Nâng cao hiệu quả công tác phối hợptrong giải quyết án hành chính và đất đai

Thời gian qua, UBND tỉnh, các sở, ban, ngành của tỉnh, UBND cấp huyện với Tòa án nhân dân (TAND) hai cấp trong tỉnh đã tăng cường phối hợp trong công tác giải quyết các vụ án hành chính và đất đai. Qua đó đã kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, giải quyết các vụ án đúng quy định, kịp thời và hiệu quả, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp cho các tổ chức, cá nhân.

Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, các vụ án hành chính và tranh chấp đất đai trên địa bàn tỉnh ngày càng tăng, tính chất ngày càng phức tạp. Nội dung các vụ án hành chính, dân sự có liên quan đến đất đai trên địa bàn tỉnh chủ yếu liên quan đến khiếu kiện các quyết định hành chính, hành vi hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai, như: các quyết định thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ thiệt hại, giải phóng mặt bằng, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; việc cấp, thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đăng ký cập nhật biến động về nhà đất, tranh chấp ranh giới quyền sử dụng đất giữa các hộ dân và các vụ án chia di sản thừa kế là quyền sử dụng đất… Việc giải quyết các vụ án hành chính và đất đai rất cần sự phối hợp của các cơ quan hành chính, UBND các cấp trong công tác cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ, hỗ trợ tống đạt văn bản tố tụng, cử người tham gia tố tụng trong các vụ việc. Để tạo điều kiện thuận lợi cho công tác giải quyết án hành chính và tranh chấp đất đai, Ban cán sự Đảng UBND tỉnh và Ban cán sự Đảng TAND tỉnh đã ban hành Quy chế phối hợp trong lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết các vụ việc hành chính, dân sự, hình sự, giải quyết khiếu nại, tố cáo. UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo các sở, ban, ngành của tỉnh và UBND các huyện, thành phố chấp hành pháp luật tố tụng hành chính. TAND tỉnh và Viện Kiểm sát nhân dân (KSND) tỉnh đã ký kết các Quy ước liên ngành quy định việc phối hợp trong việc thi hành một số quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính; trong hoạt động kiểm sát biên bản phiên tòa, phiên họp theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự và Luật Tố tụng hành chính. Đặc biệt, trong quá trình thực thi nhiệm vụ, lãnh đạo TAND tỉnh và các ngành của tỉnh tăng cường phối hợp trong công tác kiểm tra, chỉ đạo trực tiếp đối với những vụ án phức tạp, dư luận quan tâm; yêu cầu người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị trực thuộc đề nghị cấp ủy, chính quyền địa phương cấp huyện, cấp xã chỉ đạo cán bộ, người trực tiếp thực thi nhiệm vụ tổ chức thực hiện các quy định của pháp luật nhằm nâng cao nhận thức, tăng cường phối hợp với các cơ quan có liên quan đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các vụ án, không để án tồn đọng và hạn chế mức thấp nhất số lượng các vụ án hành chính và đất đai bị hủy, cải sửa do lỗi chủ quan của người thực thi công vụ; giải quyết thấu tình, đạt lý đảm bảo công bằng cho các tổ chức, cá nhân. 

Mặt khác, trong quá trình giải quyết án, TAND hai cấp đã thực hiện tốt việc phối hợp với các cơ quan hành chính Nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập trong việc đề nghị cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ, văn bản trả lời; gửi thông báo thụ lý vụ án, tống đạt các văn bản tố tụng và kết quả giải quyết đến các cơ quan liên quan và đương sự; xác minh sự có mặt, vắng mặt của đương sự tại nơi cư trú; áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời; giám định; yêu cầu cung cấp tài liệu, hiện vật, chứng cứ liên quan đến việc giải quyết vụ án; ủy thác thu thập, xác minh tài liệu, chứng cứ; định giá tài sản; xem xét, thẩm định tại chỗ, đo đạc... Đồng thời phối hợp với chính quyền, MTTQ và các tổ chức đoàn thể địa phương làm tốt công tác đối thoại, hòa giải, vận động, thuyết phục để các bên đương sự thống nhất thỏa thuận giải quyết các nội dung của vụ án; thận trọng, chặt chẽ trong việc thu thập, xem xét, đánh giá chứng cứ; từ đó, bảo đảm cho công tác giải quyết các vụ án được kịp thời, đúng quy định. 

Viện KSND hai cấp đã thực hiện tốt việc phối hợp với TAND trong việc kiểm sát thụ lý và giải quyết đối với các vụ án hành chính và đất đai. Viện KSND hai cấp đã chủ động nghiên cứu hồ sơ vụ án, kiến nghị, yêu cầu TAND cùng cấp thu thập, xác minh chứng cứ, cử kiểm sát viên tham gia kiểm sát việc tuân theo pháp luật tại phiên tòa, cử người tham gia một số hoạt động tố tụng như: xem xét, thẩm định tại chỗ, định giá tài sản, tống đạt các văn bản tố tụng... Trong 2 năm qua, Viện KSND hai cấp đã phối hợp với TAND hai cấp kiểm sát thụ lý 540 vụ án hành chính và đất đai sơ thẩm, kiểm sát giải quyết 362 vụ, đồng thời ban hành 55 văn bản yêu cầu Tòa án hai cấp xác minh, thu thập thêm chứng cứ tài liệu, 17 kháng nghị phúc thẩm, ban hành 42 kiến nghị có vi phạm về tố tụng nhưng không nghiêm trọng và đều đã được Tòa án tiếp thu khắc phục. Ngoài ra, Viện Kiểm sát hai cấp còn phối hợp với các cơ quan hành chính Nhà nước các cấp trong việc yêu cầu cung cấp tài liệu, chứng cứ để thực hiện việc kháng nghị vụ việc, đã ban hành 7 kiến nghị phòng ngừa vi phạm đối với UBND các cấp. 

Đối với các cơ quan hành chính Nhà nước trong tỉnh, đã thực hiện tốt việc cung cấp tài liệu, chứng cứ, văn bản trả lời, tham gia tố tụng hoặc cử người tham gia tố tụng được bảo đảm kịp thời, đầy đủ. Các sở, ban, ngành và UBND các huyện, thành phố tăng cường phối hợp với TAND hai cấp trong việc cung cấp hồ sơ, tài  liệu, chứng cứ; cử người tham gia hội đồng định giá, xem xét thẩm định tại chỗ; tiến hành đo đạc đất đai và một số nội dung công việc khác theo quy định. Từ năm 2022 đến nay, các cơ quan, đơn vị trong tỉnh đã phối hợp trên 5.000 lượt với TAND hai cấp và các cơ quan tiến hành tố tụng khác trong việc giải quyết án hành chính và đất đai.  

Với việc thực hiện tốt công tác phối hợp đã góp phần bảo đảm tiến độ, chất lượng giải quyết các vụ án hành chính và tranh chấp đất đai, góp phần ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh.

Bài và ảnh: Văn Trọng