Xu thế tất yếu và cấp bách
Trước tốc độ phát triển dân cư ở các đô thị, nhu cầu chôn cất người qua đời ngày một nhiều thì vấn đề bố trí quỹ đất cho việc địa táng đang là thách thức không nhỏ đối với các địa phương. Bên cạnh đó, việc chôn cất người đã mất theo phương cách truyền thống (hung táng và cát táng) cũng ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường đất, nước và không khí. Do vậy, việc chuyển đổi dần từ địa táng sang hỏa táng đang là xu thế tất yếu mà nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước đang thực hiện. Trước thực tế này, ngày 25-1-2013, UBND tỉnh Ninh Bình đã cấp giấy Chứng nhận đầu tư xây dựng Đài hóa thân hoàn vũ Việt - Đức tại khu vực Thung Lang, thị xã Tam Điệp cho Công ty TNHH đầu tư thương mại và dịch vụ môi trường xanh Việt - Đức. Đây là một dự án nằm trong quy hoạch tổng thể Khu Sơn Lạc Viên với diện tích thực hiện khoảng 3 ha chia làm 2 khu chức năng là khu đón tiếp, dịch vụ hỗ trợ và khu đài hóa thân; tổng vốn đầu tư là khoảng 162 tỷ đồng. Thời gian thực hiện dự án chia làm 2 giai đoạn: giai đoạn 1 xây dựng lò đốt (từ năm 2014 đến hết quý III năm 2017), giai đoạn 2 là xây dựng khu vực dịch vụ và đầu tư theo nhu cầu của dự án (từ quý IV-2017).
Ông Nguyễn Cao Sơn, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư cho biết: Việc xây dựng Đài hóa thân hoàn vũ là cần thiết, đáp ứng nhu cầu ngày càng bức xúc của người dân về việc chôn cất người đã khuất và phù hợp với quy hoạch phát triển của tỉnh, do vậy đây là dự án thu hút và khuyến khích đầu tư.
Còn ông Phạm Hùng Vỹ, cán bộ hưu trí tổ 9, phường Nam Sơn, thị xã Tam Điệp chia sẻ: "Đáng lẽ Dự án phải được thực hiện từ lâu rồi. Việc cát táng gây ra rất nhiều bức xúc về môi trường, đặc biệt các nghĩa trang nhân dân hiện nay cũng đã quá tải. Người dân muốn hỏa táng thì lại phải ra tận Hải Phòng, Hà Nội xếp lần xếp lượt, chờ đợi rất tốn kém và mệt mỏi. Vì vậy, việc xây dựng Đài hóa thân hoàn vũ tại thị xã Tam Điệp là vấn đề cấp bách và là xu thế tất yếu".
Giải tỏa những lo ngại của nhân dân
Sau khi được UBND tỉnh Ninh Bình phê duyệt dự án, UBND thị xã Tam Điệp đã vào cuộc, tổ chức công bố công khai, rộng rãi thông tin về dự án và những vấn đề liên quan để các đơn vị, nhân dân trên địa bàn được biết. Tiếp đó là các cuộc hội thảo, hội nghị lấy ý kiến, triển khai công tác giải phóng mặt bằng, khảo sát, cắm mốc giới. Đến nay, UBND thị xã đã hoàn thành việc chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án theo quy định. Tuy nhiên, sau khi công bố Quyết định của UBND tỉnh về việc triển khai xây dựng Khu Sơn Lạc Viên, người dân địa phương chỉ đồng ý với chủ trương mở rộng nghĩa trang nhưng không đồng ý với việc xây dựng Đài hóa thân hoàn vũ trên địa bàn, do còn băn khoăn về vấn đề môi trường, giao thông và có những hành vi cản trở nhà đầu tư thực hiện dự án.
Bà Nguyễn Thị Lý, tổ 6, phường Nam Sơn cho biết: Hiện nay, để vào đến khu vực đài hóa thân chỉ có một con đường duy nhất. Con đường này rất nhỏ, cơ sở hạ tầng đã xuống cấp, trong khi mật độ phương tiện giao thông qua lại rất đông. Sinh sống ở hai bên đường này là các hộ dân cư và 2 trường Tiểu học và THCS của phường Nam Sơn. Theo dự kiến, khi đài hóa thân hoàn vũ đi vào hoạt động, sẽ có 10 người chết đưa đến hỏa táng/ngày; 3.600 người/năm. Mật độ đi lại trên tuyến đường này sẽ tăng đột biến, chắc chắn sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sinh hoạt của dân cư, việc học tập của các cháu học sinh.
Còn bà Nguyễn Thị Oanh, tổ 5, phường Nam Sơn băn khoăn: Theo thuyết trình của dự án, thì công nghệ của đài hóa thân hoàn vũ là công nghệ dây chuyền của Đức, nhưng giữa lý thuyết và thực tế lại là một "khoảng cách lớn", ai đảm bảo là nó sẽ không ảnh hưởng gì đến đời sống dân sinh. Ông Nguyễn Đức Hòa, tổ 6, phường Nam Sơn thì cho rằng khoảng cách từ nhà hỏa táng đến khu dân cư có chỗ chỉ khoảng 600 m là không đảm bảo yêu cầu. Bên cạnh đó, đa phần người dân sống quanh khu vực dự án cho biết: hiện nay tại khu vực xây dựng đài hóa thân đã có quá nhiều công trình như: Bãi chôn lấp rác thải, nhà máy cán thép, các nhà máy xi măng…, nếu thêm công trình đài hóa thân hoàn vũ nữa sẽ là quá tải và dẫn đến ô nhiễm môi trường.
Trước những ý kiến của người dân, vừa qua UBND thị xã Tam Điệp đã tổ chức hội nghị để đối thoại, giải thích với người dân về những vấn đề xung quanh việc thực hiện dự án với sự tham gia của chủ đầu tư; các ban, ngành có liên quan và đông đảo người dân. Tại đây nhiều băn khoăn, thắc mắc đã được giải tỏa.
Đồng chí Lê Khắc Khoa, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết: Với sự phát triển của khoa học kỹ thuật hiện nay thì các đài hóa thân có thể tồn tại ngay bên cạnh khu dân cư mà không gây ra phiền toái đến người dân. Đài hóa thân hoàn vũ Việt - Đức sử dụng công nghệ hỏa táng bằng gas phổ biến trên thế giới hiện nay. Toàn bộ khí thải, bụi đều được xử lý đồng bộ ngay từ trong lò nên đảm bảo giữ được các giới hạn về khí thải theo các tiêu chuẩn hiện hành ở Châu Âu.
Bà Sabine Hartwig, thành viên HĐTV Công ty TNHH đầu tư thương mại và dịch vụ môi trường xanh Việt - Đức khẳng định: Tất cả những gì thải ra môi trường chỉ là hơi nóng và chúng tôi cam kết sẽ thực hiện nghiêm túc chương trình giám sát môi trường.
Về vấn đề khoảng cách ly từ nhà hỏa táng đến khu dân cư, đại diện Sở Xây dựng cho biết: Ngày 19-11-2014 Bộ Xây dựng đã có Văn bản 508/BXD-KHCN về việc khoảng cách cách ly từ nhà hỏa táng đến khu dân cư gần nhất với nội dung "Đối với công trình có công nghệ hỏa táng đảm bảo yêu cầu về môi trường theo QCVN 02:2012/BTNMT cho phép giảm khoảng cách an toàn môi trường (1.500m) từ nhà hỏa táng đến khu dân cư nhưng không nhỏ hơn 500m". Như vậy, khoảng cách cách ly hiện tại là phù hợp.
Đồng chí Nguyễn Trung Phong, Phó Chủ tịch UBND thị xã khẳng định: Thị xã đang tập trung tuyên truyền để nhân dân hiểu, đồng tình và ủng hộ dự án để từ đó đẩy nhanh tiến độ xây dựng. Chúng tôi cam kết trước nhân dân sẽ thực hiện tốt công tác giám sát, yêu cầu nhà đầu tư đảm bảo đầy đủ tài liệu, hồ sơ pháp lý của dự án được cấp có thẩm quyền phê duyệt, đặc biệt là thiết kế, dây chuyền công nghệ, nguồn gốc xuất xứ đảm bảo theo quy định. Trong quá trình xây dựng dự án sẽ mời các nhà khoa học, các chuyên gia về công nghệ, môi trường phối hợp với các sở, ngành của tỉnh để triển khai giám sát xây dựng công trình đảm bảo an toàn, đúng quy chuẩn... Nếu phát hiện nhà đầu tư và nhà thầu vi phạm các cam kết sẽ kiên quyết xử lý theo quy định của pháp luật, đảm bảo dự án triển khai đem lại hiệu quả kinh tế - xã hội và đáp ứng được mong muốn của nhân dân.
Hà Phương