Chuyên gia cảnh báo AI đe dọa ngành báo chí toàn cầu

Theo phóng viên TTXVN tại Nam Mỹ, Giám đốc Biên tập khu vực châu Mỹ của Hãng thông tấn EFE, ông Manuel Fuentes, nhấn mạnh mối đe dọa nghiêm trọng từ công nghệ "deepfake" và thông tin sai lệch được tạo ra bởi AI, đặc biệt là những nội dung giả mạo được tạo ra bằng AI có độ chân thực cao, có thể thao túng dư luận và làm xói mòn niềm tin vào truyền thông.

Ông Fuentes lý giải rằng những nội dung nêu trên khiến việc phân biệt thông tin chính xác và không chính xác trở nên khó khăn, từ đó ảnh hưởng đến uy tín của báo chí. Nhà báo của EFE lấy ví dụ về sự việc xảy ra trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm ngoái, khi một thông tin "cực kỳ sai lệch" về việc Tổng thống Joe Biden tuyên chiến đã lan truyền nhanh chóng trên mạng xã hội, gây hoang mang và hoài nghi trước khi bị các tổ chức kiểm chứng thông tin bác bỏ.

Trong phiên thảo luận với chủ đề "AI và quyền được thông tin: Những rủi ro đối với tự do báo chí", nhà báo Fuentes khẳng định rằng việc sử dụng AI sai mục đích, trong một số trường hợp, cũng có thể vi phạm các quyền cơ bản như quyền riêng tư và bảo vệ dữ liệu, đặc biệt khi thông tin được thu thập và phân tích mà không có sự chấp thuận.  Giám đốc Biên tập của EFE tại châu Mỹ đồng thời cảnh báo rằng các thuật toán AI có thể chứa định kiến, dẫn đến kiểm duyệt một số nội dung hoặc thúc đẩy các nội dung khác, đồng thời "sự tập trung quyền lực thông tin" trong tay các tập đoàn công nghệ lớn "có thể dẫn đến việc tập trung hóa thông tin".

Ông Fuentes chỉ rõ rằng thao túng dư luận là một trong những khía cạnh đáng lo ngại nhất của việc sử dụng AI sai mục đích, ví dụ như phổ biến thông tin sai lệch hoặc thiên vị trên quy mô lớn nhằm ảnh hưởng đến các quy trình dân chủ và hình thành dư luận, như đã xảy ra trong cuộc bầu cử Brazil năm 2022. 

Theo ông Fuentes, một rủi ro khác của AI nằm ở tác động mà tự động hóa có thể gây ra đối với các vị trí công việc trong tòa soạn, vì việc triển khai hệ thống AI cho phép tạo tin tức tự động, điều này giúp tối ưu hóa hiệu quả thông tin nhưng cũng có thể dẫn đến thất nghiệp và suy giảm chất lượng của báo chí. Bên cạnh đó, việc sử dụng AI cũng đặt ra các thách thức pháp lý và đạo đức, vì sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo đòi hỏi phải có quy định và xác định trách nhiệm pháp lý, đặc biệt trong các trường hợp phỉ báng hoặc phổ biến tin tức giả mạo, cũng như việc sử dụng trái phép nội dung được bảo vệ bản quyền. 

Để đối phó với thách thức này, EFE đã phát triển "Sổ tay phong cách khẩn cấp", thiết lập các nguyên tắc về sử dụng AI trong báo chí. Các chuyên gia nhấn mạnh rằng AI nên được xem như công cụ hỗ trợ, không thể thay thế vai trò của các nhà báo chuyên nghiệp trong việc đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của thông tin. 

Tại hội nghị, Bà Rita Vásquez, Tổng biên tập tờ La Prensa (Panama), dẫn nghiên cứu của Đại học Columbia (New York) cho thấy 60% thông tin được tạo ra thông qua các công cụ AI có sai sót phần lớn xuất phát từ việc người dùng không nắm vững cách tương tác với công nghệ này. Bà Rita Vásquez khẳng định vai trò không thể thay thế của con người trong quy trình báo chí, dù AI có thể hỗ trợ việc xử lý thông tin.