Chỉ vài năm không về Yên Thành mà nay trở lại chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng trước những đổi thay của vùng đất này: đường sá phong quang, hoa nở rực rỡ, nhà cửa to, đẹp… Dọc tuyến đường nối từ thôn Trại Đanh đến thôn 92 trước kia cấy lúa 1 năm 2 vụ bấp bênh giờ đã mọc lên hàng loạt các trang trại, gia trại liền kề nhau. Những vuông ao đầy cá, những vườn chuối đang kỳ trỗ buồng, rồi bí, dưa lê, dưa chuột, cây dược liệu…tất cả tạo nên một gam mầu tươi mới, trù phú.
Chúng tôi ghé thăm gia trại của bác Lương Văn Trung, thôn Đoài. Đó là một khu sản xuất rộng hơn 2 mẫu, bao gồm 2 ao thả cá, xung quanh trồng chuối, xen bí và nghệ đen. Bác Trung chia sẻ: Đây là vùng đất cao nên cấy lúa thường xuyên bị thiếu nước, năng suất thấp, bấp bênh, thu nhập chẳng đáng là bao. Được chính quyền tạo điều kiện cho chuyển đổi, cuối năm 2017, gia đình đầu tư hơn 100 triệu đồng để đào ao thả cá. Phần đất vượt lên thì trồng chuối tây Thái Lan, nghệ đen và một số cây màu ngắn ngày.
Đầu năm nay gia đình đã thu được hơn 1 tấn bí đỏ, giá trị hơn 5 triệu đồng, các cây trồng khác thì chưa có thu nhưng chắc chắn giá trị kinh tế sẽ cao hơn cây lúa. Hơn nữa làm mô hình này công bỏ ra ít hơn, không phải cày bừa, không lo thiếu nước…
Cũng cùng thôn Đoài nhưng khu đất canh tác của anh Lương Văn Duy lại thuộc vùng trũng thấp, thường xuyên bị ngập úng, do vậy anh Duy chọn mô hình lúa - cá, kết hợp với nuôi gà làm hướng đi để phát triển kinh tế gia đình. Làm từ năm 2016 đến nay, đều đều mỗi năm anh Duy thu lãi hơn một trăm triệu đồng.
Anh Duy cho biết: Thu hoạch xong lúa mùa là gia đình phá bờ, thả bung cá ra ruộng. Ăn những hạt thóc rơi rụng, lúa chét, sâu bọ trong ruộng… cá sẽ lớn rất nhanh, thịt chắc, thơm ngon. Về chăn nuôi gà, thì tôi chỉ nuôi gà sạch, cho ăn ngô, thóc, tuy thời gian nuôi dài 6-7 tháng nhưng giá bán cao và dễ bán.
Trao đổi với ông Trần Đình Chiến, Chủ tịch UBND xã Yên Thành được biết: Để thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị kinh tế và phát triển bền vững, năm 2016, UBND xã phối hợp với Trung tâm thủy lợi đồng bằng Bắc Bộ tiến hành rà soát, đánh giá, phân tích những tiềm năng, thế mạnh của địa phương, xác định những khó khăn, hạn chế để từ đó cho ra Quy hoạch phát triển sản xuất, phát triển chăn nuôi giai đoạn 2016 - 2020 của xã. Theo đó, Yên Thành tập trung phát triển sản xuất với các loại cây, con thế mạnh như chuối, ổi, dược liệu, gà, cá, ốc nhồi…
Tuy nhiên xã cũng xác định cây lúa vẫn là cây trồng chủ đạo. Để giảm chi phí sản xuất, chủ động thời vụ, nâng cao hiệu quả trong sản xuất lúa, những năm qua, xã đã tập trung hướng dẫn bà con chuyển đổi từ phương thức gieo mạ cấy lúa sang gieo thẳng. Đến vụ đông xuân năm 2018 diện tích lúa gieo thẳng toàn xã đạt 165 ha, chiếm 85% tổng diện tích.
Bên cạnh đó, xã cũng chú trọng mở rộng diện tích gieo cấy lúa chất lượng cao, lúa nếp, lúa thuần có chất lượng gạo khá, giảm diện tích lúa lai. Ngoài ra, hàng năm Yên Thành vẫn duy trì diện tích trồng cây vụ đông từ 70-80 ha, sản phẩm được tiêu thụ 100%, thu nhập trung bình: 2,8 - 3,5 triệu đồng/sào.
Trước tình hình lao động nông nghiệp chuyển dịch mạnh sang lĩnh vực phi nông nghiệp, chi phí sản xuất lúa ngày càng tăng trong khi giá lúa thương phẩm thấp nên hiệu quả sản xuất lúa ngày càng giảm, Yên Thành đã tập trung chỉ đạo thực hiện các mô hình chuyển đổi diện tích cấy lúa kém hiệu quả sang trồng chuối, cây ăn quả kết hợp với nuôi thủy sản, mô hình lúa - cá.
Đến nay toàn xã đã có 170 hộ thực hiện, chuyển đổi được 61,47ha. Trong đó có 153 hộ thực hiện mô hình lúa - cá, diện tích 52,73 ha; 13 hộ thực hiện mô hình chuối - cá, diện tích 6,4 ha; 4 hộ trồng ổi diện tích 2,34 ha. Diện tích chuyển đổi bước đầu đã cho thu hoạch, giá trị ước đạt trên 200 triệu đồng/ha/năm, cao hơn so với cấy lúa và trồng các cây màu truyền thống.
Với việc đẩy mạnh phát triển sản xuất hàng hóa bền vững gắn với tái cơ cấu nông nghiệp, đến nay đời sống của người dân Yên Thành ngày càng được cải thiện. Thu nhập bình quân đầu người đến hết năm 2017 của xã đạt 31,5 triệu đồng/người/năm, dự kiến năm 2018 đạt 35,5 triệu đồng/người/năm.
Bài, ảnh: Hà Phương