∗ Kỳ 1: Tầm nhìn xa, tư duy chiến lược
∗ Kỳ 2: Những bài học mang tính kế thừa và phát triển
∗ Kỳ 3: Kiên trì, quyết liệt trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng
* Kỳ 4: Ba trụ cột phát triển kinh tế
Kiên trì xây dựng Đảng, quyết tâm chỉnh đốn Đảng
Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đầu tiên đưa ra quan điểm gắn kết xây dựng Đảng với chỉnh đốn Đảng và luôn kiên định, giữ vững quan điểm này. Với Người, gắn kết xây dựng Đảng với chỉnh đốn Đảng không chỉ là quy luật tất yếu mà còn là sự vận động và phát triển của Đảng trong suốt tiến trình phát triển của cách mạng Việt Nam. Đảng ta đã xác định trong suốt tiến trình công cuộc đổi mới, xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt. Vị trí then chốt này không chỉ có nghĩa đây là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, mà còn có nghĩa là nhiệm vụ đóng vai trò chi phối, quyết định thắng lợi công cuộc đổi mới. Để xây dựng Đảng ta thành một Đảng mang tầm cao trí tuệ, tầm cao tư tưởng, tầm cao phẩm chất, tầm cao năng lực lãnh đạo và hoạt động thực tiễn cần có, đủ sức đảm đương vai trò lãnh đạo và đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế của đất nước, Đảng "phải thường xuyên tự đổi mới, tự chỉnh đốn".
Thấm nhuần tinh thần này, trong Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XXII, phần về công tác xây dựng Đảng dành nhiều nội dung cho nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt là xây dựng, chỉnh đốn Đảng với 4 nhóm giải pháp chính gồm: xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị; tăng cường xây dựng Đảng về tư tưởng; xây dựng Đảng vững mạnh về tổ chức, trong đó đặc biệt quan tâm đến công tác cán bộ, coi đây là "then chốt của then chốt" và nâng cao hiệu quả xây dựng Đảng về đạo đức. Các cấp ủy, tổ chức đảng trong toàn Đảng bộ đã triển khai thực hiện xây dựng, chỉnh đốn Đảng vừa kiên trì, bền bỉ, vừa quyết liệt, sáng tạo theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII), củng cố, bồi đắp niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng.
Điểm mới trong Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XXII là nhấn mạnh xây dựng Đảng về đạo đức gắn với chỉnh đốn Đảng nhằm tăng cường rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, thực dụng và xây dựng văn hóa chính trị.
Đồng chí Bùi Mai Hoa, TVTU, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy nhấn mạnh: Với thái độ nhìn thẳng vào sự thật, nói rõ sự thật, đánh giá đúng sự thật, trong nhiệm kỳ qua, Đảng bộ tỉnh Ninh Bình đã kết hợp giữa "xây" và "chống" với phương châm lấy "xây" là nhiệm vụ cơ bản, chiến lược, lâu dài; "chống" là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách. Vì thế, Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã tập trung chỉ đạo kiên quyết đấu tranh chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong Đảng; chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, chủ nghĩa cá nhân, lối sống cơ hội thực dụng, bè phái, lợi ích nhóm, nói không đi đôi với làm bằng những giải pháp, nhóm giải pháp cụ thể, thiết thực, đồng bộ, sáng tạo, phù hợp với thực tiễn.
Điểm nổi bật trong xây dựng Đảng về đạo đức, cũng là nét mới mà Báo cáo Chính trị trình Đại hội lần thứ XXII đề cập tới là Tỉnh ủy đã ban hành Quy định số 10-QĐi/TU, ngày 14/01/2019 về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, cụ thể thành "10 xây", "10 chống", trong đó lấy "xây" là chính để chỉ đạo thực hiện, với phương châm chức vụ càng cao càng phải gương mẫu.
Đồng thời, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Hướng dẫn số 04-HD/TU ngày 27/4/2018 về "Nhận diện nội dung cơ bản của các biểu hiện suy thoái theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 về xây dựng, chỉnh đốn Đảng", cụ thể từ 27 biểu hiện suy thoái thành 90 biểu hiện; chỉ đạo in ấn thành sổ tay để phát hành đến tất cả cán bộ, đảng viên, trở thành cẩm nang để học tập, thực hiện Nghị quyết đã giúp mỗi tổ chức đảng, đảng viên tự liên hệ, tự nhận thức một cách rõ ràng hơn về sự suy thoái thực sự ở đâu, những biểu hiện cụ thể nào, từ đó để có kế hoạch, lộ trình khắc phục với phương châm "nghiêm túc tự soi, quyết liệt tự sửa".
Ban Thường vụ Tỉnh ủy, các cấp ủy, tổ chức đảng thực hiện nghiêm túc việc kiểm điểm tự phê bình và phê bình theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng gắn với Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị; đưa việc kiểm điểm trở thành nội dung sinh hoạt định kỳ ở các cấp ủy, chi bộ, qua đó từng bước đổi mới nội dung và nâng cao chất lượng sinh hoạt. Chỉ đạo các tập thể, cá nhân khi chuẩn bị và tổ chức kiểm điểm cuối năm tập trung phân tích những hạn chế, yếu kém và liên hệ với những biểu hiện suy thoái, từ đó làm rõ nguyên nhân, giải pháp và lộ trình khắc phục; đồng thời gợi ý kiểm điểm đối với những tập thể, cá nhân có vấn đề phức tạp, dư luận bức xúc, có biểu hiện suy thoái cần được giải trình, rút kinh nghiệm.
Dấu ấn mới mang tính đột phá, xuyên suốt trong xây dựng Đảng về đạo đức nhiệm kỳ qua tại Ninh Bình là đã triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII gắn với Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh ở tất cả các cấp, các ngành, các địa phương, đơn vị, tạo nên những chuyển biến tích cực ngay từ bên trong mỗi tổ chức đảng và mỗi cán bộ, đảng viên theo phương châm "tự soi, tự sửa, tự điều chỉnh hành vi", "tu thân, chính tâm".
Trao đổi với đồng chí Phan Thành Công, Bí thư Huyện ủy Yên Khánh về những kết quả đạt được trong xây dựng Đảng về đạo đức nhiệm kỳ qua, chúng tôi thấy đồng chí khá tâm đắc với việc hàng năm, Tỉnh ủy đều lựa chọn chủ đề "Nêu gương" để cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức phấn đấu thực hiện. Đồng chí nhấn mạnh: "Nội dung của chủ đề công tác năm được cụ thể hóa tại mỗi cơ quan, đơn vị với phương châm "sát chức năng, nhiệm vụ, ngắn gọn, dễ nhớ, dễ thực hiện và đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ"; cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp đã gương mẫu xây dựng kế hoạch tự rèn luyện, giữ gìn phẩm chất, đạo đức, lối sống; khắc phục dần tình trạng thờ ơ, vô cảm, quan liêu, cửa quyền của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức".
Còn ở xã vùng cao Sơn Lai, huyện Nho Quan, khái niệm xây dựng Đảng về đạo đức dù mới xuất hiện ở nhiệm kỳ này nhưng đã được các cấp ủy đảng chú trọng triển khai thực hiện. Đồng chí Đinh Văn Sơn, Bí thư Đảng ủy xã Sơn Lai tâm sự: "Nhiệm kỳ này, tôi thấy có khá nhiều chỉ đạo, lãnh đạo trong xây dựng Đảng về đạo đức đã đi vào thực tiễn cuộc sống, phát huy hiệu quả trong giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên, tạo sự đồng thuận trong nhân dân. Theo tôi, nổi bật nhất là Tỉnh ủy đã triển khai đến tất cả các cơ quan, đơn vị tổ chức nền nếp sinh hoạt chính trị dưới nghi thức chào cờ đầu tháng gắn với biểu dương, khen thưởng tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc và ghi danh vào Sổ nêu gương. Việc làm này đã thực sự trở thành một nét đẹp văn hóa nơi công sở, có sức lan tỏa lớn, tạo không khí mới, sinh động trong việc học tập và làm theo gương Bác.
Xây dựng Đảng về đạo đức đã tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về ý thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, chiến sỹ lực lượng vũ trang trong toàn tỉnh; đồng thời, xuất hiện ngày càng nhiều các mô hình, gương điển hình tiên tiến lan tỏa trong Đảng và trong xã hội theo phương châm "lấy cái đẹp dẹp cái xấu".
Nổi bật là mô hình "Làm hết việc chứ không hết giờ" của Chi bộ Phòng Tài nguyên môi trường huyện Hoa Lư; phong trào hiến giác mạc của nhân dân vùng giáo, huyện Kim Sơn; gương thiếu tá quân đội Lê Hải Ninh (huyện Yên Mô), anh Dương Hồng Quý (phường Nam Bình, thành phố Ninh Bình) hiến mô, tạng sau khi qua đời đã cứu sống nhiều người mắc bệnh nan y; đảng viên Đỗ Quang Sản xây cầu miễn phí cho nhân dân ở huyện Yên Khánh; em Trịnh Thị Hải Yến, học sinh Trường THCS Tân Bình, thành phố Tam Điệp lập website để chia sẻ tư liệu về Bác Hồ, giúp bạn bè, thầy cô cùng trao đổi, khai thác, sử dụng tư liệu để học tập, làm theo tấm gương của Bác... Đó là những việc làm, những tấm gương bình dị mà cao quý, có sức lan tỏa lớn trong xã hội.
Công tác xây dựng Đảng về đạo đức đã góp phần đấu tranh ngăn chặn có hiệu quả tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong đội ngũ cán bộ, đảng viên nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý và người đứng đầu các tổ chức, cơ quan, đơn vị; xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, có trách nhiệm và động cơ đúng đắn, tiên phong, gương mẫu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Chú trọng xây dựng, chỉnh đốn Đảng về cán bộ
Đây là một điểm mới nổi bật có tính đột phá trong Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XXII. Nhìn một cách khái quát, có thể thấy tinh thần chung của Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh lần này là tăng cường công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng về tư tưởng, chính trị, đạo đức, tổ chức và cán bộ. 4 thành tố đầu tiên đã được đề cập cụ thể tại Báo cáo Chính trị, riêng thành tố xây dựng, chỉnh đốn Đảng về cán bộ tuy không được đề cập một cách trực tiếp nhưng trong Báo cáo có khá nhiều nội dung liên quan có tính xuyên suốt đã thể hiện rõ nét tinh thần này.
Báo cáo đã dành một phần lớn dung lượng để nhận định, đánh giá, rút ra bài học kinh nghiệm cũng như định hướng cho nhiệm kỳ tới trong công tác này. Đề cập đậm nét nội dung xây dựng, chỉnh đốn Đảng về cán bộ trong Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XXII là thể hiện sự nhận thức sâu sắc quan điểm, chủ trương của Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ, đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của thực tiễn đối với đội ngũ cán bộ của tỉnh hiện nay.
Theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong mọi thời điểm của tiến trình cách mạng, cán bộ và công tác cán bộ luôn là vấn đề trọng yếu, không những có ý nghĩa to lớn đối với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng mà còn góp phần quyết định sự thành bại trong tổ chức và công tác lãnh đạo của Đảng. Người khẳng định: "Cán bộ là cái gốc của mọi công việc. Công việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém. Vì vậy, Đảng phải nuôi dạy cán bộ, như người làm vườn vun trồng những cây cối quý báu. Phải trọng nhân tài, trọng cán bộ, trọng mỗi một người có ích cho công việc chung của chúng ta".
Thấm nhuần tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhiệm kỳ vừa qua, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng về cán bộ đã được Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy quan tâm triển khai thực hiện. Công tác cán bộ được chú trọng từ khâu nhận xét, đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển, bổ nhiệm và thực hiện chính sách cán bộ; bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ, từng bước trẻ hóa đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành. Đã bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử, hiệp y 343 lượt cán bộ diện Ban Thường vụ Tỉnh ủy quản lý; bảo đảm đúng số lượng cấp phó các cơ quan, đơn vị; triển khai thực hiện thí điểm thi tuyển chức danh cán bộ lãnh đạo cấp sở, cấp phòng theo Đề án của Trung ương. Công tác quy hoạch cán bộ được thực hiện nền nếp, dân chủ, công khai, chủ động được nguồn cán bộ. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ được quan tâm và đạt nhiều kết quả tốt; tăng cường đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; đào tạo cán bộ có trình độ chuyên môn sau đại học, nhất là những ngành, lĩnh vực quan trọng đang cần phục vụ cho sự phát triển của tỉnh.
Đồng chí Phạm Ngọc Hưng, Phó Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy trăn trở: Thực tiễn trong công tác cán bộ nhiệm kỳ qua của tỉnh ta vẫn còn nhiều hạn chế, cần có những định hướng đột phá để khắc phục yếu kém, nói một cách toàn diện là cần chỉnh đốn Đảng về cán bộ. Đội ngũ cán bộ tại tỉnh đã được tăng cường về số lượng và chất lượng nhưng còn bất cập, cơ cấu chưa hợp lý, vẫn còn tình trạng vừa thừa, vừa thiếu; lĩnh vực cần thì thiếu, lĩnh vực cần ít thì thừa, nhất là ở cấp huyện và cơ sở; thiếu cán bộ giỏi, cán bộ đầu ngành có khả năng tổng kết thực tiễn, dự báo và xử lý hiệu quả những vấn đề phức tạp mới nảy sinh. Đánh giá cán bộ được coi là khâu tiền đề, quan trọng nhất nhưng vẫn là khâu khó và yếu nhất. Vẫn còn tồn tại tâm lý nể nang, ngại va chạm, dẫn đến một số cơ quan, đơn vị đánh giá chưa thực chất; chưa lấy kết quả công việc làm thước đo chính để đánh giá cán bộ. Cũng phải thẳng thắn thừa nhận một số cán bộ lãnh đạo, quản lý thiếu gương mẫu, uy tín thấp, năng lực, phẩm chất chưa ngang tầm nhiệm vụ; quan liêu, xa dân, cá nhân chủ nghĩa, tiêu cực, lợi ích nhóm, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa", suy thoái về đạo đức, lối sống, thậm chí đến mức phải xử lý kỷ luật, cá biệt có cán bộ bị truy tố hình sự. Bên cạnh đó, tỉnh chưa có nhiều cơ chế hiệu quả để kiểm soát quyền lực của người có chức, có quyền hoặc có nhưng chưa đủ mạnh, thiếu chặt chẽ, đồng bộ để "nhốt quyền lực trong lồng cơ chế".
Thực tiễn này là cơ sở khoa học để Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đương nhiệm đưa xây dựng, chỉnh đốn Đảng về cán bộ trở thành một trong những nội dung quan trọng, xuyên suốt trong Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XXII. Chính vì thế, trong phương hướng, nhiệm vụ về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Báo cáo Chính trị nhấn mạnh: "Triển khai thực hiện đồng bộ các khâu của công tác cán bộ, bảo đảm hiệu quả, liên thông, tạo sự chuyển biến rõ rệt trong từng khâu của công tác cán bộ. Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức và tính tiền phong, gương mẫu, luôn đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, có uy tín, có ý thức tổ chức kỷ luật".
Để xây dựng, chỉnh đốn Đảng về cán bộ, cần có cơ chế kiểm soát chặt chẽ người có chức, có quyền, không để xảy ra tình trạng chạy chức, chạy quyền, chạy luân chuyển, quy hoạch, đề bạt, bổ nhiệm, khen thưởng. Khuyến khích, bảo vệ những cán bộ, đảng viên có ý chí chiến đấu cao, gương mẫu thực hiện nguyên tắc, kỷ luật của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Tiếp tục thực hiện chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao về công tác tại tỉnh, trọng dụng nhân tài… nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ của tỉnh thực sự có tâm, có tầm, "vừa hồng, vừa chuyên", đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ chính trị thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0.
Những kết quả toàn diện, đồng bộ của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng đã góp phần quan trọng củng cố, tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước. Thành tựu của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng tại tỉnh ta nhiệm kỳ qua đã thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế - xã hội; tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh; nâng cao vị thế, uy tín của Đảng bộ tỉnh, tạo nền tảng và cơ sở vững chắc để thực hiện những mục tiêu chiến lược và khâu đột phá mà Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XXII đề ra trong nhiệm kỳ tới.
Minh Đức - Quỳnh Thu
(còn nữa)
Kỳ 4: Ba trụ cột phát triển kinh tế