Những ngày cuối tháng 9 về xã Yên Thái, trên các cánh đồng sản xuất vụ đông, ở đâu cũng bắt gặp không khí lao động khẩn trương của bà con nông. Ông Tạ Văn Luân, xã viên HTX Quang Trung đang làm đất gieo đậu tương đông cho biết: Hiện nay, nông dân xã Yên Thái đã coi vụ đông là vụ sản xuất chính thứ ba trong năm và cho giá trị thu nhập cao, nhiều diện tích cho thu nhập cao hơn cây lúa. Do đó, ở vụ đông năm nay bà con nông dân trong xã đều tập trung nhân lực, giống, vốn để tiến hành sản xuất nhanh, gọn và hiệu quả. Vụ đông năm nay, gia đình ông Luân gieo trồng 5 sào cây đông với hai loại cây trồng chính là ngô giống F1 và cây đậu tương. Đến nay đã trồng xong diện tích ngô giống và đang tập trung làm đất gieo đậu tương.
Bà con nông dân ở đây cho biết: Qua nhiều năm sản xuất vụ đông cho thấy, để đạt hiệu quả cao phụ thuộc vào nhiều yếu tố, ngoài thời tiết, kỹ thuật, sự đầu tư về giống, vốn, lựa chọn cây trồng phù hợp thì một yếu tố vô cùng quan trọng là sự cần cù, chịu khó của người lao động. Điển hình như trồng cây đậu tương rất cầu kỳ, kỹ lưỡng và tốn nhiều công sức. Không chỉ đơn thuần là rắc đậu trên mặt ruộng vừa thu hoạch lúa mùa như nhiều địa phương khác vẫn thực hiện mà bà con ở đây đã cày xới đất cẩn thận, lên luống, tạo rãnh thoát nước rồi mới rắc đậu, sau đó lại phủ một lớp rơm rạ lên trên tạo độ ẩm cho cây nảy mầm và phát triển tốt, đồng thời tránh bị chim rỉa hạt. Vì vậy, nhiều năm qua xã Yên Thái luôn đạt năng suất cao về cây đậu tương vụ đông. Hay để thành công khi trồng ngô giống F1, không như sản xuất ngô thương phẩm thông thường, người dân phải áp dụng nhiều kỹ thuật, thường xuyên phải có mặt ở đồng ruộng theo dõi, chăm sóc, đến thời điểm thụ phấn làm thế nào để cây bố phơi hoa, tung phấn đúng lúc bắp cây ngô mẹ xòe râu. Mỗi một sào ngô, bà con phải mất vài công thụ phấn.
Theo ông Đào Xuân ái, Phó Chủ tịch UBND xã Yên Thái, ngoài các cây trồng truyền thống như ngô thương phẩm, khoai lang, khoai tây…,bà con nông dân trong xã đã đưa 3 cây trồng có giá trị hàng hóa vào đồng ruộng là: ngô giống, lạc đông, đậu tương. Đối với ngô giống F1 là cây trồng đã khẳng định được hiệu quả sản xuất trên đồng ruộng trong nhiều năm gần đây. Mỗi sào ngô giống cho thu hoạch từ 1,8-2 tạ, sau khi trừ chi phí bà con có lãi trên 1 triệu đồng, cao hơn từ 1,5-2 lần so với trồng lúa. Điều đáng nói là toàn bộ ngô giống thu hoạch đến được Công ty giống bao tiêu tại bờ ngay đến đó, bà con nông dân không phải mất thời gian phơi phóng, bảo quản. Tuy nhiên, cây ngô giống là cây trồng đòi hỏi kỹ thuật cao, người nông dân phải cần cù, chịu khó thì mới thành công. Do đó, để phát triển diện tích ngô giống, xã đã tạo điều kiện để bà con được tập huấn về kỹ thuật, hỗ trợ tìm đầu ra ổn định. Cây lạc giống cũng là cây trồng có năng suất, sản lượng và hiệu quả cao trong sản xuất. Năm 2012 là năm nhiều địa phương không thực hiện thành công vụ đông do thời vụ, thời tiết nhưng xã Yên Thái vẫn duy trì trên 20 ha sản xuất lạc giống có năng suất ước đạt 1,4 tạ/ha với giá bán từ 1,6 - 2 triệu đồng/tạ, bà còn nông dân có lãi trên 1 triệu đồng/sào. Còn cây đậu tương là cây dễ làm, có thu nhập khá, năng suất năm 2012 ước đạt trên 50kg/sào.
Vụ đông năm 2013, xã Yên Thái được huyện giao kế hoạch thực hiện 256 ha nhưng xã giao cho các HTX nông nghiệp tổng diện tích thực hiện lên đến 280 ha. Với quan điểm "Duy trì diện tích, không bỏ diện tích", phát huy kết quả đạt được những năm trước, xã vận động bà con nông dân tập trung sản xuất 3 cây trồng chính là lạc đông, ngô giống F1, đậu tương, còn lại trồng các cây đông ưa lạnh và rau các loại, phấn đấu trồng hết diện tích đã giao. Để đạt được mục tiêu, kế hoạch đề ra, xã chỉ đạo các HTX nông nghiệp và bà con xã viên thực hiện tốt công tác chuẩn bị như phân bón, giống và tập huấn kỹ thuật gieo trồng, đặc biệt là các cây trồng mới. Khi lúa mùa chín, tập trung thu hoạch nhanh gọn, tạo quỹ đất sớm triển khai sản xuất vụ đông.
Ngoài sự hỗ trợ của tỉnh, của huyện, năm nay xã Yên Thái có nhiều chính sách hỗ trợ để khuyến khích bà con nông dân đẩy mạnh sản xuất như: chỉ đạo các HTX nông nghiệp làm đất toàn bộ diện tích 100 ha gieo trồng cây đậu tương cho nông dân; xã hỗ trợ 30.000 đồng/ha cho các đoàn thể xây dựng mô hình trồng cây đông; hỗ trợ 200 nghìn đồng/ha tiền tập huấn kỹ thuật trồng ngô giống F1; hỗ trợ các cây trồng mới như cải bó xôi, bầu lào 1 triệu đồng/ha; hỗ trợ toàn bộ tiền giống còn lại cho xã viên. Đồng thời tiếp tục đưa phân bón của Công ty cổ phần Phân lân Ninh Bình vào khảo nghiệm trên diện tích 20 ha cây lạc đông để bà con được hỗ trợ phân bón mới, có hiệu quả. Về vấn đề tiêu thụ, xã đã ký kết với các doanh nghiệp, đảm bảo tiêu thụ sản phẩm cho bà con nông dân. Đặc biệt, năm nay được sự giúp đỡ của Sở Nông nghiệp và PTNT, huyện Yên Mô, xã Yên Thái đã ký hợp đồng sản xuất ổn định 20 ha ngô giống với Công ty cổ phần Giống cây trồng miền Nam.
Đến nay, xã Yên Thái đã trồng được gần 180 ha cây đông, trong đó 26 ha lạc, 20 ha ngô giống F1, trên 70 ha đậu tương… Đối với cây ngô giống F1, rút kinh nghiệm từ sản xuất vụ đông năm 2012 do gặp cơn bão số 8, gây thiệt hại một số diện tích, năm nay xã khuyến khích bà con nông dân trồng xen kẽ giữa ngô giống với lạc và đậu tương. Nông dân xã Yên Thái đang đẩy nhanh tiến độ gieo trồng, phấn đấu đến ngày 5-10 kết thúc trồng cây đậu tương, chuyển sang trồng các cây đông ưa lạnh như khoai tây, khoai lang, rau các loại.
Bài, ảnh: Hồng Giang