Nâng cao tỷ lệ người tham gia BHYT tại các xã nông thôn mới

Xã Xích Thổ (huyện Nho Quan) mới về đích NTM từ năm 2017, song theo ông Bùi Tuấn Vương, Chủ tịch UBND xã thì cán bộ và nhân dân xã đã phải quyết tâm trong việc giữ vững và nâng cao các tiêu chí NTM đã đạt được, trong đó có tiêu chí tỷ lệ người dân tham gia BHYT. 

Để duy trì tiêu chí này, UBND xã đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền về lợi ích, ý nghĩa khi có trong tay thẻ BHYT, đồng thời, vận động người dân tiếp tục tham gia BHYT. Mặc dù vậy, kết quả của việc nâng cao tỷ lệ người dân tham gia BHYT trên địa bàn xã vẫn chưa được như mong muốn, nguyên nhân là do nhiều lao động địa phương đi làm ăn xa nên công tác vận động gặp nhiều khó khăn. 

Mặt khác, nhiều hộ kinh tế chưa ổn định, trong khi không còn cơ chế hỗ trợ nên còn e dè. Bên cạnh đó, một số người dân tuy đã được tuyên truyền, vận động, nhưng do tâm lý chủ quan đối với sức khỏe và không lường trước được những biến cố có thể xảy ra nên không mặn mà. "Trước khi đạt chuẩn NTM, tỷ lệ tham gia BHYT ở Xích Thổ chỉ đạt 75%, trong đó, bao gồm cả 5 thôn đặc biệt khó khăn được hỗ trợ 100% phí tham gia BHYT theo Chương trình 135 giai đoạn 2016-2020.

 Đến cuối năm 2018- thời điểm mới nhất sau khi đã cán đích NTM, tỷ lệ này đã tăng lên 88,5%, tuy vẫn duy trì được tiêu chí theo chuẩn NTM, nhưng với mức vượt không đáng kể, Xích Thổ vẫn phải đối diện với nguy cơ bị sụt giảm tỷ lệ tham gia BHYT. Bởi lẽ, đến năm 2020, đối với 5 thôn đang được hưởng chính sách hỗ trợ từ Chương trình 135, trừ những đối tượng thuộc diện được hỗ trợ BHYT như: hộ nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách, người cao tuổi… thì những người dân còn lại không được hưởng hỗ trợ nữa vì các thôn đã ra khỏi danh sách thôn đặc biệt khó khăn"- ông Bùi Tuấn Vương nói.

Trước năm 2014, xã Kim Đông là một trong 6 xã bãi ngang của huyện Kim Sơn được hưởng chính sách hỗ trợ từ Chương trình 135. Một trong những hỗ trợ thiết thực nhất, đó là người dân trong xã được Nhà nước hỗ trợ 100% phí mua thẻ BHYT. Tuy nhiên, sau khi về đích NTM, Kim Đông ra khỏi danh sách các xã bãi ngang, vì vậy, không còn thuộc đối tượng được thụ hưởng chính sách hỗ trợ từ Chương trình 135, trong đó có chính sách hỗ trợ toàn dân 100% phí mua BHYT.

 Thời gian sau đó, tỷ lệ người dân tham gia BHYT sụt giảm chỉ còn khoảng 50% (không tính những đối tượng thuộc diện được hỗ trợ BHYT như: hộ nghèo, cận nghèo, người cao tuổi, gia đình chính sách...). Ông Trần Đức Thuận, Chủ tịch UBND xã Kim Đông cho biết, là một xã bãi ngang, vì vậy người dân xã Kim Đông nhận được nhiều chính sách hỗ trợ từ Nhà nước, tỉnh, huyện trong công tác an sinh xã hội, đặc biệt là hỗ trợ 100% kinh phí khi người dân tham gia BHYT từ năm 2007-2013 và kết thúc khi xã cán đích NTM vào năm 2014. 

Thực tế cho thấy, người dân vốn được nhận hỗ trợ nhiều năm nên khi không được thụ hưởng chính sách nữa thì vẫn chưa sẵn sàng cho việc phải bỏ tiền túi ra để mua BHYT. Đến năm 2016, huyện Kim Sơn giao cho Kim Đông chỉ tiêu người dân tham gia BHYT là 90%, song xã đã không đạt được chỉ tiêu này.

Trước thực tế này, từ năm 2018, xã Kim Đông quyết liệt trong việc chỉ đạo các tổ chức, đoàn thể tích cực tham gia vào công tác tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia BHYT. Theo đó, để tăng tỷ lệ này, chính quyền xã chỉ đạo các thôn, tổ chức, đoàn thể tập trung tuyên truyền về lợi ích thiết thực của BHYT, nhất là khi thông tuyến khám, chữa bệnh cấp huyện cũng như điều chỉnh tăng giá dịch vụ y tế đối với nhóm đối tượng chưa tham gia BHYT đến mỗi người dân. 

Quá trình triển khai, nhiều tổ chức, đoàn thể có cách làm sáng tạo, linh hoạt, điển hình như Hội Phụ nữ xã. Bà Nguyễn Thị Xuân, Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Kim Đông cho biết, hiện nay tỷ lệ hội viên tham gia BHYT đã lên đến 97%, trong đó gồm cả hội viên thuộc hộ nghèo, cận nghèo, đối tượng bảo trợ. "Cách làm hiệu quả nhất vẫn là phải đi sâu, đi sát, nắm bắt được từng hoàn cảnh kinh tế, tâm tư của mỗi hội viên để có cách tuyên truyền, vận động và hỗ trợ thiết thực, kịp thời. Dần dần, nhận thức của hội viên về tầm quan trọng của thẻ BHYT có sự chuyển biến tích cực. 

Tuy vậy, có nhiều trường hợp chị em dù rất muốn tham gia nhưng chưa có tiền, chúng tôi ứng ra cho vay trước, sau đó các hội viên sẽ trả dần vào thời điểm thích hợp. Nhờ cách làm này, tỷ lệ hội viên tham gia BHYT tăng nhanh, phấn đấu trong năm 2019, chúng tôi sẽ đạt 100%"- bà Xuân khẳng định. Sự năng động, tích cực của Hội phụ nữ xã đã tạo nên sức lan tỏa cho các tổ chức, đoàn thể khác ở Kim Đông, đến cuối năm 2018, xã Kim Đông có 3.497 người dân tham gia BHYT, đạt tỷ lệ 97%.

Việc nâng cao tỷ lệ người dân tham gia BHYT thực sự là một vấn đề quan trọng, cần thiết nhưng cũng không dễ thực hiện ở hầu hết các địa phương đã và đang trong quá trình về đích NTM chứ không chỉ riêng Xích Thổ hay Kim Đông. Tuy nhiên, với những lợi ích thiết thực góp phần không nhỏ vào việc đảm bảo an sinh xã hội, mỗi địa phương cần có cách làm sáng tạo trong phát triển BHYT toàn dân, góp phần đảm bảo tỷ lệ người dân tham gia BHYT tại các xã nông thôn mới, phấn đấu đạt tỷ lệ toàn dân tham gia BHYT vào năm 2020.

Bài, ảnh: Đào Hằng