Báo cáo chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XXII: Những điểm mới mang tính chiến lược, đột phá, xuyên suốt - Kỳ 1: Tầm nhìn xa, tư duy chiến lược

∗ Kỳ 1: Tầm nhìn xa, tư duy chiến lược

∗ Kỳ 2: Những bài học mang tính kế thừa và phát triển

∗ Kỳ 3: Kiên trì, quyết liệt trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng

* Kỳ 4: Ba trụ cột phát triển kinh tế

Báo cáo Chính trị là "linh hồn" của mỗi Đại hội, là sự kết tinh trí tuệ, tâm huyết, trách nhiệm, sự sáng tạo, tầm nhìn, khát vọng của Đảng bộ và định hướng phát triển của tỉnh. Theo yêu cầu Chỉ thị số 35-CT/TW của Bộ Chính trị về đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, quá trình xây dựng báo cáo phải bám sát Cương lĩnh, các quan điểm, đường lối, định hướng lớn của Đảng, nhất là sáu nhiệm vụ trọng tâm, ba đột phá chiến lược theo Nghị quyết Đại hội XII, bám sát định hướng chuẩn bị Văn kiện Đại hội XIII của Đảng và tình hình thực tiễn để đánh giá đúng thực trạng và xác định mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp thiết thực, khả thi, hiệu quả để thực hiện trong nhiệm kỳ 2020 - 2025 với tầm nhìn xa hơn, tư duy biện chứng, chiến lược hơn. 

Phát huy dân chủ, tập trung trí tuệ 

Trong bài viết "Chuẩn bị và tổ chức thật tốt đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng", Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh: Báo cáo chính trị phải là kết tinh trí tuệ của đảng bộ và nhân dân, thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm, tầm nhìn chiến lược, xứng đáng với vai trò, trách nhiệm lãnh đạo của đảng bộ các cấp. Sau đại hội, cùng với các văn kiện khác, Báo cáo Chính trị phải trở thành kim chỉ nam cho hành động, là cơ sở nền tảng, xuất phát điểm cho những chương trình, kế hoạch, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại ở địa phương, là cơ sở tạo niềm tin, tạo động lực, sự phấn khởi, phát huy tinh thần đoàn kết, thống nhất của toàn đảng bộ và nhân dân ở mỗi địa phương, là cơ sở để cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động ở mỗi cơ quan, đơn vị quyết tâm thực hiện thắng lợi nghị quyết của đại hội đảng bộ các cấp và Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng. 

Tiếp thu tinh thần đó, quá trình xây dựng, hoàn thiện Báo cáo Chính trị trình tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XXII đã được triển khai khá toàn diện, bài bản, phát huy dân chủ, trí tuệ của Ban Thường vụ, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh và rộng hơn là của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân trong tỉnh. 

Đồng chí Bùi Mai Hoa, TVTU, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy nhấn mạnh: Trong các văn kiện của Đại hội, Báo cáo Chính trị là một trong những cấu phần quan trọng nhất. Báo cáo Chính trị tại Đại hội vừa là bản báo cáo tổng kết thực tiễn, vừa là một công trình khoa học về chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại... Trong mối quan hệ với các văn kiện khác của Đại hội, Báo cáo Chính trị là văn kiện trung tâm, là cơ sở, định hướng để xây dựng dự thảo các văn kiện khác, như báo cáo kiểm điểm của cấp ủy tổ chức đại hội, nghị quyết đại hội, chương trình hành động thực hiện nghị quyết đại hội; tiếp đó là chiến lược, các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội... Do vậy, Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy xác định Báo cáo Chính trị là một trong những văn kiện cần quan tâm đặc biệt, phải được đầu tư nhiều công sức, trí tuệ nhất. 

Trong Tiểu ban văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh lần này đã thành lập tổ giúp việc gắn với các lĩnh vực, các mặt công tác, hoạt động của Đảng bộ (như Tiểu ban chuyên đề báo cáo phát triển kinh tế; văn hóa - xã hội; quốc phòng, an ninh, đối ngoại; xây dựng Đảng và hệ thống chính trị...). Các thành viên trong Tiểu ban Văn kiện là những người có trình độ, am hiểu lý luận, thực tiễn, có năng lực nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, tham mưu, tổng hợp, đề xuất; đồng thời, có khả năng tổ chức huy động, tập hợp được nhiều chuyên gia, nhà khoa học tham gia xây dựng Báo cáo Chính trị. 

Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã chỉ đạo Tiểu ban Văn kiện tổ chức lấy ý kiến đóng góp của các cấp ủy, tổ chức đảng trực thuộc, các cơ quan, đoàn thể, của cán bộ lão thành, cán bộ hưu trí, các nhà khoa học, nhân sĩ, trí thức, chuyên gia và các tầng lớp nhân dân bằng nhiều hình thức thích hợp, hiệu quả. 

Trong quá trình tổ chức lấy ý kiến góp ý đã thực sự phát huy dân chủ, trí tuệ tập thể, có tinh thần đổi mới, cầu thị, trân trọng tiếp thu những ý kiến góp ý xác đáng, phát huy vai trò, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, tạo sự thống nhất giữa ý Đảng với lòng dân. Nét mới trong quá trình xây dựng Báo cáo Chính trị nhiệm kỳ này là đã tổ chức góp ý nhiều lần, nhiều lớp, với nhiều nhóm đối tượng khác nhau. Đặc biệt là đã tranh thủ được sự góp ý của lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước; người đứng đầu một số bộ, ngành Trung ương và các chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành trên nhiều lĩnh vực trong cả nước. 

Về tổng quan, có thể nhận thấy, Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh trình Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XXII có bố cục hợp lý, chặt chẽ, vừa đúng yêu cầu, vừa có tính sáng tạo; nội dung Báo cáo Chính trị đã đánh giá đúng, trung thực, khách quan, toàn diện tình hình và kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XXI, nhiệm kỳ 2015 - 2020, nhất là các nhiệm vụ trọng tâm như xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; thẳng thắn nhìn nhận khuyết điểm, nguyên nhân, nhất là nguyên nhân chủ quan và rút ra những bài học kinh nghiệm sâu sắc trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện. 

Đồng thời, xác định phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp nhiệm kỳ tới sát với tình hình thực tế, có tính khả thi cao để tổ chức thực hiện hiệu quả. Báo cáo đã gắn kết nhuần nhuyễn lý luận với thực tiễn, kết hợp chặt chẽ giữa kế thừa và đổi mới; tập trung đánh giá khách quan, toàn diện, cụ thể trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại, nhất là những hạn chế, yếu kém và nguyên nhân; đánh giá sự lãnh đạo, chỉ đạo, việc đổi mới tư duy, tầm nhìn, các mô hình điểm, thí điểm, cách làm mới hiệu quả và cách thức tổ chức thực hiện của Đảng bộ. 

Chủ đề Đại hội -  Tầm nhìn xa, tư duy chiến lược

Tất cả những tư tưởng, tầm nhìn, trí tuệ của Báo cáo Chính trị trình tại Đại hội lần này được toát lên từ chủ đề của Đại hội. Ninh Bình đang đứng trước nhiều vận hội, thời cơ mới đan xen với những thách thức lớn, những vấn đề mới và khó đặt ra từ thực tiễn mà gần đây nhất là thực hiện mục tiêu kép vừa phát triển kinh tế vừa phòng, chống dịch COVID-19. 

Những biến đổi nhanh và mạnh mẽ, phức tạp, khó lường của tình hình thế giới, khu vực cũng như những khó khăn, thử thách, sự vận động không ngừng của đời sống chính trị, kinh tế, xã hội trong nước đã tác động sâu sắc tới việc hoạch định chiến lược phát triển, phương hướng mục tiêu, cũng như các giải pháp cụ thể của nhiệm kỳ 2020-2025 với tầm nhìn đến năm 2030. 

Đây chính là tầm nhìn xa trong Báo cáo Chính trị nhiệm kỳ này. Điều này thể hiện rõ nét trong chủ đề Báo cáo Chính trị trình Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XXII là: "Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; phát huy dân chủ, sức mạnh đoàn kết toàn dân, giá trị lịch sử, văn hóa cố đô Hoa Lư; đổi mới, sáng tạo, phát triển toàn diện kinh tế-xã hội; phấn đấu đến năm 2030 Ninh Bình trở thành tỉnh khá trong khu vực đồng bằng sông Hồng". 

Trở lại chủ đề Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XXI đã được thông qua là: "Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị vững mạnh; phát huy dân chủ và sức mạnh đoàn kết toàn dân; đẩy mạnh phát triển kinh tế, khai thác có hiệu quả tiềm năng du lịch; không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân; phấn đấu đưa Ninh Bình phát triển nhanh, bền vững", có thể thấy chủ đề của nhiệm kỳ mới này vừa có tính kế thừa, vừa có tính phát triển, thể hiện được một tư duy chiến lược với tầm nhìn xa, phù hợp với quy luật vận động khách quan và xu thế phát triển. 

Trong Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XXII không chỉ định hướng sự phát triển của tỉnh trong nhiệm kỳ tiếp theo mà đã có tầm nhìn xa 10 năm, đến năm 2030. So với chủ đề Đại hội XXI, chủ đề Đại hội XXII có một số điểm mới đáng chú ý. Đó là thành tố về sự lãnh đạo của Đảng vẫn được đặt ở vị trí đầu tiên, quan trọng nhất nhưng nhấn mạnh nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. 

Điều này xuất phát từ thực tiễn nhiều nhiệm kỳ, nhất là nhiệm kỳ qua, toàn Đảng bộ đã kiên trì, quyết liệt thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng với những kết quả quan trọng trong việc phòng, chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên. 

Tuy nhiên, đây không phải là nhiệm vụ một sớm, một chiều mà là công việc khó khăn, phức tạp, đòi hỏi sự quyết liệt và kiên trì. Chính vì thế, chủ đề của Báo cáo Chính trị trình tại Đại hội Đảng bộ lần này đã đưa thành tố xây dựng, chỉnh đốn Đảng lên đầu tiên và nhấn mạnh vấn đề chỉnh đốn Đảng vì đây là nhiệm vụ xuyên suốt, tác động đến các mặt công tác của nhiệm kỳ vừa qua nhưng đồng thời cũng là nhiệm vụ, công tác trọng tâm, then chốt và mang tính lâu dài cho các nhiệm kỳ tới. Đó là sự kế thừa và phát triển có chọn lọc trong thành tố về Đảng, đảm bảo vai trò lãnh đạo duy nhất và toàn diện của Đảng. 

Một điểm mới quan trọng trong chủ đề lần này đó là khơi dậy ý chí tự tôn, khát vọng phát triển từ những giá trị lịch sử, bản sắc văn hóa của vùng đất cố đô Hoa Lư cùng với phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân để vượt qua khó khăn, thách thức, với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, phát triển bứt phá vươn lên không chấp nhận thua kém so với các địa phương khác có điều kiện tương đồng.

Trong Chủ đề tại Báo cáo Chính trị lần này, thành tố "giá trị lịch sử, văn hóa cố đô Hoa Lư" lần đầu tiên được nhắc đến và đặt ở vị trí quan trọng. Điều này là sự tiếp nối của nhiệm kỳ trước khi trong chủ đề của Đại hội XXI nhấn mạnh "phấn đấu đưa Ninh Bình phát triển nhanh và bền vững". Phát triển nhanh có thể nhận thức rõ thông qua những số liệu tăng trưởng kinh tế nhưng phát triển bền vững thì phải chú trọng đến một trong những yếu tố đó là yếu tố văn hóa, yếu tố bản sắc, nâng tầm giá trị lịch sử để gìn giữ cho muôn đời sau. 

Thành tố mang tính định hướng mở này đã cho thấy bước phát triển mới về nhận thức về vai trò của văn hóa với tư cách là tiềm năng, nguồn lực nội sinh, động lực của sự phát triển; cho thấy một tầm nhìn xa hơn, sâu sắc hơn, đầy đủ hơn khi xây dựng Báo cáo Chính trị, đó là: Muốn phát triển bền vững, khơi dậy yếu tố nội lực thì phải lấy văn hóa làm nền tảng cho sự phát triển. 

Đặc biệt, trong chủ đề Báo cáo Chính trị trình Đại hội XXII đề cao yếu tố đổi mới, sáng tạo, gắn với phát triển toàn diện kinh tế-xã hội. Đây là điểm khá mới so với nhiệm kỳ trước khi tại Báo cáo Chính trị của nhiệm kỳ XXI chú trọng "Phát triển kinh tế, khai thác có hiệu quả tiềm năng du lịch" thì tại nhiệm kỳ này trong chủ đề đã đưa thành tố "Phát triển toàn diện kinh tế-xã hội" vào. 

Qua 35 năm thực hiện đường lối đổi mới, Đảng bộ và nhân dân trong tỉnh đã đạt được nhiều thành tựu to lớn làm tiền đề quan trọng cho giai đoạn phát triển mới. Tuy nhiên, để tạo ra những động lực mới trong khi các động lực tăng trưởng truyền thống nhờ sử dụng lao động giá rẻ, năng suất lao động thấp và khai thác nguồn tài nguyên có hạn ngày càng cạn kiệt đòi hỏi phải đổi mới một cách mạnh mẽ hơn, đổi mới phải đi vào chiều sâu, đổi mới một cách thực sự sáng tạo để tạo ra hiệu suất cao hơn, giá trị kinh tế gia tăng nhiều hơn nhờ ứng dụng những tiến bộ khoa học và công nghệ của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ.

Cùng với đó, đối mặt với những khó khăn do đại dịch COVID-19, biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường… buộc chúng ta phải thay đổi tư duy về cách thức phát triển sao cho bền vững hơn, an toàn hơn. Với khát vọng và tầm nhìn xa hơn, trên nền tảng những thành quả đã đạt được, trong chủ đề của Báo cáo Chính trị trình Đại hội XXII đã khẳng định quyết tâm phấn đấu đến năm 2030 Ninh Bình trở thành tỉnh khá trong khu vực đồng bằng sông Hồng. Đây là quyết tâm chính trị rất cao nhằm hiện thực hóa, cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội XXI là đưa Ninh Bình phát triển nhanh, bền vững. 

Có thể thấy, trong Báo cáo Chính trị trình tại Đại hội lần này đã thể hiện rất rõ quan điểm phát triển của tỉnh là: Phát triển nhanh, tăng trưởng mạnh nhưng bền vững, lâu dài; không đánh đổi phát triển bằng những dự án tác động tiêu cực đến môi trường mà hướng tới chuyển từ nền kinh tế nâu sang nền kinh tế xanh; chú trọng đến những yếu tố nền tảng, mang giá trị cốt lõi của phát triển đồng thời chuẩn bị những điều kiện "cần" và "đủ" cho cuộc chuyển đổi số trên tất cả các lĩnh vực, phù hợp với thời đại 4.0.

Minh Đức - Quỳnh Thu
(Còn nữa)

Kỳ 2: Những bài học mang tính kế thừa và phát triển