Trạm bơm Cống Võ (thuộc Chi nhánh KTCTTL huyện Yên Mô) có công suất 4.000 m3/h. Vào thời điểm trời đang nắng gắt, 100% công nhân của Trạm trực máy bơm và khơi rãnh, tạo dòng cho nước đi vào ruộng. Lau vội những giọt mồ hôi, công nhân Nguyễn Thanh Bình cho biết: Trạm bơm Cống Võ phục vụ lấy nước cho 3 xã thuộc vùng bơm điện là Yên Mỹ, Yên Mạc, Yên Từ. Với điều kiện thời tiết bình thường khi phục vụ sản xuất đã vất vả rồi, nay thời tiết nắng hạn thì vất vả hơn gấp nhiều lần. Để đảm bảo lấy nước kịp thời, đủ nước cho sản xuất nông nghiệp, 4 công nhân của Trạm đã trực liên tục 24/24h đợi khi thủy triều lên kịp thời vận hành máy bơm đưa nước vào đồng ruộng. Gần 20 ngày nay, trạm bơm Cống Võ hầu như vận hành liên tục, cứ có nước thủy triều lên tạo nguồn là máy chạy. Ông Vũ Trần Kiên, Trưởng chi nhánh KTCTTL huyện Yên Mô cho biết: Theo hợp đồng phục vụ sản xuất nông nghiệp với các HTX, Chi nhánh đảm nhiệm tưới tiêu cho 2.300 ha trong tổng số diện tích 6.800 ha của toàn huyện. Chi nhánh có 32 trạm bơm, trong đó 8 bơm tưới với công suất 23.800 m3/h, 14 trạm tưới tiêu kết hợp có công suất 76.400 m3/h đảm bảo phục vụ tốt cho sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất trong sản xuất đầu vụ mùa năm nay là có khả năng thiếu nước nếu nắng nóng kéo dài kết hợp hình thế không mưa, nhất là ở vùng bơm hồ. Hồ Yên Thắng và hồ Yên Đồng đều có mực nước thấp hơn so với cùng kỳ năm trước từ 0,35-1,22m. Điển hình như hồ Yên Thắng 1 mực nước chỉ còn 2m52, Yên Thắng 2 còn 1m90, Yên Thắng 3 còn 1m84. Hồ Yên Thắng và hồ Yên Đồng phục vụ sản xuất chủ yếu cho các xã Yên Thành, Yên Thắng, Yên Hòa, Yên Thái, Yên Đồng. Với mực nước như hiện nay vẫn đảm bảo cấp đủ cho bà con nông dân sản xuất, nhưng nếu trong vòng 10 ngày nữa không có mưa vài chục mm thì hồ hết nước và sẽ thiếu nước tưới dưỡng lúa trà mùa sớm và nước sản xuất trà mùa trung. Không những thiếu nước tưới cho lúa mà khả năng còn thiếu cả nước sinh hoạt cho nhân dân ở những xã vùng hồ vì hầu hết các trạm cấp nước sạch tập trung đều lấy nguồn nước từ các hồ.
Trước những diễn biến phức tạp của thời tiết và dự báo của Trung tâm Khí tượng thủy văn Trung ương, Chi nhánh đã chỉ đạo cán bộ, công nhân viên tập trung 100% quân số ở các Trạm bơm tranh thủ nước thủy triều lên để lấy nước làm đất. Với vùng lấy nước thủy triều có hơn 300 ha, Chi nhánh chỉ đạo công nhân kiểm soát chặt chẽ độ mặn khi mở cống lấy nước. Đặc biệt với vùng hồ, Chi nhánh chỉ đạo bơm, lấy nước với phương châm sử dụng tiết kiệm, tránh lãng phí, bơm đủ nước phục vụ bà con làm đất, gieo cấy. Đến thời điểm này đảm bảo 100% diện tích hợp đồng có nước làm đất.
Nếu thời tiết nắng hạn kéo dài, nước bốc hơi rất nhanh, trong vòng 10 ngày nữa không có mưa, khả năng sẽ thiếu nước sản xuất và sinh hoạt, nhất là ở những đơn vị vùng hồ. Chi nhánh có phương án phối hợp với các HTX sử dụng các trạm bơm dã chiến để bơm khi các hồ xuống xấp xỉ mực nước chết. Tổ chức nạo vét, khơi dòng dẫn nước về cống để đặt máy bơm dầu, tận dụng tối đa dung tích chết trong hồ. Nếu cần thiết huy động nhân dân tập trung gầu, guồng bơm tát để đảm bảo tiến độ làm đất gieo trong khung thời vụ. Đồng thời phối hợp chặt chẽ với HTX khuyến cáo bà con nông dân tưới nước tiết kiệm. Với vùng đã đảm bảo đủ nước, cần giữ chặt nước mặt ruộng, hạn chế thất thoát nước, đặc biệt khi cấy thì cấy từ vùng có cốt đất cao cấy xuống. Tránh trường hợp cấy vùng trũng trước thì vùng cao không còn nguồn để lấy nước.
Theo đánh giá của đồng chí Lê Văn Huân, Chủ tịch UBND huyện Yên Mô: Năm nay khó khăn chung trong sản xuất nông nghiệp là thiếu nước. Để đảm bảo đủ nước sản xuất, huyện đã chỉ đạo các đơn vị khơi thông dòng chảy, nạo vét lòng kênh, mương, sử dụng tiết kiệm nước ở 2 hồ (Yên Thắng, Yên Đồng) và tận dụng thủy triều lên lấy nước phục vụ sản xuất. Vùng nào khó khăn quá thì sử dụng máy bơm dã chiến, máy bơm dầu của các HTX để bơm lên. Trong những ngày vừa qua, trên địa bàn huyện có 2 trận mưa đạt trên 50mm cũng bổ sung thêm nguồn nước phục vụ gieo cấy. Đến nay, cơ bản đủ nước làm đất, toàn huyện làm đất đợt một đạt trên 90% diện tích, mạ cơ bản gieo xong đảm bảo cấy hết diện tích và đã cấy được 50 ha. Trong thời gian tới nếu nắng nóng kéo dài, khó khăn về nước tưới, huyện tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp, cố gắng không để diện tích nào thiếu nước để bà con nông dân tập trung gieo cấy trong khung thời vụ tốt nhất n
Bài, ảnh: Hồng Giang