Nhân rộng các mô hình thu gom, xử lý rác thải nông thôn

Xã Khánh Thiện (Yên Khánh) là một trong những xã có dân cư khá đông với khoảng 6 nghìn dân, các hoạt động thương mại, dịch vụ phát triển mạnh, do vậy lượng rác thải sinh hoạt và dịch vụ trên địa bàn xã khá lớn. Trước đây nhiều năm, xã đã thành lập tổ thu gom rác thải sinh hoạt, mỗi tháng thu được khoảng 50 tấn rác các loại, được tập trung vào khu tập kết có diện tích trên 7 nghìn m2, song chưa đầy 4 năm, bãi rác đã quá tải, gây ô nhiễm môi trường.

Trước thực tế đó, từ năm 2015, được sự quan tâm của Sở Nông nghiệp & PTNT, Sở Khoa học&Công nghệ cùng với nguồn ngân sách địa phương, Khánh Thiện đã đầu tư hơn 1,3 tỷ đồng xây dựng lắp đặt lò đốt rác thải sinh hoạt Losho, với tổng công suất hơn 4 tấn rác/ngày, thực hiện theo quy trình khép kín.

Theo ông Phạm Minh Xanh, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã, từ khi xây dựng lò đốt Losiho, do việc đốt rác thực hiện liên tục nên rác không bị ứ đọng, hầu như không phát sinh nước rỉ rác, tro xỉ không có mùi khi chôn lấp, không ảnh hưởng đến môi trường.

Đối với khí thải, theo kết quả lấy mẫu phân tích của Trung tâm Quan trắc và Phân tích môi trường (Tổng cục Môi trường), khí phát thải từ lò đốt ít độc hại do lò không sử dụng nhiên liệu đốt và được xử lý an toàn trước khi thải ra môi trường. Hiện lò xử lý rác thải xã Khánh Thiện không chỉ xử lý hiệu quả rác thải tại địa phương mà còn giải quyết một phần rác thải của các xã lân cận như Khánh Tiên, Khánh Lợi.

Tại huyện Hoa Lư, nhờ việc tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân về công tác bảo vệ môi trường và thực hiện tích cực biện pháp thu gom, xử lý rác thải góp phần cải thiện môi trường sống cho người dân nên đến nay, huyện đã đạt tiêu chí 17 về môi trường.

Ông Bùi Đình Thành, Phó phòng Tài nguyên - môi trường huyện Hoa Lư cho biết: Qua thực tế thực hiện tiêu chí về môi trường cho thấy, công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân rất quan trọng để thực hiện tiêu chí 17 trong xây dựng nông thôn mới.

Từ năm 2011 đến nay, huyện đã cung cấp cho các xã gần 200 xe thu gom rác và 120 thùng rác trang trí đặt tại các trường mầm non và nơi công cộng. Năm 2016, huyện triển khai phân loại rác thí điểm tại 200 hộ dân và hỗ trợ 180 thùng để người dân ủ phân hữu cơ tại hộ gia đình.

Đến nay, huyện Hoa Lư đã có 11/11 xã có tổ thu gom rác thải hợp đồng với Trung tâm vệ sinh môi trường huyện vận chuyển rác thải vào bãi rác tập trung tại thành phố Tam Điệp để xử lý. Các xã trên địa bàn huyện đều có bãi chứa rác cách xa khu dân cư, đủ diện tích, khối lượng vận chuyển đi tiêu hủy, đảm bảo giữ gìn vệ sinh môi trường nông thôn.

Tăng cường quản lý, bảo vệ môi trường

Theo Chi cục bảo vệ môi trường Ninh Bình, hiện nay ước tính, tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh tại địa phương khoảng 150.000 tấn/năm, trong đó đô thị chiếm tỉ lệ khoảng 54%, khu vực nông thôn chiếm khoảng 46%.

Tại địa phương, hiện lượng rác thải khu vực nông thôn được xử lý theo 3 hình thức, gồm xử lý tại Nhà máy xử lý rác thải tập trung tại thành phố Tam Điệp; xử lý bằng hình thức chôn lấp tại bãi rác tập trung của các xã và xử lý tại 3 lò đốt chất thải rắn gồm 1 lò ở xã Khánh Thiện, 1 lò đốt tại thị trấn Yên Ninh, huyện Yên Khánh và lò đốt ở xã Hồi Ninh, huyện Kim Sơn theo dự án Ngăn ngừa và giảm thiểu ô nhiễm môi trường sông Nhuệ Đáy bằng việc xử lý chất thải rắn sinh hoạt thí điểm cho cụm dân cư theo phương pháp ủ khô kị khí.

Ông Nguyễn Xuân Đức, Chi cục trưởng Chi cục bảo vệ môi trường tỉnh cho biết, Ninh Bình đang tập trung cao cho công tác chỉ đạo xây dựng nông thôn mới, trong đó tiêu chí môi trường bắt buộc phải hoàn thành nên việc xử lý rác thải là yêu cầu được các cấp, các ngành và các địa phương quan tâm. Đến nay, việc xử lý rác thải nông thôn đã cơ bản được thu gom và xử lý triệt để.

Đặc biệt, mô hình thu gom, vận chuyển đến bãi rác tập trung xử lý đã có những hiệu quả nhất định, phù hợp với nhiều địa phương và đang được tỉnh khuyến khích nhân rộng. Công tác thu gom rác thải bảo vệ môi trường đã được tỉnh quy hoạch những bãi xử lý rác tập trung ở Tam Điệp và Kim Sơn có khả năng xử lý được phần lớn rác thải sinh hoạt nông thôn.

Dự báo tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trong toàn tỉnh đến năm 2020 là 982 tấn/ngày và giai đoạn 2020-2030 là 1.426 tấn/ngày. Để thực hiện triệt để việc môi trường nông thôn, góp phần thực hiện thành công tiêu chí số 17 trong chương trình mục tiêu xây dựng nông thôn mới rất cần có những giải pháp mang tính chất lâu dài.

Ninh Bình phấn đấu đến năm 2030, tất cả các loại chất thải rắn phát sinh đều được thu gom, tái sử dụng, tái chế và xử lý triệt để bằng những công nghệ tiên tiến, thân thiện với môi trường và phù hợp với điều kiện thực tế của tỉnh, hạn chế khối lượng chất thải rắn phải chôn lấp đến mức thấp nhất.

Trong đó vấn đề rác thải nông thôn cũng được xác định là nội dung quan trọng với mục tiêu đến năm 2020 có 70% lượng chất thải rắn phát sinh tại các điểm dân cư nông thôn và 80% tại các làng nghề được thu gom và xử lý đảm bảo môi trường; đến năm 2030 có 90% lượng chất thải rắn phát sinh tại các điểm dân cư nông thôn và 100% tại các làng nghề được thu gom và xử lý đảm bảo môi trường.

Để đạt được các mục tiêu trên, thời gian tới, Chi cục bảo vệ môi trường tỉnh tiếp tục tăng cường tổ chức các lớp tập huấn nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường cho các cán bộ ở các sở, ban, ngành, đoàn thể, cấp huyện, xã, nhân dân và các tổ chức, doanh nghiệp; xã hội hóa công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn; huy động doanh nghiệp cộng đồng và các tổ chức chính trị xã hội tham gia các hoạt động quản lý, xử lý chất thải rắn.

Cùng với đó, đẩy mạnh và thường xuyên tổ chức các hoạt động tuyên truyền về bảo vệ môi trường thông qua phong trào "Toàn dân bảo vệ môi trường", xác định việc bảo vệ môi trường phải được thực hiện ngay từ mỗi hộ gia đình với các hoạt động cụ thể như: phân loại rác thải tại nhà, thay đổi tập quán chăn thả động vật, xây dựng hệ thống thoát nước, di dời mồ mả người thân…

Xây dựng, áp dụng các giải pháp về chính sách hỗ trợ việc thực hiện những nội dung của tiêu chí môi trường, nhất là chính sách về hỗ trợ nước sạch, vệ sinh môi trường nông thôn; hỗ trợ các cơ sở sản xuất- kinh doanh, hộ chăn nuôi xây dựng công trình xử lý chất thải, bãi trung chuyển, xử lý chất thải rắn; hỗ trợ kinh phí hoạt động cho các hợp tác xã, tổ hợp tác thực hiện thu gom, xử lý rác thải…

Đối với các xã đã đạt được tiêu chí về môi trường, chính quyền và nhân dân địa phương cần nỗ lực nhiều hơn nữa để giữ vững, duy trì kết quả đã đạt được.

Bài, ảnh: Mỹ Hạnh