Từ thực tế đó, Thành ủy, UBND thành phố xác định: Muốn đẩy mạnh quá trình phát triển kinh tế - xã hội, ngoài việc xây dựng và thực hiện các chủ trương, giải pháp đúng đắn, phù hợp thì phải đặc biệt quan tâm đến sự ổn định về an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội. Đây là yêu cầu bức thiết, là nhiệm vụ quan trọng của Đảng bộ và nhân dân thành phố.
Quán triệt các quan điểm chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và Bộ Công an, những năm qua thành phố đã tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, tích cực vận động toàn dân tham gia phong trào bảo vệ ANTQ. Trong đó biện pháp chủ yếu là xây dựng phong trào toàn dân tự quản về ANTT ở khu dân cư hướng vào 3 nội dung chính là: Tự quản về nhân khẩu, hộ khẩu; tự quản về tài sản; tự quản về an ninh trật tự nhằm mục đích xã hội hóa công tác an ninh trật tự ở địa phương.
Năm 1997, phường Thanh Bình được chọn làm điểm xây dựng mô hình tổ nhân dân tự quản về ANTT và đạt được những kết quả tích cực, được cấp ủy, chính quyền thành phố rút kinh nghiệm triển khai rộng rãi ở tất cả các phường, xã. Đến nay, thành phố Ninh Bình đã xây dựng được 1.167 tổ tự quản về ANTT ở 100% địa bàn dân cư.
Phố Bắc Sơn (phường Thanh Bình) nằm giữa các đầu mối giao thông quan trọng, có ga và Bến xe khách Ninh Bình. Địa bàn phố có tính chất phức tạp do có nhiều lao động tự do, khách vãng lai cùng với nhiều điểm dịch vụ vui chơi giải trí như nhà hàng, khách sạn, nhà trọ, quán Internet… là những điểm nhạy cảm dễ phát sinh các loại tội phạm và tệ nạn xã hội.
Trên địa bàn đã xảy ra nhiều vụ trộm cắp tài sản nhà dân do chủ nhà đi vắng qua đêm không có người trông coi, không dùng hệ thống chốt khóa an toàn, cá biệt có vụ xảy ra ban ngày gây ra tâm lý hoang mang trong nhân dân. Ngoài ra còn một số đối tượng vi phạm pháp luật và mắc vào tệ nạn ma túy.
Ông Nguyễn Viết Hà, Bí thư Chi bộ phố cho biết: Phố duy trì hoạt động của 4 tổ tự quản, định kỳ họp 3 tháng/lần tuyên truyền về đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước tới nhân dân. Các buổi họp tổ tự quản đều có cảnh sát khu vực tham dự, nêu các thủ đoạn hoạt động của bọn tội phạm và các biện pháp phòng ngừa để người dân biết.
Định kỳ 6 tháng, cán bộ phố kết hợp với cảnh sát khu vực kiểm tra nhân, hộ khẩu của từng hộ, nắm bắt kịp thời những nhân khẩu ở nơi khác đến sinh sống, hướng dẫn họ làm các thủ tục khai báo tạm trú, tạm vắng, đột xuất kiểm tra khách sạn, nhà nghỉ, nhà trọ... nhằm chấn chỉnh các hoạt động kinh doanh theo đúng quy định.
Hàng tháng, tổ dân phố nhắc nhở cha mẹ có con em vi phạm pháp luật, bỏ học, lang thang, mải chơi để gia đình các em có biện pháp quản lý, giáo dục. Nhiều hộ gia đình tự giác gặp gỡ cán bộ phố để tố giác tội phạm là con em trong gia đình. Hầu hết số người sử dụng xe máy đã lắp và sử dụng khóa an toàn, các hộ dân nêu cao cảnh giác bảo vệ tài sản cho mình và hàng xóm. Trong năm qua, tổ dân phố đã phối hợp với cảnh sát khu vực hòa giải thành công 2/3 vụ mâu thuẫn trong nhân dân và nội bộ gia đình, 92% số hộ đạt tiêu chuẩn gia đình văn hóa…
Các tổ tự quản nắm chắc tình hình, phát hiện kịp thời những mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân, chủ động phối hợp tổ chức hòa giải và giải quyết những vụ việc vi phạm xảy ra ngay tại cơ sở. Thông qua các hình thức hoạt động của tổ tự quản như: Hội họp, sinh hoạt, thăm hỏi, gặp gỡ tiếp xúc, giám sát, nhắc nhở những sơ hở, thiếu sót trong việc quản lý tài sản, quản lý nhân, hộ khẩu, thông báo âm mưu, thủ đoạn hoạt động của các loại tội phạm để người dân trong khu phố đề cao cảnh giác.
Từ thực tiễn ở thành phố Ninh Bình, mô hình tổ nhân dân tự quản về ANTT đã phát triển thành các mô hình liên kết tự quản khác như: Chi hội, chi đoàn tự quản về ANTT, các tuyến đường tự quản của các chi hội như: Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ, Hội nông dân… Các mô hình tự quản ngày càng phong phú, đa dạng và phù hợp với tính chất, đặc điểm, sinh hoạt của nhân dân và yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ ANTT ở từng đơn vị, khu dân cư. Hoạt động của các tổ nhân dân tự quản đã góp phần làm giảm án phạm pháp hình sự, qua số liệu thống kê trong 10 năm (1997-2007), trung bình mỗi năm giảm 5-7% vụ việc. Nhân dân đã cung cấp cho chính quyền và lực lượng công an hơn 4 nghìn tin có liên quan đến tội phạm, tham gia bắt giữ 487 vụ việc với hơn 600 đối tượng...
Mô hình tổ nhân dân tự quản về ANTT ở thành phố Ninh Bình ngày càng khẳng định vai trò, vị trí và mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần giữ gìn ổn định trật tự an toàn xã hội tại khu dân cư, tạo điều kiện thúc đẩy kinh tế - xã hội ngày càng phát triển.
Phương Nguyên