Nghề nuôi cá lồng trên sông Hồng: Những người đánh cược với dòng sông

Chúng tôi tìm đến khu lồng bè nuôi cá của ông Trần Văn Sỹ (xóm 9, Duyên Hà, xã Nam Lý) vào một buổi xế chiều. Ở cái tuổi ngoài 60, người đàn ông này vẫn giữ nguyên sức vóc của một người làm nghề sông nước. Một mình ông thoăn thoắt đẩy hàng chục bao cám ra bè để phục vụ bữa ăn cuối ngày của cá.

Ông Sỹ là một trong những người đầu tiên khởi sự nuôi cá lồng trên khúc sông Hồng này. Ý tưởng nhen nhóm từ năm 2012, khi ông còn là một thủy thủ chạy tàu biển. “Khi tàu ngang qua Quảng Ninh, thấy mô hình lồng bè trên biển họ làm hiệu quả quá, tôi quyết định về áp dụng trên dòng sông quê mình” - ông kể.

Dù đã có nhiều kinh nghiệm mưu sinh trên sông nước, nhưng việc đưa mô hình lồng bè về sông Hồng không hề dễ dàng. Ông Sỹ chia sẻ, nghề này không chỉ đòi hỏi phải thức đêm để trông nom mà còn phải sống chung với vô vàn rủi ro. Vào mùa mưa bão, nước dâng nhanh, chảy xiết có thể cuốn trôi cả lồng đi, hoặc cá có thể thoát ra ngoài nếu không chằng chống cẩn thận. Hơn nữa, nguồn ô nhiễm, dịch bệnh nếu không kiểm soát kịp thời thì có thể mất cả cơ nghiệp. Thực tế, nhiều người nuôi cá lồng đã phải bỏ vì không đủ khả năng, tiềm lực, kinh nghiệm để bám trụ. Bản thân gia đình ông cũng có những năm khốn đốn, điêu đứng vì mưa bão, nguồn nước ô nhiễm, cá bị chết hàng loạt.

Tuy nhiên, ông Sỹ vẫn quyết tâm bám trụ. Ông cho biết, vất vả là thế, nhưng nuôi cá lồng trên sông vẫn có những lợi thế riêng bởi tận dụng nguồn nước tự nhiên. Điều này giúp giảm chi phí đầu tư cho hệ thống xử lý nước và tiết kiệm diện tích đất. Môi trường nước lưu chuyển cũng giúp cá lớn nhanh, ít dịch bệnh, chất lượng cá thơm ngon hơn so với nuôi ao hồ. Nhờ kinh nghiệm và sự cẩn trọng, hiện tại mô hình của ông Sỹ phát triển tốt. Với 50 lồng cá, mỗi năm gia đình ông thu hoạch hơn 100 tấn cá thương phẩm, thu lãi khoảng 1 tỷ đồng.

Cũng như ông Sỹ, với quyết tâm làm giàu trên chính mảnh đất quê hương, năm 2015 anh Trần Quang Huy (thôn Yên Mỹ, phường Duy Tiên) đã quyết định rời bỏ công việc ổn định ở Hà Nội để về đầu tư nuôi cá lồng. Anh chọn các đối tượng nuôi có giá trị kinh tế cao như cá lăng, diêu hồng, rô phi, chép giòn. Đây là một trong những mô hình nuôi lồng lớn trên địa bàn tỉnh.

Anh Huy đã phải đi học hỏi kinh nghiệm nuôi cá lồng ở nhiều địa phương như Hải Dương, Tuyên Quang, cũng như tìm hiểu kỹ về môi trường, nguồn nước của sông Hồng. Khu sản xuất 70 lồng bè của gia đình anh đầu tư ban đầu khoảng 4-5 tỷ đồng, ngoài ra chi phí thức ăn mỗi tháng lên tới hàng tỷ đồng.

Dày dặn kinh nghiệm như vậy, nhưng anh Huy cũng không tránh khỏi rủi ro. Năm 2024, lũ về, anh mất 3-4 tỷ đồng, trước đó lũ năm 2017 cũng làm gia đình anh bị thiệt hại nặng nề. Anh chia sẻ những kinh nghiệm: “Cá Lăng thì dễ nhiễm khuẩn vào khoảng thời gian từ tháng 10 đến tháng 2 âm lịch, cá chép thì dễ nhiễm bệnh vào mùa Xuân. Giáp Tết mực nước giảm, dễ ảnh hưởng bởi các nguồn xả thải...”.

Vượt lên trên những khó khăn, vất vả, rủi ro, anh Huy vẫn quyết tâm làm giàu từ nghề nuôi cá lồng. Bởi theo anh, nếu không bị thiên tai, dịch bệnh, thì nuôi cá lồng trên sông vẫn cho giá trị cao hơn nhiều so với nuôi cá truyền thống trong ao, hồ, đầm. Sau khi trừ chi phí, 70 lồng cá của gia đình anh cho lợi nhuận khoảng 2 tỷ đồng/năm.

Bà Trương Thị Thủy, Phụ trách Trạm thủy sản 3 khu vực Hà Nam, Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư tỉnh Ninh Bình cho biết: “Nuôi cá lồng trên sông đem lại lợi nhuận khá, song, rủi ro cũng rất cao, cộng với biến động của giá cả thị trường nên không ít hộ nuôi cá lồng đã phải bỏ nghề. Hiện trên địa bàn tỉnh chỉ còn khoảng 60 hộ tiếp tục bám trụ nghề nuôi cá lồng, với khoảng 450 lồng cá, tập trung chủ yếu ở các địa phương: Duy Tiên, Nam Lý, Trần Thương, Bắc Lý.

Để nghề nuôi cá lồng trên sông phát triển ổn định, hiệu quả, thiết nghĩ các cấp chính quyền, ngành chức năng cần làm tốt công tác quy hoạch vị trí nuôi hợp lý; quan tâm hơn nữa đến việc tập huấn kỹ thuật nuôi trồng thủy sản và có những hỗ trợ nhất định về vốn, giống. Từ đó, đa dạng hóa các hình thức nuôi cá, tận dụng diện tích mặt nước tại địa phương, tạo thêm nhiều việc làm, tăng thu nhập, nâng cao đời sống cho nông dân.