Bất chấp những cơn mưa và cái lạnh dưới 16 độ C, vợ chồng anh Trần Văn Hải, xóm 4, xã Ân Hòa vẫn miệt mài cấy lúa trên thửa ruộng rộng 3 sào của gia đình mình. Trao đổi với chúng tôi, anh Hải cho biết: Thời tiết năm nay khắc nghiệt, diễn biến thất thường, khiến mạ phát triển chậm, chắc chắn sẽ gây nhiều khó khăn trong khâu chăm sóc lúa sau cấy, đặc biệt là giai đoạn bén rễ hồi xanh. Tuy có khó khăn về thời tiết, song điều khiến anh Hải vui mừng đó chính là sau khi dồn điền, đổi thửa, những ô, thửa ruộng lớn đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng cơ giới vào sản xuất nông nghiệp, giảm thời gian và sức lao động. Tại xã Đồng Hướng, gia đình ông Phạm Văn Trinh, xóm 7 cấy gần 6 sào ruộng.
Do mạ đã đến lứa nên dù thời tiết mưa rét, nhưng gia đình ông vẫn cố gắng hoàn thành việc gieo cấy sớm nhất có thể. Trên khắp các cánh đồng các xã khác như Lai Thành, Yên Lộc, Hùng Tiến, Kim Đông... có nơi đang khởi động gieo cấy, cũng có nơi đã gieo cấy được hơn một nửa diện tích.
Ông Nguyễn Viết ái, Giám đốc HTX nông nghiệp Đồng Hướng cho biết: Vụ đông xuân này, tổng diện tích gieo cấy của HTX là gần 388 ha, đến nay đã cấy được 50% diện tích. Vụ này, các giống lúa chất lượng cao vẫn chiếm trên 70% tổng diện tích.
Trong thời gian chuẩn bị đầu vụ, Ban Giám đốc HTX đã có chủ trương chỉ đạo tới các đội sản xuất tập trung vào 2 nhiệm vụ chính. Một là khâu làm đất, đảm bảo "cày ngâm, bừa ngả". Hai là thực hiện 3 chiến dịch diệt chuột với mong muốn người nông dân có đồng ruộng "sạch" để canh tác sản xuất.
Cùng với việc bám sát sự chỉ đạo của Phòng Nông nghiệp & PTNT huyện, HTX đã theo dõi sát sao dự báo nhiệt độ của Trung tâm Khí tượng thủy văn Trung ương, từ đó thông báo tới các đội sản xuất để phân bổ thời gian gieo cấy cụ thể.
Những ngày có nhiệt độ thấp hơn 15 độ C, HTX khuyến cáo người dân ngừng gieo cấy để tránh tổn thất không đáng có. Với tiến độ hiện tại, HTX nông nghiệp Đồng Hướng sẽ hoàn thành gieo cấy trong tháng 2 này.
Đồng chí Trần Văn Công, Trưởng phòng Nông nghiệp & PTNT huyện cho biết: Từ ngày 22-2, nông dân trong huyện đã bắt đầu xuống đồng cấy lúa đông xuân. Đến nay toàn huyện đã cấy được 30% diện tích. Các xã đang dẫn đầu về diện tích gieo cấy là: Lai Thành, Yên Lộc, Đồng Hướng.
Thực hiện kế hoạch đã đề ra, toàn bộ diện tích được cấy trong trà xuân muộn với cả hai giống lúa thuần và lúa lai. Trong đó, giống lúa thuần, lúa chất lượng cao chiếm khoảng 65% diện tích với các loại giống như: Bắc thơm số 7, LT2, TBR225.... Giống lúa lai, lúa cao sản chiếm khoảng 35% diện tích với các loại giống chủ yếu là: Phú ưu 1, Nhị ưu 838...
Ngoài ra, tùy thuộc vào điều kiện đất đai, trình độ thâm canh, hạ tầng kỹ thuật…, các đơn vị bố trí các giống lúa để đạt hiệu quả cao nhất. Mỗi vùng chỉ nên cấy từ 1 - 2 giống lúa để thuận lợi cho việc chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh. Bên cạnh đó là việc mở rộng diện tích lúa chất lượng cao để tạo nguồn hàng hóa phục vụ xuất khẩu và tiêu dùng tại địa phương.
Vụ đông xuân năm nay, người làm nông nghiệp của huyện Kim Sơn có những thuận lợi và khó khăn nhất định. Điểm thuận lợi nhất là việc các xã đã hoàn thành dồn điền, đổi thửa, tạo điều kiện thuận lợi trong công tác điều tiết nước và áp dụng máy móc vào sản xuất. Đây được coi là tiền đề hướng đến nền sản xuất nông nghiệp hiện đại và tiên tiến. Bên cạnh thuận lợi đó, khó khăn rất lớn và nan giải là thời tiết bất thường.
Từ cuối vụ mùa 2015, mưa nhiều khiến đồng ruộng ẩm, đất chắc; đến đầu vụ đông xuân này, thời tiết vẫn tiếp tục mưa rét kéo dài nên không thể tiến hành đổ ải.
Ngoài ra, do thời tiết đầu vụ xảy ra rét hại nên một số diện tích mạ non chết rét, thêm vào đó, thời gian gieo cấy phải lùi lại hơn 10 ngày so với kế hoạch. Theo khuyến cáo, ban ngày có mức nhiệt độ trên 15 độ C, người nông dân có thể yên tâm cấy lúa, nhưng nếu dưới mức 15 độ C thì không nên cấy.
Vụ đông xuân 2016, Kim Sơn tiếp tục thực hiện phương châm "lấy nước làm áo", do vậy, các HTX nông nghiệp phối hợp chặt chẽ với Chi nhánh Khai thác công trình thủy lợi huyện trong việc điều tiết nước, tận dụng tối đa nguồn nước ngọt để đổ ải, làm đất và chăm bón lúa đông xuân.
Trong trường hợp không lợi dụng được thủy triều, các HTX nông nghiệp sẽ chủ động bơm nước vào đồng ruộng. Sau khi cấy xong phải luôn duy trì mực nước mặt ruộng từ 2 - 3 cm để giữ ấm cho lúa và tạo điều kiện cho lúa bén rễ, hồi xanh. Đây là những biện pháp quan trọng để cây lúa có thể vượt qua giai đoạn khó khăn nhất trong chu kỳ sinh trưởng.
Bài, ảnh: Thái Học