Phát huy truyền thống 70 năm, ngành Tư pháp Ninh Bình năng động, sáng tạo, đổi mới và phát triển

Khi cả nước bước vào cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Bộ Tư pháp đã nhanh chóng, khẩn trương tổ chức lại và điều hành khá thông suốt, linh hoạt hệ thống tư pháp kháng chiến gọn nhẹ, hoạt động Tư pháp đã góp phần vào thắng lợi của cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện của dân tộc. Phát huy truyền thống của Tư pháp kháng chiến, những năm đầu kiến thiết hòa bình ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất đất nước, Bộ Tư pháp đã tập trung giúp Chính phủ, Quốc hội xây dựng Hiến pháp năm 1959 và các đạo luật về tổ chức bộ máy Nhà nước, về quyền tự do, dân chủ của công dân phù hợp với tình hình mới.

Trong suốt thời kỳ chống Mỹ cứu nước, công tác tham mưu về pháp luật và xây dựng pháp luật của Chính phủ do ủy ban Pháp chế đảm trách. Đặc biệt, sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, ủy ban pháp chế đã chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành xây dựng hàng trăm văn bản pháp luật nhằm thống nhất thực thi pháp luật quốc gia.

Năm 1981, Bộ Tư pháp được tái thành lập với chức năng giúp Chính phủ thực hiện quản lý thống nhất về công tác tư pháp trong cả nước. Từ đó đến nay, đặc biệt trong gần 30 năm thực hiện đường lối đổi mới, Bộ Tư pháp được giao thêm nhiều trọng trách. Với tư duy mới, Bộ Tư pháp đã có những đóng góp tích cực trong quá trình xây dựng Hiến pháp năm 1992, Hiến pháp sửa đổi, bổ sung năm 2001, Hiến pháp năm 2013. Những bộ luật lớn đầu tiên, có thể coi là những trụ cột của hệ thống pháp luật Việt Nam thời kỳ đổi mới đã được giao cho Bộ Tư pháp chủ trì soạn thảo, đó là Bộ luật Hình sự (1986, 1999); Bộ luật Tố tụng hình sự (1988, 2003); Luật Hôn nhân và Gia đình (1986, 2000, 2014); Bộ luật Dân sự năm (1995, 2005)…Các chương trình quốc gia về phổ biến, giáo dục pháp luật được tiến hành thường xuyên với cơ quan Tư pháp làm đầu mối, thường trực của Hội đồng phổ biến, giáo dục pháp luật các cấp. Đồng thời, Ngành cũng đang nỗ lực và hướng tới phát triển đồng bộ một mạng lưới các dịch vụ pháp lý gồm luật sư, công chứng, giám định tư pháp, đăng ký giao dịch bảo đảm, bán đấu giá tài sản, hòa giải…, góp phần tạo môi trường pháp lý an toàn, thuận lợi thúc đẩy các giao dịch dân sự - kinh tế trong nước và quốc tế.

Trải qua 70 năm xây dựng và trưởng thành, ngành Tư pháp luôn nỗ lực vượt qua khó khăn, thách thức, tập trung trí tuệ, sức lực phấn đấu hoàn thành những nhiệm vụ được Đảng và Nhà nước giao trong các giai đoạn cách mạng, đóng góp vào sự thắng lợi chung của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Nhà nước xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Cùng với sự phát triển không ngừng của ngành Tư pháp Việt Nam, từ khi tái lập tỉnh (năm 1992) đến nay, được sự quan tâm chỉ đạo của Thường trực Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh; sự phối hợp của các cấp, các ngành, các cơ quan, đoàn thể; sự giúp đỡ của các tầng lớp nhân dân, ngành Tư pháp Ninh Bình đã có sự phát triển, có nhiều đóng góp quan trọng vào sự nghiệp phát triển của Ngành và xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Với số lượng cán bộ, công chức, viên chức không nhiều (ban đầu chỉ có 10 đồng chí, đến nay tăng lên 301 đồng chí gồm cả Sở Tư pháp và các phòng Tư pháp cấp huyện, cán bộ Tư pháp - hộ tịch cấp xã). Trình độ đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức được nâng lên, toàn ngành có 157 đồng chí (51,4%) có trình độ thạc sỹ, cử nhân; 144 đồng chí (48,6%) có trình độ trung cấp, riêng Sở Tư pháp có 53 đồng chí có trình độ từ cử nhân trở lên. Các cơ quan tư pháp đã bám sát nhiệm vụ chính trị của tỉnh và của Ngành, thực hiện và hoàn thành tốt Chương trình công tác tư pháp các năm.

Công tác văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) được chú trọng nhằm nâng cao chất lượng với những giải pháp đột phá. Từ năm 2003-2014, đã thực hiện tự kiểm tra và kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa đối với 3.877 văn bản quy phạm pháp luật của HĐND, UBND tỉnh và HĐND, UBND huyện, thành phố; thẩm định 420 dự thảo VBQPPL thuộc thẩm quyền ban hành của HĐND, UBND tỉnh và đóng góp ý kiến vào 579 Dự thảo VBQPPL và văn bản hành chính theo yêu cầu. Ngoài ra, Sở và các phòng Tư pháp còn phối hợp với các cơ quan, đơn vị hàng năm soạn thảo hàng trăm văn bản thuộc thẩm quyền ban hành của HĐND, UBND. Do làm tốt công tác "tiền kiểm tra" về công tác văn bản cho UBND tỉnh nên chất lượng công tác xây dựng, ban hành văn bản của HĐND và UBND tỉnh hiện nay được nâng lên rõ rệt và có tính khả thi cao.

Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) được đẩy mạnh, có trọng tâm, trọng điểm, bám sát nhiệm vụ chính trị của tỉnh, ngành. Nội dung, hình thức PBGDPL được đổi mới, ngày càng có hiệu quả, góp phần hình thành nếp sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật; ý thức chấp hành pháp luật của người dân có chuyển biến rõ rệt; năng lực vận dụng, thi hành pháp luật của đội ngũ cán bộ, công chức trong tỉnh được nâng cao. Những năm qua, toàn tỉnh đã tổ chức 16.937 cuộc phổ biến nội dung cơ bản của các văn bản pháp luật cho 1.455.234 lượt người; cấp phát hàng chục nghìn tờ gấp, bộ băng đĩa tiểu phẩm, sách pháp luật… cho đội ngũ làm công tác PBGDPL. Thực hiện phương châm hướng về cơ sở, công tác xây dựng, khai thác, quản lý tủ sách pháp luật xã, phường, thị trấn, hòa giải ở cơ sở đạt được những kết quả tích cực. Hiện nay, toàn tỉnh có 1.495 tủ sách pháp luật tại các xã, phường, thị trấn, 1.733 tổ hòa giải tại các thôn, tổ dân phố với 10.783 hòa giải viên đã hòa giải thành hơn 5.000 vụ việc, góp phần quan trọng vào việc ổn định tình hình chính trị từ cơ sở.

Công tác Trợ giúp pháp lý cho người nghèo được lãnh đạo Sở quan tâm. Giai đoạn 2010 - 2015, Trung tâm Trợ giúp pháp lý của Sở đã thực hiện tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý 843 vụ việc; cử trợ giúp viên pháp lý và Luật sư là cộng tác viên tham gia tố tụng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho 180 trường hợp.

Công tác kiểm soát thủ tục hành chính (TTHC) là một nhiệm vụ mới được chuyển giao từ Văn phòng UBND tỉnh về Sở Tư pháp năm 2013. Khắc phục những khó khăn ban đầu, Sở đã duy trì hoạt động có nề nếp và có những kết quả đáng ghi nhận, các ngành và địa phương đã thực hiện việc niêm yết công khai thủ tục hành chính tại cơ quan, đơn vị mình, 266 TTHC mới được ban hành kịp thời; hủy bỏ 333 TTHC không còn phù hợp với quy định của pháp luật; thay thế 19 TTHC, sửa đổi, bổ sung 264 TTHC... giúp cho nhân dân thuận tiện, nhanh chóng trong việc tiếp cận các TTHC và giúp UBND tỉnh nâng cao hiệu quả quản lý điều hành công tác cải cách hành chính của tỉnh, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, từng bước góp phần vào việc nâng cao chỉ số, năng lực cạnh tranh đầu tư cấp tỉnh.

Công tác hành chính tư pháp và bổ trợ tư pháp cũng được đẩy mạnh theo hướng đơn giản hóa, công khai hóa các thủ tục hành chính, bảo đảm tốt nhất quyền, lợi ích hợp pháp của người dân như công tác hộ tịch, đặc biệt là trong đăng ký khai sinh cho trẻ em (75.000 trường hợp), đăng ký khai tử (18.000 trường hợp), cấp phiếu lý lịch tư pháp (8.600 trường hợp)… Ngoài ra, công tác hộ tịch có yếu tố nước ngoài, quản lý công chứng, chứng thực, luật sư, bán đấu giá tài sản, xử lý vi phạm hành chính cũng được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật, góp phần vào sự phát triển kinh tế- xã hội địa phương cũng như các hoạt động quản lý hành chính Nhà nước trong mọi lĩnh vực.

Hàng năm, cùng với phong trào thi đua lập thành tích xuất sắc hoàn thành các nhiệm vụ được giao, phong trào thi đua "Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" được quán triệt và triển khai mạnh mẽ trong toàn ngành; mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức ngành Tư pháp đã chuyển hóa tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh vào thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao; không ngừng rèn luyện nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức cách mạng. Hưởng ứng chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về xây dựng nông thôn mới, phong trào thi đua "Ngành Tư pháp Ninh Bình chung sức góp phần xây dựng nông thôn mới" được Ngành xác định là một nhiệm vụ trọng tâm và phát động sâu rộng trong toàn Ngành. Trên tinh thần gắn với nhiệm vụ chuyên môn, hệ thống cơ quan Tư pháp 3 cấp đã đẩy mạnh các hoạt động tư pháp phục vụ tích cực, hiệu quả vào phong trào xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh.

Do làm tốt công tác tham mưu và quản lý công tác tư pháp trên địa bàn tỉnh, ngành Tư pháp Ninh Bình nhiều năm liền được Bộ Tư pháp, UBND tỉnh tặng Cờ thi đua xuất sắc, Bằng khen. Ngày 21-5-2015, Sở Tư pháp vinh dự được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen đã có thành tích trong công tác từ năm 2010 đến năm 2014 góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc. Trên 450 cá nhân được Bộ Tư pháp, UBND tỉnh, Sở Tư pháp, UBND các huyện, thành phố tặng danh hiệu Chiến sỹ thi đua, Bằng khen, giấy khen, danh hiệu lao động tiên tiến…

Sự nghiệp đổi mới đất nước, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, cải cách tư pháp và hội nhập kinh tế quốc tế đang tạo ra những cơ hội, thuận lợi lớn, đồng thời cũng đặt ra những yêu cầu, thách thức và nhiệm vụ mới cho ngành Tư pháp. Tiếp nối truyền thống vẻ vang của Ngành, mỗi cán bộ, công chức, viên chức ngành Tư pháp Ninh Bình nỗ lực thực hiện tốt lời Bác Hồ dạy: Cán bộ Tư pháp phải "Phụng công, thủ pháp, chí công, vô tư", tiếp tục đẩy mạnh việc Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, phát huy tinh thần "Đoàn kết, kỷ cương, trách nhiệm, đổi mới, phát triển", không ngừng năng động, sáng tạo, học tập, rèn luyện, tu dưỡng về chính trị, phẩm chất, tác phong, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao, trước mắt là đẩy mạnh phong trào thi đua hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp những tháng cuối năm 2015, góp phần thực hiện mục tiêu "Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh", xứng đáng với sự tin cậy của Đảng, Nhà nước và kỳ vọng của nhân dân.n

Nguyễn Hùng Tiến

(Giám đốc Sở Tư pháp)