Sút hút của CLB chèo làng Bình Hải

Ông Mai Trường Giang, chủ nhiệm chiếu chèo làng Bình Hải năm nay đã ngót 70 tuổi. Ông Giang cho biết, khi ông sinh ra, làng Bình Hải đã có nhiều người hát chèo. Thế hệ ông lớn lên bằng những làn điệu chèo êm ả của bà, của mẹ, của chị, tiếng đàn thánh thót, sâu lắng của cha. Người dân quê ông mê chèo và xem đó là một món ăn tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày. Người lớn, trẻ con ít nhiều cũng có thể hát được một vài làn điệu cổ... Vào những đêm trông trăng, những buổi đi cấy, đi gặt, làn điệu chèo vẫn vang vọng trên những cánh đồng.

Từ niềm đam mê với môn nghệ thuật truyền thống ấy, làng Bình Hải đã thành lập một đội hát chèo cho riêng mình vào năm 2009. Tuy còn nhiều khó khăn, nhưng với sự đam mê của những thành viên trong đội, họ khắc phục bằng cách sáng đi làm đồng, tối về đi tập và biểu diễn. Những nghệ sĩ làng đem lời ca, tiếng hát để cổ vũ tinh thần hăng say lao động sản xuất, khí thế lên đường nhập ngũ của các lớp thanh niên, phục vụ những ngày lễ của dân tộc. Tuy ở cấp làng, nhưng đội chèo Bình Hải có đủ "ban bệ": 1 đội trưởng, 1 đạo diễn, 5 nhạc công với các nhạc cụ như: sáo, đàn bầu, nhị, trống, mõ và hơn 20 diễn viên.

Những vở diễn làm nên tên tuổi của gánh chèo làng Bình Hải là: Quan âm Thị Kính, Lưu Bình - Dương Lễ... Ngoài ra còn hàng chục tích chèo, trích đoạn và hàng trăm câu chèo cổ đã được kế truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác. Không chỉ diễn những vở truyền thống, người dân nơi đây còn tự viết lên những tác phẩm cho riêng mình. Làn điệu chèo như ngọt ngào, sâu lắng hơn với những câu ca mới, thể hiện tình yêu quê hương, phản ánh đời sống hiện thực của chính người dân ở vùng quê giàu truyền thống cách mạng, được đông đảo người xem yêu thích, tán thưởng.

Đến nay, CLB đã quy tụ được hơn hai chục "nghệ sĩ" nông dân tâm huyết với môn nghệ thuật dân gian này.

CLB chèo Bình Hải hoạt động dựa chủ yếu vào tình yêu, sự đam mê với chèo của các thành viên, sự ủng hộ, giúp đỡ cả vật chất và tinh thần của người dân trong thôn, sự động viên của chính quyền xã. Mặc dù còn nhiều khó khăn về kinh phí hoạt động, song các thành viên trong đội vẫn rất phấn khởi bởi niềm đam mê hát chèo đã và đang lan truyền đến với thế hệ trẻ. Các buổi tập luyện của CLB thu hút sự quan tâm không chỉ của các bà, các chị mà còn cả những em học sinh tiểu học, THCS, đã có nhiều cháu xin gia nhập CLB.

Bà Hồng Ngân, đạo diễn và là giọng hát chính đã từng giành Huy chương vàng liên hoan các CLB hát chèo, hát xẩm khu vực duyên hải phía Bắc tâm sự: Trong cuộc sống vội vàng, gấp gáp, những tưởng người dân sẽ quay lưng với chèo trước sự xâm nhập mạnh mẽ của các loại hình âm nhạc hiện đại. Vậy mà ở Bình Hải, chèo vẫn được người dân nâng niu, gìn giữ. Lớp trẻ có người mới ngoài 30, nhiều gia đình có đến 2, 3 thế hệ biết hát chèo. Đặc biệt, chúng tôi mới tổ chức được 2 lớp truyền dạy hát xẩm cho 42 cháu thiếu nhi trên địa bàn. Dù mới tiếp xúc với môn nghệ thuật truyền thống này, song các cháu rất đam mê.

Cứ như vậy, "tre già măng mọc", các thế hệ trao nhau gìn giữ môn nghệ thuật truyền thống ấy như một vốn quý của làng. Yêu chèo đến mức, dù chẳng có bổng lộc, thù lao, thậm chí phải bỏ tiền túi ra mua nhạc cụ, trang phục song họ vẫn say sưa ca hát trong nhiều năm qua. Sân khấu của đội chèo chỉ là khoảnh đất trống hoặc ở sân đình làng nhưng khán giả trong xã kéo đến chật kín. Tiếng vỗ tay cổ vũ của khán giả đã làm nức lòng, tiếp thêm nguồn sức mạnh và niềm đam mê cho người diễn.

Bởi thế, mà bao đời qua, người dân Bình Hải được đắm mình trong môi trường nghệ thuật truyền thống. Những con người của ruộng đồng ấy vừa đi cấy, đi cày nhưng hễ khỏa tay cho hết hơi bùn là khoác lên mình tấm áo mới để say sưa ca hát, để hóa thân vào những nhân vật cổ tích cho vơi đi mệt nhọc ngày mùa. Lời chèo thắm thiết như một mạch nguồn bất tận ngấm sâu vào máu thịt, nuôi dưỡng tâm hồn cho bao thế hệ người dân nơi đây.

Đào Hằng