Đầu những năm 90, tình hình kinh tế trong nước và quốc tế đang trong giai đoạn khủng hoảng, Tổ hợp sản xuất cói Đổi Mới được thành lập chuyên sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, tạo việc làm cho người dân địa phương.
Với số vốn rất khiêm tốn, vào thời điểm mới thành lập, doanh nghiệp gây dựng trên nền tảng "2 thừa" và "2 thiếu"- "2 thừa" đó là nguyên liệu dồi dào, tay nghề lao động sẵn có và "2 thiếu" đó là thiếu vốn, thiếu thông tin thị trường…
Sau nhiều mùa vụ sản xuất hàng, doanh nghiệp nhận ra rằng, là cơ sở sản xuất, kinh doanh, muốn tồn tại phải biết nắm bắt thị trường. Đích thân Giám đốc Đoàn Lan ngược xuôi vào Nam, ra Bắc. Ông Đoàn Lan bỏ kinh phí không nhỏ tham quan thị trường cói ở Trung Quốc và đã đưa được cây cói sang Quảng Đông theo đường tiểu ngạch.
Những năm kế tiếp, để tìm kiếm thị trường, đầu ra cho sản phẩm từ cây cói, doanh nghiệp luôn tích cực dự các hội chợ hàng thủ công mỹ nghệ ở các nước Đức, Pháp, Ý, Tây Ban Nha và Mỹ. Từ những hội chợ trong nước và quốc tế, doanh nghiệp nắm bắt được nhu cầu thị hiếu của khách hàng và để có thị trường vươn xa hơn, doanh nghiệp không ngừng cải tiến mẫu mã.
Qua nhiều năm, hiện doanh nghiệp có hàng trăm cán bộ, kỹ thuật lao động thuộc diện "nòng cốt". Đây là lực lượng biết làm và truyền dạy kỹ thuật những mẫu hàng mới, mã hàng khó theo yêu cầu của phía đối tác. Nhờ thế, mỗi năm cơ sở có từ hàng trăm mẫu mã sản phẩm mới.
Đến nay, Công ty TNHH Đổi Mới là một trong những đơn vị dẫn đầu của tỉnh Ninh Bình về xuất khẩu trực tiếp mặt hàng thủ công mỹ nghệ. Năm 2020, mặc dù có những khó khăn của đại dịch COVID- 19, nhưng các mặt hàng xuất khẩu của đơn vị vẫn chạm ngưỡng 3 triệu đô la Mỹ (khoảng gần 80 tỷ đồng).
Điều đáng quý là Công ty TNHH Đổi Mới đã tạo việc làm cho khoảng 1 vạn nhân công trên địa bàn lúc nông nhàn - những lao động ở nhiều lứa tuổi (kể cả những người già, trẻ nhỏ) theo thời vụ từ 7- 8 tháng/năm, với mức thu nhập từ 3 đến 5 triệu đồng/tháng.
Qua hơn 30 năm phát triển xây dựng và trưởng thành, Công ty TNHH Đổi Mới đã trở thành một địa chỉ nổi bật về dạy nghề và truyền nghề chế biến cói cho nhiều vùng, miền của cả nước.
Doanh nghiệp cũng trở thành một khách hàng uy tín trong thu mua nhiều nông sản (cói, bèo bồng, bẹ chuối, sợi đay…) cho nông dân khắp ba miền. Bình quân mỗi năm thu từ miền Nam, miền Trung khoảng 1.000 tấn bèo bòng (lục bình) và hàng trăm tấn nguyên liệu khác phụ kèm. Doanh nghiệp còn là điểm đến của các tour du lịch về thăm quan, trải nghiệm làng nghề cói.
Nhiều tour, tuyến du lịch trong nước và quốc tế về tham quan nhà thờ Đá Phát Diệm đã chọn địa chỉ "cói Đổi Mới" để tận mắt thấy cách làm, các công đoạn chế biến sản phẩm độc đáo, tiêu biểu từ làng nghề truyền thống, xem các mẫu hàng tinh xảo được làm hoàn toàn bằng tay của người nông dân và kết thúc là mua làm quà kỷ niệm sau chuyến đi.
Ông Đoàn Lan, Giám đốc Công ty TNHH Đổi Mới chia sẻ: Trước những khó khăn về nguồn nguyên liệu, doanh nghiệp đang phối hợp với nhiều địa phương miền Trung và miền Nam triển khai ý tưởng, thuê mặt nước, diện tích ruộng trũng nuôi thả bèo bòng tạo nguồn nguyên liệu ổn định phục vụ sản xuất bền vững. Doanh nghiệp cũng lên kế hoạch xây dựng điểm đến du lịch phục vụ các tour du lịch thăm, trải nghiệm làng nghề một cách bài bản theo mô hình du lịch nông nghiệp, phù hợp với thế mạnh văn hóa truyền thống địa phương.
Có thể nói, Công ty TNHH Đổi Mới là "bà đỡ" cho bà con nông dân ở các địa phương trong tỉnh vì vừa tổ chức dạy nghề, cung ứng vật tư, thu mua sản phẩm, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân, đặc biệt là giữ gìn và nhân rộng nghề truyền thống từ hơn 100 năm qua.
Tại Công ty TNHH Đổi Mới đã thành lập được chi bộ Đảng đầu tiên của khối doanh nghiệp ngoài quốc doanh ở huyện Kim Sơn, đồng thời Công ty cũng có tổ chức Công đoàn, Đoàn thanh niên hoạt động, tạo sự gắn kết trong các phong trào sản xuất và an sinh, xã hội.
Bài, ảnh: Minh Đường