Khánh Trung: Thành công từ mô hình sản xuất lúa hữu cơ

Những ngày cuối tháng 10, chúng tôi về tham quan mô hình sản xuất lúa theo hướng hữu cơ tại 2 HTX nông nghiệp Quyết Trung và Kiến Thái, xã Khánh Trung. Những cánh đồng nếp cau đang độ thu hoạch, cây cao vút, lá chuyển vàng óng, những bông lúa nặng trĩu xếp những hạt căng tròn, ngả màu cau khô. 3-4 vụ sản xuất trước, tại đây, đã triển khai sản xuất lúa theo hướng hữu cơ kết hợp với nuôi trồng thủy sản nhưng với quy mô nhỏ. Tuy nhiên, ở vụ mùa này, được sự hỗ trợ từ Sở Nông nghiệp &PTNT, việc sản xuất này được thực hiện một cách bài bản, quy mô hơn với diện tích gần 80 ha, nhiều tiến bộ kỹ thuật mới cũng được đưa vào áp dụng như gieo mạ khay, cấy máy; phun thuốc, bón phân bằng máy bay không người lái…

Ông Phạm Khắc Thắng, Chủ tịch HĐQT HTX Quyết Trung chia sẻ: Trước đây, mỗi khi vào mùa vụ gieo cấy, bà con hết sức vất vả, nào là làm đất, ngâm ủ hạt giống, gieo… . Đã thế, chẳng may gặp thời tiết bất thuận còn phải gieo đi gieo lại nhiều lần. Đặc biệt, với những gia đình neo người, thiếu lao động, việc thuê mướn nhân công hết sức tốn kém, không đảm bảo được thời vụ.

Tuy nhiên, vụ mùa này, với việc đưa máy cấy vào sản xuất, nông dân chẳng phải động tay, mọi việc đã có Tổ hợp tác lo, 3-4 ha chỉ cấy trong 1 ngày là xong. Ngoài ra, ở phương thức sản xuất mới này, thay vì bỏ ra 20 triệu đồng/ha/vụ để bón các loại phân vô cơ như: đạm, lân, kali; phun thuốc cỏ, thuốc trừ sâu 3-4 lần/vụ vừa tốn kém, vừa ảnh hưởng đến độ phì của đất, vừa hủy hoại môi trường sống của các loại tôm cá và thiên địch, chúng tôi đã chuyển sang dùng phân bón hữu cơ và các dòng thuốc BVTV sinh học, nhờ vậy môi trường đã được phục hồi nhanh chóng.

Tôm cá đã quay trở lại với đồng lúa Khánh Trung, nhiều loại thiên địch cũng bắt đầu xuất hiện, đồng đất màu mỡ, năng suất, chất lượng lúa đã tăng lên rõ rệt, hàm lượng hóa chất trong lúa không có.

Bà Phạm Thị Mai, xóm 9, xã Khánh Trung cho biết: Do là lần đầu tiên trồng lúa mà không sử dụng phân bón hóa học nên bà và các hộ tham gia mô hình khá lo lắng, nhưng đến nay, hiệu quả đã được khẳng định. Cây lúa sinh trưởng tốt, năng suất bình quân đạt 2,3 tạ/ sào.

Tuy nhiên so với cách làm truyền thống của chúng tôi trước đây thì lại có lợi hơn do giảm được lượng giống, giảm công lao động. Đặc biệt là đảm bảo sức khỏe cho người nông dân; tạo ra sản phẩm hữu cơ an toàn cho con người và môi trường. Với những kiến thức đã được tiếp thu, trong những vụ tới tôi tiếp tục làm theo quy trình này trên toàn bộ diện tích trồng lúa của mình", bà Mai khẳng định.

Ông Phạm Ngọc Duân, Chủ tịch UBND xã Khánh Trung cho rằng: Dự án sản xuất lúa đặc sản, chất lượng cao theo hướng hữu cơ gắn với mạ khay, cấy máy do Sở Nông nghiệp &PTNT triển khai trên địa bàn xã là một mũi tên trúng 3 đích: Kinh tế, xã hội và môi trường.

Dự án đã giải quyết được các vấn đề cơ bản về tổ chức sản xuất theo hướng tích tụ ruộng đất, cơ giới hóa, chuyên môn hóa, đảm bảo an toàn thực phẩm, giúp khôi phục và duy trì hệ sinh thái đồng ruộng, bảo vệ độ phì nhiêu của đất, bảo vệ các loại thủy sinh động vật sống trong ruộng lúa. Đặc biệt, sản xuất giống lúa chất lượng cao theo hướng hữu cơ mang lại giá trị kinh tế cao hơn so với canh tác theo phương thức truyền thống.

Theo đánh giá từ Sở Nông nghiệp & PTNT: Hai giống lúa đặc sản Nếp cau và Bắc thơm 7 đưa vào sản xuất theo hướng hữu cơ ở vụ mùa 2019 tại xã Khánh Trung cho năng suất trung bình không thấp hơn sản xuất lúa đại trà theo cách thông thường (Nếp cau năng suất ước đạt 44 tạ/ha, Bắc thơm 65 tạ/ha); chất lượng tốt và đảm bảo an toàn.  Giá bán Nếp cau thành phẩm 17 nghìn đồng/1kg, Bắc thơm 7 là 9 nghìn đồng/1kg, cao hơn lần lượt là 5 nghìn đồng/1kg và 2 nghìn đồng/1kg so với lúa sản xuất theo cách thông thường. Giá trị sản xuất trên 1 ha đất canh tác tương đương 132 triệu đồng/ha/năm khi cấy 2 vụ.

Thành công bước đầu từ mô hình gạo hữu cơ Khánh Trung có thể được xem là giải pháp đột phá để tái cơ cấu ngành hàng lúa gạo, góp phần thực hiện thành công tái cơ cấu ngành nông nghiệp ở tỉnh ta. Do vậy, thời gian tới, mô hình cần được nhân rộng ra địa bàn toàn tỉnh. Địa phương cũng cần chủ động mời các doanh nghiệp cung ứng lúa giống, phân bón vào liên kết để hoàn thành chuỗi sản xuất ổn định lâu dài; giữ ổn định chất lượng nông sản, dần xây dựng thương hiệu gạo hữu cơ Khánh Trung trên thị trường.

Hà Phương