Tập trung tháo gỡ vướng mắcđảm bảo tiến độ giải phóng mặt bằng các công trình trọng điểm

Nhiệm kỳ 2021-2025 là giai đoạn tỉnh dự kiến tổng vốn đầu tư cho xây dựng cơ bản cao nhất kể từ trước đến nay; cộng với kết quả thu hút doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư các dự án sản xuất, kinh doanh, nhất là các dự án lớn đang không ngừng khởi sắc. Vì vậy nhiệm vụ giải phóng mặt bằng (GPMB) rất lớn nhưng bằng các giải pháp đồng bộ, đặc biệt là sự quyết liệt trong công tác chỉ đạo tỉnh đã đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc đòi hỏi các cấp chính quyền, ngành chức năng phải tập trung các giải pháp tháo gỡ để đạt hiệu quả cao hơn.

Giải pháp đồng bộ, quyết liệt

 Để đạt được các mục tiêu đề ra trong công tác GPMB năm 2022, UBND tỉnh đã tổ chức hội nghị tổng kết công tác GPMB giai đoạn 2019-2021, trong đó tập trung phân tích rút ra các bài học kinh nghiệm, từ đó xác định phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm giai đoạn 2022-2025. UBND tỉnh đã tham mưu Ban TVTU thành lập Ban chỉ đạo công tác GPMB phục vụ phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2022-2025 để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tạo sự đồng thuận, thống nhất và đảm bảo tiến độ GPMB phục vụ các công trình trọng điểm. UBND tỉnh đã kịp thời ban hành, triển khai các cơ chế chính sách liên quan đến công tác GPMB: kịp thời phê duyệt, ban hành giá đất cụ thể phục vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho 51 dự án; ban hành các Quyết định: số 11/2022/QĐ-UBND ngày 28-4-2022 bãi bỏ, sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy định cụ thể một số nội dung về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh theo Quyết định số 43/2021/QĐ-UBND ngày 30-9-2021 của UBND tỉnh; số 40/2022/QĐ-UBND ngày 20-12-2022 về việc sửa đổi, bổ sung Điều 4 Quyết định số 46/2019/QĐ-UBND ngày 31-12-2019 của UBND tỉnh quy định bảng giá đất trên địa bàn tỉnh áp dụng từ ngày 1-1-2020 đến ngày 31-12-2024. Trình HĐND tỉnh ban hành nghị quyết về việc sửa đổi, bổ sung giá đất tại một số vị trí, đoạn đường trong bảng giá đất ban hành kèm theo Nghị quyết số 68/2019/NQ-HĐND ngày 26-12-2019 của HĐND tỉnh; trình HĐND tỉnh thông qua 8 nghị quyết về việc chấp thuận bổ sung danh mục các công trình, dự án phải thu hồi đất năm 2022... 

Tại các huyện, thành phố đã huy động sự vào cuộc quyết liệt của các cấp uỷ Đảng, chính quyền, cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận của người dân dân, đẩy mạnh công tác GPMB. Nhờ đó, đã đảm bảo tiến độ giải phóng, cung ứng mặt bằng sạch để tổ chức khởi công, và tiếp tục đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án trọng điểm, có vai trò động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh như: Xây dựng đường trục phát triển nối vùng kinh tế biển tỉnh với đường cao tốc cầu Giẽ - Ninh Bình (giai đoạn 2); xây dựng tuyến đường bộ mới Nam Định - Lạc Quần - đường bộ ven biển; xây dựng nhà máy sản xuất cấu kiện bê tông đúc sẵn Xuân Thiện Nam Định; dự án xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng KCN Bảo Minh mở rộng; dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng KCN Mỹ Thuận; dự án xây dựng và kinh doanh hạ tầng CCN Yên Bằng; dự án xây dựng và kinh doanh hạ tầng CCN Thanh Côi...

Nhiều khó khăn, vướng mắc 

Theo đồng chí Dương Đức Thiệp, Trưởng Phòng TN và MT huyện Nghĩa Hưng: “Hiện nay, huyện đang tập trung GPMB dự án đường trục phát triển nối vùng kinh tế biển tỉnh với đường cao tốc cầu Giẽ - Ninh Bình - Nam Định - Thái Bình (giai đoạn 2) và đang gặp các vướng mắc do hệ thống pháp luật về đất đai liên quan đến công tác GPMB chưa sát thực tế; có những vấn đề thực tiễn phát sinh nhưng chưa có quy định hay được hướng dẫn giải quyết. Chẳng hạn đối với đất trồng lúa trong dân cư gắn với đất ở đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân nhưng loại đất chưa có quy định hỗ trợ GPMB”.     

Tại Trực Ninh, ngoài GPMB dự án tuyến đường bộ mới, trong năm 2023 huyện còn tập trung GPMB các dự án trọng điểm gồm dự án cầu Ninh Cường trên Quốc lộ 37B và các dự án xây dựng hạ tầng khu dân cư, khu đô thị tập trung. Theo đồng chí Phạm Trọng Duy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Trực Ninh thì những khó khăn đáng kể trong công tác GPMB của địa phương là nhân lực cho công tác này mỏng, huyện chỉ có 3 công chức chuyên trách công tác GPMB. Ngoài ra, “trong GPMB khu đô thị thị trấn Cổ Lễ vẫn đang vướng một trường hợp nằm trong khu vực đất chuyển đổi sử dụng vào mục đích trồng cây cảnh. Mặc dù đã đồng ý phương án GPMB, nhận tiền bồi thường, hỗ trợ rồi nhưng hộ dân không thực hiện di chuyển cây cảnh trên đất. Theo quy định Nhà nước chỉ có hỗ trợ tiền di chuyển cây cảnh, không có quy định đền bù vì cây cảnh không phải đối tượng thu hồi nên chắc chắn huyện phải tiến hành cưỡng chế nếu hộ dân cố tình chây ỳ. Vấn đề đặt ra là cây cảnh là loại tài sản đặc thù, sau cưỡng chế sẽ bảo quản tài sản như thế nào? Vì vậy, huyện đang đề xuất Sở TN và MT nghiên cứu, hướng dẫn để huyện hoàn thành công tác GPMB”.

Đồng chí Nguyễn Tiến Tùng, Phó Chủ tịch UBND huyện Giao Thủy cho biết: “Công tác GPMB đoạn tuyến đường bộ ven biển đi qua địa bàn huyện hiện đã đạt trên 96% tổng khối lượng công việc. Trong đó đã cơ bản hoàn thành GPMB diện tích đất nông nghiệp, còn 1 hộ thuê đất công ích của xã Giao Hà nhưng chưa đồng thuận do đang còn thời hạn thuê, trong khi yêu cầu công tác GPMB không thể chờ đến thời điểm hết hạn hợp đồng vì phải đảm bảo tiến độ chung cho toàn dự án. Đối với đất thổ cư liên quan đến 184 hộ dân, hiện đã chi trả được 144/151 hộ không liên quan đến tái định cư còn 7 hộ vướng mắc với các lý do như đang thế chấp sổ đỏ trong ngân hàng, chủ sử dụng đất đang đi làm xa, đất đang có tranh chấp; còn 33 hộ tái định cư phân tán thì huyện đang tiến hành các thủ tục đẩy nhanh tiến độ GPMB”…

Ngoài những vướng mắc cụ thể kể trên, theo đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Đình Nghị thì “Công tác GPMB của các địa phương trong tỉnh cơ bản còn 2 vướng mắc trọng tâm là xác định nguồn gốc đất đai và giá đất GPMB. Đây cũng là 2 yếu tố dẫn đến nhiều vụ khiếu nại liên quan đến đất đai, GPMB”.

 Tăng cường các biện pháp thiết thực 

Để công tác GPMB đạt kết quả cao nhất, tại cuộc họp triển khai các nhiệm vụ trọng tâm năm 2023, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu các sở, ban, ngành, các địa phương phải tăng cường thực hiện các biện pháp thiết thực, đảm bảo phù hợp với quy định pháp luật và thực tế địa phương trên cơ sở đảm bảo tối đa quyền, lợi ích của người  dân. GPMB là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, đặc biệt khối lượng công việc trong năm 2023 rất lớn nên các sở, ngành, các địa phương phải đề cao tính chủ động thực hiện các phần việc thuộc trách nhiệm đã được phân cấp theo thẩm quyền; không đùn đẩy trách nhiệm lên cấp trên, không chờ UBND tỉnh giao việc mới triển khai thực hiện. Chủ động phân công, phân nhiệm công tác GPMB theo từng lĩnh vực, từng đoạn tuyến và phải gắn với trách nhiệm của từng đơn vị, tổ chức, cá nhân. Các sở, ngành phải tăng cường phối hợp, rà soát các quy định, hướng dẫn, tham vấn ý kiến các bộ, ngành chủ quản, sớm thống nhất phương án để hỗ trợ các địa phương tháo gỡ các vướng mắc phát sinh từ thực tế GPMB. Riêng các ngành Xây dựng, Tài chính, TN và MT phải nghiên cứu, tham mưu cho tỉnh để đưa ra định mức, chính sách hỗ trợ cho nhân dân phù hợp với mức giá đất tỉnh mới điều chỉnh. Các ngành, các địa phương tiếp tục chú trọng làm tốt công tác tuyên truyền, vận động để người dân nắm rõ về các lợi ích, tác động ảnh hưởng tích cực của các dự án đến phát triển kinh tế - xã hội chung từ đó đồng thuận ủng hộ, tích cực tham gia GPMB.

Các huyện một mặt đẩy mạnh công tác tuyên truyền, đồng thời tích cực công khai thông tin về dự án; công khai chính sách bồi thường, hỗ trợ GPMB của Nhà nước đối với từng dự án cụ thể. Chỉ đạo cơ quan chuyên môn, các xã, thị trấn tập trung rà soát thực trạng đất đai, kê khai, phân loại, cung cấp thông tin trích đo thửa đất tới để từng hộ dân biết rõ phần diện tích của mình cần GPMB. Tổ chức họp dân, công khai kết quả đo đạc để các hộ dân có liên quan đến dự án trực tiếp đối chiếu, phản ánh, đi đến thống nhất và chốt số liệu. Kiên trì thuyết phục, kiên quyết xử lý đối với các trường hợp thiếu thiện chí, cố tình chây ỳ, dây dưa, không thực hiện đúng quy định pháp luật. 

Có giải pháp gỡ vướng thiết thực sát thực tế, cùng sự vào cuộc quyết liệt của các cấp uỷ Đảng, chính quyền, cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận của toàn thể nhân dân là điều kiện quan trọng, cần thiết để công tác GPMB năm 2023 đạt mục tiêu đề ra; giúp tỉnh đảm bảo tiến độ thực hiện các dự án đầu tư xây dựng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, góp phần giữ vững an ninh trật tự an toàn xã hội, củng cố lòng tin của nhân dân./.

Bài và ảnh: Thanh Thúy