Gia Viễn: Nông dân mất mùa dưa bở

Đầu tháng 5, mùa thu hoạch dưa bở, trời nắng chang chang, nông dân các xã vùng trọng điểm trồng dưa của huyện Gia Viễn tấp nập trên các cánh đồng nhưng không làm công việc thu hoạch như mọi năm mà phần lớn là dọn dẹp đồng ruộng.

Những ruộng dưa héo rũ, bạc trắng lá. Cặm cụi thu gọn những thân dưa còn lại trên đồng, bà Nguyễn Thị Hào, thôn Hán Nam xã Gia Tiến buồn rầu cho biết: Gia đình tôi trồng 5 sào dưa, trong đó có 4 sào dưa lê và 1 sào dưa hấu nhưng không có nổi 1 quả nào để ăn, nói gì đến lời lãi.

Trồng dưa nhiều năm nay nhưng chưa bao giờ tôi rơi vào cảnh mất trắng như năm nay. Không hiểu thời tiết năm nay thế nào, mà cây dưa đang lên mơn mởn thì đột nhiên thụt dây, vàng lá, phấn trắng bao trùm lên toàn bộ phiến lá rồi lan xuống cả thân cành, cây dưa không thể nào ra hoa, đậu quả được nữa.

Hiện nay, gia đình chỉ còn cách phá bỏ, chuyển sang cây trồng khác. May mắn hơn gia đình bà Hào, ruộng dưa của nhà chị Yến vẫn cho thu hoạch, tuy nhiên năng suất rất thấp, chỉ khoảng 20-30 kg/sào. Ngoài ra, việc tiêu thụ cũng rất khó khăn. "Ruộng toàn quả nhỏ, xấu xí, vẹo vọ nên thương lái ép giá xuống chỉ còn 5-6 nghìn đồng/1kg. Nhưng thời điểm dịch bệnh này, giao thương, đi lại khó khăn, họ mua cho cũng mừng rồi", chị Yến ngao ngán khi nói về vụ dưa năm nay.

Chị Hà, một thương lái tại Thanh Hóa cho biết mọi năm dưa bở khá đắt khách, đặc biệt là vào thời điểm nắng nóng. Tuy nhiên, năm nay dịch bệnh, việc buôn bán bị chậm lại, một phần nữa là do dưa ít bột, chất lượng quả giảm nên người tiêu dùng kén chọn.

Theo tính toán của người nông dân, trung bình mỗi sào trồng dưa, người dân đầu tư khoảng 1 triệu đồng bao gồm giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, chưa tính tiền công chăm sóc. Nếu như dưa cho năng suất 700-800 kg/sào và bán được giá trung bình 7-8 nghìn đồng/kg, thì trừ chi phí bà con sẽ thu lãi 4-5 triệu đồng. Tuy nhiên, với tình cảnh vừa mất mùa, vừa mất giá như năm nay thì hộ nào may mắn lắm cũng chỉ hòa vốn, còn lại đa số thua lỗ nặng.

Được biết, vụ xuân này, huyện Gia Viễn có 62,4 ha dưa lê và dưa bở, tập trung chủ yếu ở 3 xã là Gia Thắng, Gia Tiến và Gia Phương. Giải thích về thất bại của vụ dưa năm nay, ông Bùi An Khang, Giám đốc Trung tâm dịch vụ nông nghiệp huyện Gia Viễn cho rằng: Có rất nhiều nguyên nhân, trước hết là do thời tiết. Các cụ đã có câu "nắng tốt dưa, mưa tốt lúa", trong khi năm nay nhiệt độ thấp, độ ẩm cao và trời âm u kéo dài nhiều ngày liền.

Bên cạnh đó, phương thức canh tác lạc hậu, việc sử dụng quá nhiều phân hóa học, không bổ sung các yếu tố vi lượng cũng khiến đất đai bị thoái hóa ảnh hưởng xấu đến sự sinh trưởng, phát triển của cây. Ngoài ra, việc bà con tự để giống dưa từ vụ này qua vụ khác cũng khiến cho mầm bệnh lây lan, phát triển. Theo điều tra của Trung tâm, hầu hết các diện tích dưa của bà con đều bị các bệnh héo xanh, phấn trắng…

Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện khuyến cáo: hiện nay, bà con đang tiếp tục gieo trồng vụ dưa thứ 2, một số hộ đưa thêm các cây trồng khác như bí đỏ vào sản xuất. Tuy nhiên, để đảm bảo năng suất, chất lượng, tránh lặp lại thất bại của vụ trước, bà con lưu ý cần phải xử lý đất thật tốt, có thể dùng vôi bột và một số hóa chất như Vibam để diệt trừ mầm bệnh.

Song song với đó, trong quá trình canh tác cần ưu tiên sử dụng phân bón hữu cơ, kết hợp bổ sung các loại phân vi lượng để tăng khả năng phục hồi cho đất. Đặc biệt, hạn chế việc tự để giống, cần đưa các giống mới, sạch bệnh vào gieo trồng.

Hà Phương