Những chuyển biến tích cực Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh triển khai thực hiện trong bối cảnh tình hình kinh tế gặp nhiều khó khăn, nguồn lực đầu tư phát triển hạn hẹp, một số văn bản hướng dẫn của các Bộ, ngành chưa kịp thời và đồng bộ; bộ máy giúp việc các cấp chưa được kiện toàn đầy đủ. Song với sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, Ban chỉ đạo xây dựng NTM tỉnh; sự quyết tâm của các cấp, các ngành và các tổ chức đoàn thể, cùng toàn thể nhân dân trong tỉnh, Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM của tỉnh đến nay đã đạt được những kết quả quan trọng.
Các tiêu chí đạt ở hầu hết các xã đều tăng, nhất là các xã điểm. Năm 2013, số tiêu chí bình quân/xã là 9,5 tiêu chí, tăng 4,5 tiêu chí so với thời điểm cuối năm 2010; 13 xã đã cơ bản đạt 14-17 tiêu chí. Quan trọng hơn cả là ở tất cả 120 xã trên địa bàn tỉnh, cán bộ, đảng viên, nhân dân đều cảm nhận được sự đổi thay tích cực từ quá trình xây dựng NTM đem lại. Đó là quy hoạch rõ ràng, mạch lạc và sự đầu tư mạnh mẽ cho phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao thu nhập; các hình thức tổ chức sản xuất hiệu quả hơn; công tác giảm nghèo và an sinh xã hội, phát triển giáo dục - đào tạo, y tế, chăm sóc sức khỏe nhân dân, vấn đề nước sạch và vệ sinh môi trường, xây dựng đời sống văn hóa có nhiều chuyển biến tích cực…
Công tác dồn điền, đổi thửa tiếp tục được triển khai, đã có 32 xã cơ bản hoàn thành với tổng diện tích gần 15 nghìn ha, đặc biệt nhiều xã đã gắn dồn điền, đổi thửa với chỉnh trang đồng ruộng, cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp theo hướng tập trung, quy mô lớn.
Chị Nguyễn Thị Liên, xã Khánh Nhạc (huyện Yên Khánh) phấn khởi nói: "Chúng tôi đã bước sang năm thứ ba gieo cấy trên một mảnh ruộng. Hiệu quả từ đồng ruộng cao hơn trước do gieo cấy đồng loạt, chăm sóc, thuê máy gặt, làm vụ đông đều thuận lợi. Đường xá nội đồng, hệ thống thủy lợi kiên cố, rộng rãi, làm gì cũng thuận. Chúng tôi càng cảm nhận rõ lợi ích của NTM hơn khi đường làng, ngõ xóm, công trình phúc lợi của xã khang trang, sạch đẹp, nghĩa trang quy hoạch gọn gàng...".
Dồn lực về đích
Phấn đấu đến hết năm 2015 có 20% số xã đạt chuẩn NTM, toàn tỉnh đang dồn sức thực hiện các giải pháp một cách đồng bộ. Riêng với 13 xã cam kết về đích năm nay hầu hết đều có xuất phát điểm khá so với các xã còn lại song quan trọng hơn là quyết tâm của cấp ủy đảng, chính quyền, sự đồng thuận của người dân các nơi này rất cao.
Yên Thắng (Yên Mô) là xã dẫn đầu huyện Yên Mô về tiến độ xây dựng NTM. Đến hết tháng 6, toàn xã đã cơ bản đạt 15/19 tiêu chí, 4 tiêu chí chưa đạt là tiêu chí điện, cơ sở vật chất văn hóa, chợ nông thôn và thu nhập. Ông Vũ Văn Khả, Chủ tịch UBND xã Yên Thắng cho biết: Chúng tôi đang tập trung nguồn vốn đầu tư xây dựng hoàn thiện hệ thống kênh bao quanh và đường vào khu vực nghĩa trang xã, đồng thời yêu cầu nhà thầu khẩn trương đẩy nhanh tiến độ thi công chợ. Chỉ có tiêu chí về điện là đáng lo nhất vì phụ thuộc phần lớn vào ngành điện. Hiện một số tuyến đường dây hạ áp và trung áp trong xã vẫn chưa đảm bảo chất lượng, khoảng cách và hành lang an toàn. Bên cạnh đó, 80 hộ dân ở thôn Trại Xối đang phải sử dụng nguồn điện với mức điện áp thấp, không đủ tải cần được lắp đặt thêm trạm biến thế.
Xã Khánh Cường (Yên Khánh) cũng đang tiếp tục nỗ lực đấu giá đất xen kẹp để tập trung nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ sở vật chất văn hóa, sân vận động theo quy hoạch; đổ bê tông nốt 500m tuyến đường liên xã. Đồng thời rà soát các hộ nghèo, vận động các hộ gia đình ghép hộ phù hợp, tăng cường phát triển sản xuất để giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống dưới 3%. Hoàn thành các nội dung này, Khánh Cường sẽ đạt yêu cầu về đích NTM.
Theo báo cáo của Văn phòng điều phối chương trình xây dựng NTM tỉnh, tính đến hết tháng 6-2014, số tiêu chí đạt chuẩn bình quân của 13 xã về đích trong năm 2014 là 15 tiêu chí/xã. Trong đó có 5 xã đạt 14 tiêu chí, 5 xã đạt 15 tiêu chí, 1 xã đạt 16 tiêu chí và 2 xã đạt 17 tiêu chí. Số tiêu chí chưa đạt bình quân của 13 xã là 4 tiêu chí/xã. Tuy nhiên các tiêu chí còn lại đa phần đều là các tiêu chí khó và cần nguồn lực đầu tư lớn.
Cụ thể như tiêu chí 6 về cơ sở vật chất văn hóa: có tới 11/13 xã chưa đạt được tiêu chí này và cần nguồn kinh phí lên tới hàng chục tỷ đồng, chủ yếu là để xây dựng, cải tạo các nhà văn hóa thôn, trung tâm văn hóa - thể thao xã. Tương tự như vậy, đối với tiêu chí cơ sở hạ tầng như: giao thông (9/13 xã còn dang dở với gần 70km đường trục xã, ngõ xóm và trục chính nội đồng cần được nâng cấp), thủy lợi (4/13 xã chưa hoàn tất), vấn đề nan giải chủ yếu cũng nằm ở việc thiếu nguồn vốn.
Ông Trần Văn Hà, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp &PTNT, Chánh văn phòng điều phối chương trình xây dựng NTM tỉnh cho biết: Năm 2014 tỉnh đã ưu tiên tăng cường vốn ngân sách cho 13 xã đăng ký về đích, tạo cơ chế cho các xã được hưởng 100% giá trị thu được từ đấu giá đất để dành cho xây dựng NTM. Bên cạnh đó, chỉ đạo các đơn vị của tỉnh ưu tiên lồng ghép vốn từ các chương trình, dự án khác trên địa bàn để hỗ trợ tập trung cho các xã này nhằm giúp các xã hoàn thành mục tiêu đề ra.
Với chủ trương vướng mắc ở đâu thì xem xét tháo gỡ ở đó, các địa phương cũng đang tập trung chỉ đạo quyết liệt để hoàn thành các tiêu chí còn lại. Đẩy nhanh tiến độ thi công các dự án dở dang, vận động nhân dân chỉnh trang nhà cửa, vệ sinh đường làng, ngõ xóm. Tiếp tục ứng xi măng trả chậm từ nguồn vốn năm 2015 để xây dựng đường giao thông nông thôn. Đồng thời, tăng cường công tác tuyên truyền, vận động sâu rộng đến tận người dân để họ hiểu và thực hiện chương trình xây dựng NTM, đặc biệt tham gia xây dựng và thực hiện quy trình công nhận xã đạt chuẩn NTM.
Một tin vui đến vào những ngày cuối tháng 8, đó là 2 xã Lạng Phong (Nho Quan) và Yên Bình (thị xã Tam Điệp) đã được UBND tỉnh công nhận đạt chuẩn NTM. Từ nay đến hết năm 2014, 11 xã còn lại đã cam kết hoàn thành lộ trình xây dựng NTM trong năm nay sẽ phải có những "cú bứt phá", tăng tốc ngoạn mục để có thể "cán đích" thành công. Mỗi xã có một cách thức, hướng đi và giải pháp tháo gỡ khó khăn riêng. Tuy nhiên với quyết tâm cao của các cấp, các ngành, các địa phương và nhân dân toàn tỉnh, hy vọng rằng các mục tiêu thực hiện chương trình xây dựng NTM ở Ninh Bình sẽ sớm hoàn thành, góp phần thúc đẩy sự nghiệp CNH, HĐH, đáp ứng niềm tin và sự mong đợi của Đảng bộ và nhân dân trong tỉnh.
Hà Phương