Hiện thực hóa khâu đột phá: Hạ tầng đi trước, mở không gian phát triển cho Ninh Bình mới

Tầm nhìn quy hoạch: Rà soát tổng thể, khớp nối không gian

Xác định hạ tầng là “mạch máu” của nền kinh tế, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 đã nêu rõ: “Huy động, tập trung nguồn lực, hoàn thiện hệ thống hạ tầng đồng bộ, hiện đại, ưu tiên các công trình giao thông trọng điểm, các dự án kết nối liên vùng, nhất là hệ thống giao thông kết nối các đô thị Phủ Lý - Hoa Lư - Nam Định, các vùng động lực kinh tế của tỉnh với các tuyến đường quốc gia; quy hoạch, phát triển các đô thị gắn với định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD) và các khu vực giáp với ga đường sắt tốc độ cao, khu kinh tế - khu công nghiệp, khu du lịch...”.

Bên cạnh đó, tập trung thực hiện tốt công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch; nghiên cứu, quy hoạch các khu vực phát triển đô thị, mở rộng không gian, dư địa tạo bứt phá trong phát triển kinh tế - xã hội.

Phân tích từ góc độ quy hoạch vùng, ông Nguyễn Huy Hoàng, Trưởng phòng Chiến lược và Chính sách, Học viện Chiến lược, bồi dưỡng cán bộ xây dựng, chỉ ra thực tế: Dù các địa phương trước đây đều có quy hoạch riêng, nhưng khi đặt trong tổng thể liên kết vùng mới, hệ thống bộc lộ nhiều bất cập. Hệ thống kết cấu hạ tầng hiện tại chủ yếu tập trung theo hướng Bắc - Nam, thiếu hẳn các kết nối theo hướng Đông - Tây. Các trục chính giữa các đô thị còn rời rạc, chưa phát huy được tính liên thông vận tải. Do vậy, yêu cầu cấp thiết là phải hình thành hệ thống giao thông đa trung tâm, tăng tính tích hợp giữa giao thông - đô thị - du lịch và logistics.

Đồng tình với nhận định về “sự chưa đồng bộ” này, đồng chí Nguyễn Văn Lượng, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Giám đốc Sở Xây dựng cho biết, các dòng sông hay địa giới hành chính cũ trước đây đã tạo ra những khoảng cách địa lý tự nhiên. Vì vậy, hành động cấp bách của ngành Xây dựng hiện nay là rà soát, “khớp nối” lại toàn bộ không gian phát triển. Chúng tôi tập trung tham mưu đầu tư các trục giao thông huyết mạch để xóa nhòa khoảng cách địa lý, đảm bảo sự lưu thông thông suốt từ vùng đô thị Phủ Lý, qua Nam Định, Hoa Lư xuống tới vùng kinh tế biển. Mục tiêu là đưa hạ tầng giao thông đi trước một bước, tạo đòn bẩy dẫn dắt đô thị và kinh tế phát triển theo đúng định hướng quy hoạch chung của tỉnh mới.

Kích hoạt hàng loạt dự án giao thông huyết mạch

Từ tư duy chiến lược “khớp nối” đó, hàng loạt dự án giao thông chiến lược với quy mô hàng chục nghìn tỷ đồng đã được Sở Xây dựng lập đề xuất chủ trương đầu tư, được HĐND tỉnh phê duyệt chủ trương, giải quyết trực diện bài toán liên kết vùng.

Điển hình cho nỗ lực kết nối đô thị Phủ Lý với Hoa Lư là Dự án xây dựng tuyến đường Thanh Liêm - Cao Bồ (Trục T4). Với tổng mức đầu tư gần 4.000 tỷ đồng, tuyến đường dài 16 km này được thiết kế quy mô 6 làn xe cơ giới, điểm đầu nối tiếp đoạn tuyến T4 đang được đầu tư thuộc địa phận xã Thanh Liêm, điểm cuối giao với QL 10 tại xã Ý Yên. Khi hoàn thành, T4 không chỉ giảm tải áp lực cho tuyến cao tốc Bắc - Nam và QL 1 mà còn trở thành trục xương sống mở ra không gian phát triển đô thị, dịch vụ thương mại dọc hai bên tuyến cho khu vực phía Bắc của tỉnh mới.

Song song với trục Bắc - Nam, để “xóa nhòa” ranh giới tự nhiên phía Đông, Dự án tuyến đường trục cảnh quan kết nối Nam Định - Hoa Lư với tổng mức đầu tư lên tới 13.850 tỷ đồng đang là tâm điểm chú ý. Đây là dự án quy mô lớn bao gồm 4 tuyến đường với tổng chiều dài 39 km (tuyến chính, tuyến vành đai 2 và các tuyến nhánh kết nối). Đặc biệt, dự án sẽ xây dựng cầu vượt sông Châu Giang và các tuyến nhánh kết nối trực tiếp với 2 Khu di tích Quốc gia đặc biệt là đền Trần Thương và đền Trần. Tuyến đường này được kỳ vọng sẽ tạo động lực phát triển du lịch tâm linh, văn hóa lịch sử, kết nối liên hoàn các danh thắng của vùng đồng bằng sông Hồng.

Không chỉ tập trung vào các trục chính, ngành Xây dựng cũng tham mưu triển khai các dự án mang tính “khơi thông” cho các khu vực tiềm năng. Đáng chú ý là Dự án xây dựng tuyến đường nối Hoa Lư với trục dọc 07 (TD07) với tổng vốn gần 4.400 tỷ đồng. Dự án này bao gồm việc xây dựng cầu vượt sông Đáy và hoàn chỉnh nút giao liên thông cao tốc Bắc - Nam. Đây được coi là “cửa ngõ giao thông mới” cho đô thị Hoa Lư, giúp kết nối nhanh chóng trung tâm hành chính tỉnh với các khu công nghiệp, khu đô thị hiện đại tại các xã Vũ Dương, Văn Thắng, Ý Yên.

Bên cạnh đó, nhằm đánh thức tiềm năng khu vực phía Đông sông Đáy, tỉnh đang xúc tiến nghiên cứu Dự án cầu vượt sông Đáy và đường trên tuyến QL 37C (tổng mức đầu tư khoảng 3.000 tỷ đồng). Công trình này có ý nghĩa chiến lược trong việc kết nối Khu đô thị công nghiệp Gián Khẩu với khu vực phía Đông sông Đáy, kết nối trung tâm Hoa Lư với khu vực phía Đông các xã Phong Doanh, Tân Minh, mở hướng kết nối thông suốt ra QL 1A, cao tốc và đường vành đai 5 trong tương lai.

Bên cạnh các đại dự án giao thông, công tác chỉnh trang hạ tầng đô thị cũng được chú trọng. Sở Xây dựng đang gấp rút hoàn thiện thủ tục Dự án hệ thống điện chiếu sáng trên QL 1A (đoạn từ phường Phủ Lý đến phường Hoa Lư) và QL 10 (đoạn từ phường Trường Thi đến phường Hoa Lư) với kinh phí khoảng 160 tỷ đồng. Việc “thắp sáng” các tuyến huyết mạch này không chỉ đảm bảo an toàn giao thông ban đêm mà còn tạo điểm nhấn mỹ quan đô thị.

Ý tưởng về một “thành phố bên sông” cũng đang dần hình thành với Dự án đường cảnh quan kết hợp kè phát triển đô thị, dịch vụ hai bên bờ sông Đáy. Đồng thời, bám sát định hướng phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng (TOD), tỉnh cũng đang quy hoạch các khu thương mại, dịch vụ hiện đại tại 3 ga đường sắt tốc độ cao (Phủ Lý, Hoa Lư, Nam Định).

Ngoài ra, Sở Xây dựng đang lập đề án quy hoạch sân bay cấp 4E và đề xuất bổ sung quy hoạch cảng nước sâu tại Ninh Cơ (xã Rạng Đông) để đón tàu trọng tải lớn.

Có thể thấy, việc kết nối các tuyến đường động lực, quy hoạch xây dựng sân bay, cảng biển, Ninh Bình đang từng bước hoàn thiện bức tranh hạ tầng toàn diện.

Những dấu ấn trên công trường

Không dừng lại ở quy hoạch trên giấy, tinh thần của Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 đang được cụ thể hóa mạnh mẽ bằng tiến độ thực hiện các công trình, dự án.

Điểm sáng đầu tiên là việc hoàn thành và đưa vào khai thác Nút giao Phú Thứ (phường Hà Nam) với tổng mức đầu tư gần 1.400 tỷ đồng vào cuối tháng 9 vừa qua. Là nút giao liên thông 3 tầng hiện đại kết nối trực tiếp với đường Vành đai 4, Vành đai 5 và các tuyến giao thông địa phương, công trình đánh dấu sự nỗ lực, quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị trong việc cụ thể hóa quy hoạch phát triển đô thị, giao thông và kinh tế - xã hội. Sự hình thành của nút giao giúp tăng cường kết nối liên vùng, rút ngắn thời gian di chuyển giữa Ninh Bình với các tỉnh lân cận, đồng thời mở ra không gian phát triển mới cho khu vực phía Bắc của tỉnh. Đây cũng là “cú hích” quan trọng để thúc đẩy các lĩnh vực kinh tế mũi nhọn như giáo dục - đào tạo, công nghiệp công nghệ cao, dịch vụ logistics, du lịch sinh thái và văn hóa tâm linh.

Cùng với đó, Dự án đường liên kết vùng trục Đông - Tây cũng đang đạt những mốc tiến độ quan trọng. Trong đó, tuyến 1 có chiều dài 32km, kết nối Quốc lộ 1A ở khu vực xã Thanh Lâm đến điểm giao cắt giữa đường nối hai cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình và Hà Nội - Hải Phòng đã cơ bản thi công xong phần đường. Tuyến 2 kết nối 2 di tích quốc gia đặc biệt là đền Trần Thương và Khu di tích lịch sử - văn hóa đền Trần, điểm đầu ở xã Trần Thương, điểm cuối ở xã Nam Lý cũng đã đạt trên 90% khối lượng, chuẩn bị sẵn sàng thông xe.

Không khí thi công khẩn trương đang diễn ra trên tuyến Cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng (CT.08) “mạch nối chiến lược” kinh tế biển dài gần 55 km. Tuyến này gồm ba dự án thành phần: Dự án cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng theo hình thức đầu tư công (chiều dài 25,3km); Dự án xây dựng cầu vượt sông Đáy (chiều dài 2 km); Dự án cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng theo phương thức đối tác công - tư (chiều dài 27,6km).

Đến nay, hợp phần Cầu vượt sông Đáy đã hoàn thành. Công tác giải phóng mặt bằng Dự án đầu tư công đạt trên 80%. Ngoài ra, toàn bộ 10 khu tái định cư phục vụ dự án cũng đang được gấp rút hoàn thành.

Trên công trường, các nhà thầu đang duy trì nhịp độ thi công “3 ca, 4 kíp”. Dự án đầu tư công đang triển khai 7 mũi thi công đồng loạt tại các hạng mục trọng điểm như cầu Mai Sơn, Khánh Thượng, Khánh Trung, cầu vượt Quốc lộ 10, cầu Tiên Hoàng, cầu sông Vạc... Dự án đối tác công - tư đang triển khai 12 mũi thi công (11 mũi đường, 1 mũi cầu).

Khi hoàn thành vào năm 2026, tuyến cao tốc này sẽ rút ngắn thời gian di chuyển giữa Ninh Bình - Hải Phòng xuống còn hơn 1 giờ, kết nối trực tiếp các vùng nguyên liệu và khu công nghiệp của tỉnh với hệ thống cảng biển quốc tế.

Những chuyển động thực tế này là minh chứng rõ nét cho quyết tâm của tỉnh Ninh Bình trong việc thực hiện khâu đột phá về hạ tầng: Làm thực, hiệu quả thực, tạo đà cho kinh tế - xã hội cất cánh.