Thành phố Ninh Bình ngày nay còn lưu truyền nhiều loại hình văn hóa dân gian tiêu biểu của vùng đồng bằng Bắc Bộ khi xưa như: múa rồng, múa lân, kéo co, cờ người, đấu vật, chọi gà… Ninh Bình cũng là thành phố có thắng cảnh nên thơ, hữu tinh với sông Vân, sông Đáy, núi Non nước, núi Thúy. Bên cạnh đó, hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo cũng góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam nói chung và Ninh Bình nói riêng, góp phần lưu giữ, phát triển những giá trị tốt đẹp của văn hóa. Trên địa bàn thành phố có 2 tôn giáo chính thức là phật giáo và công giáo, 149 di tích gồm 11 đình, 56 đền, 43 chùa, 4 nhà thờ…
Trong đó, có 37 di tích đã được xếp hạng cấp quốc gia và cấp tỉnh. Trên địa bàn thành phố cũng lưu giữ nhiều lễ hội truyền thống tiêu biểu như lễ hội Kỳ Phúc tại đình làng Cam Giá (phường Ninh Khánh). Đó là hoạt động văn hóa ngàn đời của người dân Ninh Bình. Người dân đã chấp hành tốt các quy định của Nhà nước và pháp luật trong hoạt động tự do tín ngưỡng tôn giáo. Do đó, tại các lễ hội trên địa bàn thành phố không để xảy ra tình trạng mê tín dị đoan hay các hoạt động không lành mạnh. Bên cạnh đó, nếp sống, văn hóa trong việc cưới, việc tang đã phát huy được truyền thống văn hóa của nhân dân khi tại các khu dân cư đã triển khai thực hiện hiệu quả nếp sống văn minh, được nhân dân đồng tình ủng hộ bằng những việc làm thiết thực như: giữ vệ sinh môi trường, đảm bảo an ninh trật tự, xây dựng gia đình văn hóa…
Thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và kế thừa, phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Những năm qua, công tác văn hóa, thông tin, thể dục thể thao của thành phố có nhiều tiến bộ, phục vụ tốt nhiệm vụ chính trị của địa phương, đồng thời đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần của nhân dân. Công tác quản lý nhà nước về văn hóa và thông tin được cấp ủy, chính quyền từ thành phố đến cơ sở được tăng cường, góp phần xây dựng môi trường văn hóa ngày càng lành mạnh. Phong trào "toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" tiếp tục thực hiện có hiệu quả.
Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao quần chúng phát triên mạnh, thể thao thành tích cao đạt kết quả tốt. Các thiết chế văn hóa, thể dục thể thao được tăng cường. Việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TU ngày 26/10/2011 của BCH Đảng bộ thành phố khóa XVIII về "Xây dựng nếp sống văn minh đô thị trên địa bàn thành phố" đã mang lại hiệu quả thiết thực, nếp sống văn minh đô thị và phong cách ứng xử của người dân thành phố bước đầu có chuyển biến tích cực.
Thành phố đã tập trung xây dựng gia đình, thôn, tổ dân phố, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa, phường đạt chuẩn văn minh đô thị. Năm 2017 đã có 3 phường là: Đông Thành, Tân Thành, Bích Đào được công nhận phường đạt chuẩn văn minh đô thị. Thành phố đã tăng cường nguồn lực cho lĩnh vực văn hóa, khuyến khích xã hội hóa hoạt động văn hóa, thể thao. Thành phố đã tiếp tục đầu tư xây dựng và quản lý, khai thác, sử dụng có hiệu quả các sân thể thao công cộng tại các xã, phường, nhà văn hóa thôn, tổ dân phố. Xây dựng cơ chế tạo nguồn lực phục vụ tôn tạo, tu bổ một số di tích lịch sử, văn hóa đang xuống cấp. Phát huy có chọn lọc một số lễ hội truyền thống, các loại hình văn hóa dân gian nhằm bảo tồn, tôn tạo, phát huy các giá trị văn hóa dân tộc và phát triển du lịch…
Bên cạnh đó, thành phố quan tâm xây dựng nếp sống văn minh, phong cách ứng xử văn hóa của người dân thành phố thông qua việc cụ thể hóa các chuẩn văn minh nhằm xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, quan hệ xã hội giàu tính nhân văn giữa con người với con người, giữa cá nhân với cộng đồng. Thành phố đã đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, giáo dục, vận động nhân dân tôn trọng kỷ cương, pháp luật, có nếp sống, hành vi ứng xử văn hóa, tạo thành phong trào mạnh mẽ trong quần chúng nhân dân.
Phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, thành phố Ninh Bình phấn đấu xây dựng một đô thị văn minh, hiện đại, phục vụ thiết thực sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa, con người trong giai đoạn mới.
Lý Nhân