kiên cố, cơ giới hóa được đưa vào sản xuất, đồng đất được quy hoạch gọn vùng, đảm bảo cho việc cấy 2 vụ lúa ăn chắc. Thực hiện nghị quyết của Đảng bộ xã, nhân dân đã tích cực chuyển dịch cơ cấu mùa vụ, cơ cấu giống cây trồng, vật nuôi. Do đó, sản xuất nông nghiệp phát triển toàn diện, đạt giá trị cao. Đến năm 2010, giá trị thu nhập trên 1 ha canh tác đạt 58, 5 triệu đồng. Hiện nay, bên cạnh sản xuất nông nghiệp là thế mạnh của địa phương, nhân dân trong xã đã tập trung phát triển tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ, phát triển nghề làm đá cảnh, cây cảnh, trồng nấm rơm, mộc nhĩ.. cho thu nhập ổn định, tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương. Nhiệm kỳ 2005 - 2010, tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng năm đạt 18,9%.
Trước cách mạng tháng Tám, hơn 90% số dân trong xã thất học, ốm đau không có thuốc chữa trị, phần lớn người dân ở nhà vách đất, mái lợp rạ lụp xụp, ẩm thấp, cuộc sống của nhân dân đói khổ cùng cực... Nhờ có Đảng, nhân dân đã có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Xã có 3 trường: mầm non, tiểu học, THCS được xây dựng khang trang, kiên cố. Toàn xã có 87% gia đình đạt gia đình văn hóa. Hộ nghèo giảm còn 1,5%.
Năm 2012, Đảng bộ xã Ninh Hòa kỷ niệm 81 năm ngày thành lập. Trong giai đoạn cách mạng mới, phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng và truyền thống lịch sử vẻ vang, Đảng bộ xã Ninh Hòa sẽ tiếp tục lãnh đạo cán bộ, đảng viên và nhân dân đoàn kết, thống nhất, nỗ lực vượt qua khó khăn, thách thức, phát huy mọi nguồn lực, tiềm năng, xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.
Ngọc Minh