Đây là năm thứ hai nông dân Yên Mô thực hiện Nghị quyết 03 của Tỉnh ủy và Nghị quyết 02 của Huyện ủy về đẩy mạnh sản xuất vụ đông đến năm 2010 với phương châm chỉ đạo: tập trung mở rộng sản xuất vụ đông trên đất 2 lúa, tạo ra tập quán canh tác mới và hình thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung, tăng giá trị trên 1 ha canh tác.
Từ kinh nghiệm sản xuất vụ đông nhiều năm qua, đặc biệt là thắng lợi của vụ đông năm 2006, năm nay, huyện Yên Mô có kế hoạch gieo trồng 3.500 ha cây vụ đông, tăng 175 ha so với năm 2006. Sau khi tập trung thu hoạch nhanh gọn lúa mùa, toàn huyện dồn sức cho sản xuất vụ đông với mục tiêu đạt và vượt kế hoạch đề ra. Đến trung tuần tháng 11, toàn huyện đã trồng được 4.460,6 ha cây vụ đông trên đất màu, đất lúa màu và đất hai lúa (tăng 959,6 ha so với kế hoạch). Do ảnh hưởng của cơn bão số 4 và 5, nhiều diện tích đỗ tương, ngô… đã bị ngập úng, thiệt hại 1.046,5 ha. Các cấp, các ngành, HTX và bà con nông dân trong huyện đã tập trung khắc phục hậu quả do mưa úng như: bơm tiêu nước, tạo rãnh thoát nước, trồng dặm bổ sung những diện tích bị thiệt hại, đảm bảo tiến độ gieo trồng và sự sinh trưởng, phát triển của cây trồng. Vì vậy, diện tích cây vụ đông của huyện còn 3.414,1 ha. Hầu hết các xã, thị trấn đều đạt và vượt kế hoạch huyện giao, trong đó xã Khánh Thượng trồng 346,8 ha (diện tích bị thiệt hại là 262,54 ha), Yên Nhân 317,3 ha, Khánh Dương 220,92 ha… Trên đất 2 lúa, đậu tương là cây trồng chính với 1.466 ha, trên đất màu gồm: ngô 870 ha, khoai lang 326,1 ha, rau 333 ha… Bí xanh và ớt xuất khẩu mới được đưa vào trồng thử nghiệm, bước đầu cho hiệu quả kinh tế khá. Nhiều HTX đã đưa các loại rau chủ yếu: su hào, bắp cải, hành, tỏi… là những loại cây trồng ngắn ngày, khả năng quay vòng đất nhanh, góp phần nâng cao giá trị trên 1 diện tích canh tác vào gieo trồng với quy mô khá là: HTX Bình Minh, Vân Trà, Vân Thành, Liên Trì…
Do được điều tiết nước hợp lý, chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật nên hiện nay cây vụ đông trong huyện sinh trưởng và phát triển tốt. Nhiều diện tích ngô đông đã ra bắp, nhiều diện tích lạc, đậu tương… đã được xới xáo, một số diện tích khoai tây vừa kết thúc gieo trồng.
Đồng đất ở Yên Mô chủ yếu là đồng màu, vùng chiêm trũng, phát huy thế mạnh, Huyện đã xác định mở rộng diện tích vụ đông để tăng thu nhập, giải quyết việc làm, góp phần cải thiện đời sống nhân dân. Ban chỉ đạo sản xuất vụ đông từ huyện đến cơ sở đã tập trung chỉ đạo quyết liệt, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên, thường xuyên kiểm tra đôn đốc nắm tình hình ở cơ sở, kịp thời giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện. Bố trí cơ cấu cây trồng hợp lý để có quỹ đất làm vụ đông và quy hoạch gọn vùng, gọn thửa tạo điều kiện cho tưới, tiêu thuận lợi. Việc chuẩn bị các điều kiện cho sản xuất vụ đông như: tập huấn kỹ thuật, chuẩn bị giống, vật tư, phân bón… cũng được các HTX triển khai thực hiện sớm.
Với đồng đất màu thuận lợi cho trồng cây vụ đông, những năm qua HTX Liên Dương (xã Khánh Dương) là một điển hình về sản xuất vụ đông và là đơn vị đạt năng suất lúa cao của huyện. Vụ đông năm nay, HTX gieo trồng 163,7 ha trên tổng diện tích 197,8 ha, vượt 30 ha so với kế hoạch, tăng 40 ha so với vụ đông năm 2006. Do đợt mưa bão trong tháng 9 và tháng 10, HTX bị thiệt hại 20,4 ha, chủ yếu là diện tích trồng đậu tương, ngô, ớt xuất khẩu, nên diện tích thực còn là 148,28 ha. Hầu hết các hộ xã viên trong HTX đều tham gia làm vụ đông, trừ những hộ già cả, neo đơn. HTX có 40-50 hộ làm từ 1-2 mẫu cây vụ đông.
Đồng chí Trần Trung Thu, Chủ nhiệm HTX cho biết: Thực hiện chủ trương đa dạng hóa cây trồng, đưa các cây trồng có giá trị kinh tế cao vào sản xuất, như đậu tương, ngô, khoai lang… phù hợp với đồng đất địa phương, 4 năm qua cây ớt xuất khẩu đã được HTX đưa vào gieo trồng. Năm nay, HTX trồng 7,5 ha ớt, sản phẩm được một doanh nghiệp của tỉnh Hải Dương bao tiêu toàn bộ. Năm 2006, cây ớt đạt giá trị 2,3-2,5 triệu đồng/sào, trừ chi phí còn lãi 1,5-1,6 triệu đồng/sào. Các năm tới HTX cũng có kế hoạch mở rộng diện tích khoai tây. Giá trị của cây khoai tây đạt từ 2,3-2,5 triệu đồng/sào (năm 2006).
Với phương châm Nhà nước và nhân dân cùng làm, năm 2006 HTX đầu tư mua 4 máy bơm dầu, 1 máy bơm điện, trị giá hơn 90 triệu đồng, ngoài ra còn xây dựng 13 cống đầu mối, trị giá 54 triệu đồng để phát triển sản xuất nông nghiệp. HTX hiện có 1,3 km kênh cứng, còn lại là kênh đất, năm nay HTX tiếp tục làm 810 m kênh cứng… Bên cạnh đó, HTX đã cung ứng 5 tấn ngô giống, hơn 8 tấn đậu tương, hơn 10 tấn khoai tây, 5 tấn ớt giống, 15 tấn phân bón NPK trả chậm cho xã viên, đảm bảo chất lượng và chủ động được khâu giống, phân bón cho vụ đông. Việc phát triển cây vụ đông có giá trị kinh tế cao đang được HTX nhân ra diện rộng. Đến nay, giá trị thu nhập trên 1 ha làm vụ đông của HTX đạt 16,4 triệu đồng, giá trị canh tác bình quân đạt 36-37 triệu đồng/ha/năm.
Một số xã vùng chiêm trũng điều kiện sản xuất vụ đông còn khó khăn như Yên Thành, Yên Đồng… cũng tích cực triển khai làm vụ đông một cách quyết liệt, nghiêm túc đến cán bộ, đảng viên và nhân dân. Yên Thành, một xã thuần nông, đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn nên việc đẩy mạnh sản xuất vụ đông là hướng đi phù hợp, góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống nhân dân.
Năm 2006, được tỉnh hỗ trợ xây dựng trạm bơm công suất 2.400 m3/h, HTX đã quy hoạch hệ thống thủy lợi, kênh mương nội đồng, nạo vét, nâng cấp 3 kênh mương kiên cố... do đó, các HTX chủ động trong việc tưới tiêu cho cây trồng. Trừ diện tích đất trũng, xã viên 2 HTX Nam Thành và Liên Thành đã trồng trên 186 ha cây vụ đông (đậu tương 48,8 ha, ngô 42,2 ha, khoai lang 30 ha, lạc 8 ha, rau 15 ha...). Xã có 35,4 ha đậu tương bị thiệt hại do mưa bão, diện tích này đã được bà con nông dân trồng và dặm lại để đảm bảo kế hoạch đề ra.
Đồng chí Chủ nhiệm HTX Nam Thành dẫn chúng tôi đi thăm cánh đồng trồng cây vụ đông của HTX. Qua các cánh đồng Chum, Sách Tiên, San... Trước mắt chúng tôi là màu xanh mướt của ngô, lạc, đậu tương. Đồng chí Chủ nhiệm HTX cho biết: Năm nay, HTX làm 110 ha cây vụ đông trên tổng diện tích là 150 ha, trong đó đậu tương là 60,2 ha (gấp đôi năm 2006). Không chhỉ trồng cây đông trên đất màu, đất 2 lúa, HTX còn trồng trên đất vàn, đất ven núi... bởi hệ thống kênh nội đồng có thể dẫn nước về tưới cho từng xứ đồng.
Được sự hỗ trợ của Nhà nước và sự đóng góp của nhân dân, hệ thống thủy lợi, kênh mương kiên cố của Yên Mô đã và đang được đầu tư xây mới, sửa chữa... Bên cạnh đó, chính sách hỗ trợ của tỉnh, của huyện về giống, vật tư, phân bón... đã khuyến khích các hộ nông dân mở rộng diện tích sản xuất vụ đông, đưa vụ đông trở thành vụ sản xuất chính mang lại giá trị thu nhập cao. Vụ đông năm 2006, toàn huyện đã đạt được kết quả khá toàn diện về diện tích, năng suất, sản lượng và giá trị thu nhập. Tổng giá trị các cây trồng vụ đông đạt 48.968,2 triệu đồng; giá trị thu hoạch bình quân đạt 15,2 triệu đồng/ha... Thắng lợi này đã tạo đà cho sản xuất vụ đông năm 2007 và những năm tiếp theo của huyện đạt được những kết quả cao hơn.
Thu Trà