Để đảm bảo phục vụ cho các nghi lễ cầu nguyện hòa bình, cầu quốc thái dân an và đón tiếp các tín đồ, tăng ni, phật tử, nhân dân khắp trong nước và ngoài nước về tham dự, đơn vị thi công là Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường đang huy động nhân công, tập trung các phương tiện kỹ thuật tích cực hoàn thiện các hạng mục công trình.
Theo quyết định phê duyệt quy hoạch, khu chùa Bái Đính có tổng diện tích hàng trăm ha. Khu núi chùa bao gồm: Khu chùa mới với diện tích 80 ha; khu chùa cũ 27 ha; khu công viên văn hóa và Học viện Phật giáo 30,28 ha; khu đón tiếp và công viên cảnh quan 15 ha; khu hồ Đàm Thị 84,6 ha; khu cây xanh cách ly và bảo tồn 73,97 ha, còn lại là khu đất dành cho giao thông, các dịch vụ bãi đỗ xe và khu dân cư hiện trạng.
Toàn bộ diện tích khu chùa được chia thành 3 khu vực, thiết kế cảnh quan tôn trọng địa hình tự nhiên, tận dụng tối đa lợi thế về địa hình, đảm bảo cảnh quan kiến trúc khu tâm linh, cảnh quan thiên nhiên và bảo vệ môi trường. Khu chùa Bái Đính mới có sân vườn, cây xanh, thảm cỏ theo bố cục đăng đối. Khu chức năng khác được xây dựng hợp khối mang hình dáng kiến trúc cổ, được liên kết qua các trục giao thông nội bộ là các đường cong mềm trong không gian cảnh quan chủ yếu là hệ thống mặt nước kết hợp với cây xanh và thảm cỏ. Các khu công viên tĩnh trồng những cây dược liệu, cây quý hiếm kết hợp với các công trình kiến trúc khác. Khu vực nhà dịch vụ xây dựng theo kiến trúc đình chùa một tầng mang đậm nét văn hóa Việt Nam.
Hiện nay, việc xây dựng điện Tam Thế, chùa thờ Giáo Chủ, điện thờ Quan Thế âm Bồ Tát, cổng Tam Quan, La Hán Đường, tháp chuông, giếng ngọc, khu hồ phóng sinh đã cơ bản hoàn thành. Điện Tam Thế, nằm trên đồi cao gồm ba tầng mái cong có 12 mái ở bốn phía, cao 30 m, dài 52m, rộng 47 m, các chi tiết kiến trúc như: mái đao, các bức phù điêu trước cửa... đã cơ bản hoàn thiện, tầng một đã lát xong nền. Trong điện đặt ba pho tượng Tam Thế bằng đồng, mỗi pho tượng nặng 50 tấn.
Theo độ dốc của đồi là chùa Giáo Chủ, gồm 2 tầng mái cong, có 8 mái ở bốn phía. Chùa Giáo Chủ cao 27 m, dài 47,7 m. Điều đặc biệt ở chùa có đặt tượng Thích Ca Mâu Ni bằng đồng nguyên khối nặng 100 tấn - tượng Phật lớn nhất Việt Nam và Đông Nam Á. Các chi tiết kiến trúc cũng đang được gấp rút hoàn thành. Điện thờ Quan Thế Âm Bồ Tát, một tầng mái cong và Tam Quan nội ba tầng mái cong Chùa. Theo thiết kế, độ dài từ thấp đến cao tính từ Tam Quan ở dưới lên đến điện Tam Thế gần 800m, hai phía xây các dãy nhà hành lang bao bọc trong đặt 500 vị La Hán bằng đá, mỗi tượng một dáng hình khác nhau.
Đến nay, đường lên xuống hành lang cơ bản đã hoàn thành, tạo thuận lợi cho việc đi lại, đã đặt trên 400 pho tượng La Hán được chế tác từ làng nghề đá mỹ nghệ Ninh Vân (Hoa Lư). Việc thi công hành lang khu vực đặt tượng La Hán đang được tiếp tục. Khu vực chùa Bái Đính còn có một không gian rộng lớn, có giếng ngọc, hồ phóng sinh, hồ Đàm Thị... hiện đã đổ bê tông xong đáy hồ điều hòa, đài phun nước, xây tường xung quanh và đưa nước vào. Đối với các khu vực dành cho giao thông, các dịch vụ khác, đơn vị thi công cũng đã lắp đặt xong hệ thống điện hạ thế tuyến 8, cơ bản san lấp xong bãi đỗ xe với diện tích trên 7.000 m2 có sức chứa khoảng 300 xe ô tô các loại...
Khu chùa Bái Đính được quy hoạch và xây dựng đồng bộ sẽ là điểm nhấn hấp dẫn của du lịch Ninh Bình để thu hút du khách, phật tử thập phương về tìm hiểu Cố đô Hoa Lư, hiểu thêm về văn hóa tâm linh, các truyền thuyết về Phật học.
Hoàng Tâm