Ý tưởng và sản phẩm ấy được thị trường cách xa Việt Nam nửa vòng Trái đất đón nhận. Và thêm một lý do nữa khiến người ta sẵn lòng bỏ ra hàng chục USD để mua: Đó là loại sản phẩm thân thiện với môi trường...
Được thành lập từ năm 2004, từ tổ hợp gia đình, Doanh nghiệp tư nhân Xuân Tình hoạt động với ngành nghề chính là sản xuất các loại hàng thủ công mỹ nghệ truyền thống như: hộp cói, làn cói, thảm cói... Năm 2008, do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế thế giới khiến số lượng đơn đặt hàng đối với nhiều doanh nghiệp chế tác hàng thủ công mỹ nghệ từ cây cói, cây bèo trên địa bàn tỉnh giảm sút và Xuân Tình cũng trong tình trạng khó khăn.
Trong bối cảnh đó, để tiêu thụ được sản phẩm, ngoài việc tiếp tục nhận gia công hàng cho các doanh nghiệp lớn, Xuân Tình đã rất nỗ lực tìm hướng đi cho riêng mình. Xác định các sản phẩm thủ công mỹ nghệ sản xuất từ cây cói, cây bèo của Doanh nghiệp muốn tiêu thụ được ngoài chất lượng sản phẩm thì mẫu mã cũng là một yếu tố rất quan trọng. Bởi lẽ đây là loại hàng hóa có tính theo mùa, tính thời trang, nghệ thuật nên mẫu mã phải thay đổi thường xuyên, phong phú, đa dạng thì mới thu hút được khách hàng. Chính vì vậy, việc đa dạng hóa mẫu mã sản phẩm được coi là "vũ khí" quan trọng trong chiến lược cạnh tranh của Doanh nghiệp.
Để thực hiện điều đó, ngoài việc thường xuyên cập nhật những mẫu mã sản phẩm mới trên thị trường quốc tế để từ đó xác định được thị hiếu của từng đối tượng khách hàng, Xuân Tình đặc biệt chú trọng việc đổi mới mẫu mã sản phẩm theo hướng đưa những nét đặc trưng riêng của văn hóa Việt vào các sản phẩm chế tác từ cây cói, cây bèo, cũng như cải tiến sử dụng các loại nguyên liệu mới nhằm hạ giá thành, tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm. Mới hơn chục năm hoạt động nhưng Xuân Tình đã cho ra mắt trên 500 mẫu với hàng trăm nghìn sản phẩm có độ tinh xảo cao, điển hình như làn cói, lục bình cói, bình hoa, đĩa cói, nhất là những sản phẩm "thân thiện" với môi trường... được khách hàng Mỹ và châu Âu rất ưa chuộng.
Đưa chúng tôi đi thăm nhà xưởng sản xuất, anh Tình, Giám đốc Doanh nghiệp say sưa giới thiệu về những mẫu mã mới mà Doanh nghiệp vừa thiết kế. Thật ra, ý tưởng về những sản phẩm cói mang hoa văn của những sản phẩm gốm và sử dụng những nguyên vật liệu tái chế đã nung nấu trong anh cách đây mấy năm khi anh có dịp đi tham quan các cơ sở chế tác hàng tre, guột, gốm xuất khẩu. Bên cạnh đó, qua nghiên cứu thị trường, anh nhận thấy ở các nước phát triển đang có xu hướng ưa chuộng những sản phẩm sử dụng nguyên liệu tự nhiên, nguyên liệu tái chế. Từ đó, anh đã cùng một số thợ lành nghề tự nghiên cứu, đầu tiên là tìm cách đưa hoa văn mới vào sản phẩm tạo ra những bình hoa, hộp cói có những nét hoa văn rất lạ mắt của đồ gốm. Tiếp đó, tìm cách thay đổi nguyên liệu theo hướng hạn chế sử dụng các chất liệu nhựa, hóa chất, thay vào đó là sử dụng giấy báo cũ vào hoa văn trang trí.
Chỉ vào những sản phẩm có hoa văn rất lạ mắt, anh Vũ Văn Liêm, một công nhân có thâm niên trong nghề chia sẻ: "Mấy nghìn mẫu hàng này chuẩn bị xuất khẩu đấy. Khi tiến hành đưa chất liệu mới vào, anh em công nhân cũng không ít người tỏ ra nghi ngại, nhưng với nỗ lực của người thợ lành nghề, những sản phẩm cói đầu tiên kết hợp giữa cây cói và giấy báo cũ đã ra đời. Công sức của chúng tôi đã được đền đáp xứng đáng, khi mà những sản phẩm đó được khách hàng nước ngoài đánh giá rất cao và gửi đến những đơn đặt hàng lớn. Có thể nói, đây là bước đột phá lớn của Doanh nghiệp, bởi lẽ xưa nay để tạo những hoa văn như vậy trên chất liệu cói đa số phải sử dụng màu hóa học hoặc các loại dây nhựa. Giờ đây với cải tiến này, hoa văn của sản phẩm vừa độc đáo, trông rất tự nhiên, giá thành rẻ lại thân thiện với môi trường".
Tiêu chí chung cho loạt sản phẩm mới lần này của Doanh nghiệp là kế thừa những nét tinh hoa vốn có của hàng cói Ninh Bình kết hợp với sự thân thiện với môi trường thiên nhiên. Hàng thủ công mỹ nghệ của Xuân Tình, cho dù được bán cho mục đích sử dụng nào đi nữa, đôi khi chỉ là một chiếc đĩa cói trưng bày trong tủ kính hay các vật dụng hàng ngày như bình hoa, giỏ xách, chậu đựng hoa quả... tất cả đều phải sử dụng nguyên liệu từ thiên nhiên, không sử dụng hóa chất trong sản xuất. Chính vì vậy, sản phẩm mỹ nghệ của doanh nghiệp tạo được niềm tin ở các thị trường Tây Âu, Mỹ, Nhật vốn được coi là những thị trường đặc biệt khắt khe về việc sử dụng hóa chất trong hàng mỹ nghệ gia dụng.
Bên cạnh việc nỗ lực phát triển các sản phẩm mới, Doanh nghiệp còn rất tích cực tìm kiếm và mở rộng thị trường thông qua tham gia các hội trợ triển lãm thương mại trong và ngoài nước và đặc biệt quảng bá qua Website. Nhờ đó, Xuân Tình đã vượt qua khó khăn, nhiều đơn đặt hàng mới, chỉ tính riêng trong 8 tháng đầu năm 2009, doanh thu đã đạt trên 3 tỷ đồng, giải quyết việc làm cho trên 600 lao động. Với những đóng góp của mình trong đa dạng và đổi mới mẫu mã sản phẩm hàng thủ công mỹ nghệ, Xuân Tình được bình chọn vào tốp 500 thương hiệu vàng Việt Nam năm 2008.
Bài, ảnh: Quốc Khang