Nhân Ngày Sở hữu trí tuệ thế giới (26-4): Nâng cao hiệu quả hoạt động thực thi quyền sở hữu trí tuệ

Cùng với sự phát triển của nền kinh tế tri thức với những đột phá nhanh và mới về khoa học và công nghệ (KH và CN), sở hữu trí tuệ (SHTT) đóng vai trò vô cùng quan trọng, là yếu tố cốt lõi để thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo. Thời gian qua, tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành và các địa phương đẩy mạnh hoạt động có liên quan đến việc bảo hộ, xác lập, khai thác, bảo vệ, thực thi quyền SHTT; tạo môi trường khuyến khích đổi mới sáng tạo, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế; tạo chuyển biến trong nhận thức, công tác phát triển tài sản trí tuệ (TSTT) trên địa bàn tỉnh.

Thực hiện Chiến lược SHTT đến năm 2030 (sau đây gọi tắt là Chiến lược) đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1068/QĐ-TTg ngày 22-8-2019, UBND tỉnh đã chỉ đạo lồng ghép một số nội dung quan trọng của Chiến lược vào các Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm và giai đoạn 2021-2025 của tỉnh. UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành, UBND các huyện, thành phố, tổ chức đoàn thể chủ động xây dựng kế hoạch và xác định nhiệm vụ trọng tâm hàng năm để thực hiện Chiến lược. Theo đó, các cơ quan trên địa bàn tỉnh luôn quan tâm, đẩy mạnh thực hiện công tác đào tạo, tuyên truyền, phổ biến kiến thức, chính sách và pháp luật về SHTT bằng nhiều hình thức khác nhau. Ngành Văn hoá, Thể thao và Du lịch đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến Luật SHTT, quyền tác giả và quyền liên quan bằng hình thức trực tiếp tới cán bộ, công chức làm công tác quản lý Nhà nước trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn, các doanh nghiệp hoạt động biểu diễn nghệ thuật, đội ngũ văn nghệ sĩ, tác giả trên địa bàn… Các cơ quan truyền thông thường xuyên tuyên truyền về hoạt động SHTT, các kết quả nghiên cứu, các sản phẩm đổi mới sáng tạo tại địa phương; xây dựng các chuyên mục tuyên truyền, phổ biến quyền tác giả, quyền liên quan đến các tầng lớp nhân dân nhằm nâng cao nhận thức cho các đơn vị, doanh nghiệp trong hoạt động biểu diễn nghệ thuật, quyền lợi khi đăng ký bản quyền, trách nhiệm, chế tài xử phạt đối với các hành vi vi phạm pháp luật. Năm 2023, Sở KH và CN đã tổ chức 4 hội thảo, 5 hội nghị tập huấn phổ biến, tuyên truyền về Chiến lược SHTT đến năm 2030, các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thực hiện Luật SHTT. Trong đó, đã tổ chức in sao 2.000 cuốn tài liệu “Những ý tưởng táo bạo - Cẩm nang về SHTT dành cho doanh nghiệp khởi nghiệp” (được Cục SHTT dịch, biên tập lại từ tài liệu gốc “Enterprising Ideas” do Tổ chức SHTT thế giới xuất bản năm 2021) để tuyên truyền và cung cấp cho các đại biểu tham dự các hội thảo, hội nghị tập huấn. 

Nhằm thúc đẩy các hoạt động tạo ra TSTT, năm 2023, Sở KH và CN đã xây dựng cơ sở dữ liệu quản trị TSTT riêng cho tỉnh trên nền tảng Dữ liệu và Dịch vụ sở hữu công nghiệp (IPPlatform). Duy trì hoạt động của Sàn giao dịch công nghệ, đã cập nhật 57 tin, bài lên website; phê duyệt giới thiệu trên Sàn giao dịch 335 sản phẩm công nghệ; tư vấn hỗ trợ công nghệ cho 152 doanh nghiệp và tổ chức, cá nhân… Phối hợp thành lập Câu lạc bộ Khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo với hơn 50 thành viên tham gia, thành lập Điểm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đặt tại Trường Đại học Kinh tế - Kỹ thuật công nghiệp Nam Định; xây dựng và vận hành Cổng thông tin Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh (https://khoinghiepdmst.namdinh.gov.vn/) nhằm kết nối thông tin cho các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên địa bàn tỉnh; hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp hoàn thiện công nghệ, tạo ra sản phẩm, dịch vụ có giá trị gia tăng cao. Tư vấn, hướng dẫn 15 lượt đơn vị đăng ký xác lập quyền cho nhãn hiệu, sáng chế; trao đổi, hướng dẫn về khả năng bảo hộ quyền SHTT cho nhãn hiệu tập thể “Phở Giao Cù”, “Dệt Cổ Chất”. Ngoài ra, Sở KH và CN đã hỗ trợ kinh phí đăng ký xác lập quyền SHTT cho 1 sáng chế “Hệ thống nhiệt phân rác thải” của Công ty TNHH Chế tạo thiết bị phát triển công nghệ cao Tam Nguyên (thành phố Nam Định) theo Nghị quyết số 77/2022/NQ-HĐND của HĐND tỉnh.

Với quan điểm xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm nông nghiệp, sản phẩm làng nghề truyền thống là một trong những hướng đi trọng tâm góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, tăng giá trị hàng hóa, tiết kiệm chi phí, tối đa hóa lợi nhuận, các hoạt động bảo hộ, phát triển TSTT trong lĩnh vực nông nghiệp được quan tâm đẩy mạnh. Đặc biệt, hoạt động SHTT cũng góp phần xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm OCOP, nâng cao giá trị cho nông sản, tăng thu nhập và ổn định đời sống cho người dân, doanh nghiệp. Nhiều sản phẩm nhờ có bảo hộ thương hiệu mà có chỗ đứng vững chắc trên thị trường trong nước như: mật ong sú vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy, rượu nếp Yên Phú, gạo tám xoan Hải Hậu, nước mắm Giao Châu… Hiện tỉnh đã phê duyệt danh mục các nhiệm vụ về SHTT là “Tạo lập, quản lý và phát triển nhãn hiệu tập thể Tơ lụa Cổ Chất cho sản phẩm dệt làng Cổ Chất, xã Phương Định, huyện Trực Ninh”; nhãn hiệu tập thể “Nếp Bắc Nghĩa Bình” cho sản phẩm gạo nếp Bắc của xã Nghĩa Bình (Nghĩa Hưng) và đề xuất triển khai một nhiệm vụ KHCN cấp quốc gia về xây dựng nhãn hiệu chứng nhận cho sản phẩm “Lúa tám ấp bẹ Xuân Đài” của huyện Xuân Trường.

Bên cạnh hoạt động tuyên truyền, phổ biến về SHTT và công tác hỗ trợ phát triển TSTT, tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành theo lĩnh vực được phân công phối hợp với các địa phương xây dựng các phương án, chuyên đề để tổ chức các hoạt động kiểm tra, thanh tra xử lý buôn bán hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng đối với mặt hàng tiêu dùng, thực phẩm, đồ chơi trẻ em, may mặc... Hoạt động thực thi quyền SHTT ngày càng được tăng cường đã nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật về quyền sở hữu công nghiệp, quyền tác giả và quyền liên quan cũng như khuyến khích các hoạt động sáng tạo, bảo hộ, phát triển TSTT. Điều này được thể hiện qua số lượng các vụ xâm phạm về quyền SHTT đã giảm đáng kể so với trước đây. Năm 2023, các cơ quan có thẩm quyền của tỉnh đã phát hiện, xử lý 16 vụ xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp. 

Thời gian tới, Sở KH và CN tiếp tục tham mưu với tỉnh xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù về triển khai hỗ trợ, phát triển TSTT. Tăng cường đào tạo, tuyên truyền, phổ biến kiến thức, chính sách, pháp luật về SHTT; bước đầu đưa công tác tuyên truyền SHTT vào các trường tiểu học, THCS trên địa bàn tỉnh để hình thành hiểu biết về SHTT trong lớp trẻ. Nâng cao hiệu quả hoạt động thực thi quyền SHTT. Tập trung hỗ trợ các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp tạo lập, quản lý và phát triển TSTT cho các sản phẩm chủ lực, sản phẩm đặc sản thông qua các hoạt động: xây dựng chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu chứng nhận, nhãn hiệu tập thể. Hỗ trợ xây dựng thương hiệu cho các điểm du lịch sinh thái, du lịch nghỉ dưỡng, du lịch cộng đồng góp phần thúc đẩy phát triển các dịch vụ du lịch tiềm năng của tỉnh. Tiếp tục thúc đẩy các hoạt động TSTT, cung cấp dịch vụ thông tin SHTT cho các trường đại học, doanh nghiệp. Tăng cường tổ chức, phối hợp với các cơ quan liên quan kiểm tra, thanh tra chống hàng giả, chống gian lận thương mại, chống xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp, quyền tác giả, quyền đối với giống cây trồng. Phát triển sàn giao dịch TSTT để tăng cường liên kết cung cầu về TSTT./.

Bài và ảnh: Ngọc Ánh