Sau gần 3 năm thực hiện chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM), 3 xã Khánh Thành, Khánh Thiện, Khánh Phú của huyện Yên Khánh đã đạt 15/19 tiêu chí. Ngoài 3 xã trên, đến nay Yên Khánh có 3 xã đạt 10 đến 11 tiêu chí; 12 xã đạt từ 6 đến 9 tiêu chí. Tổng nguồn vốn thực hiện chương trình mục tiêu Quốc gia toàn huyện ước đạt trên 712 tỷ đồng; trong đó, nhân dân và con em quê hương đóng góp, doanh nghiệp hỗ trợ gần 68 tỷ đồng. Đồng chí Phạm Quang Ngọc, Chủ tịch UBND huyện Yên Khánh cho biết: Yên Khánh vốn là vùng đất thuần nông của tỉnh. Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, việc xây dựng NTM tạo ra vận hội mới làm đổi thay vùng đất được coi là "đất chật, người đông", góp phần đáng kể nâng cao đời sống nhân dân. Từ năm 2010 đến nay, các cấp ủy đảng và chính quyền huyện Yên Khánh đã thể hiện rõ vai trò lãnh đạo, chỉ đạo trong việc thực hiện chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng NTM ở địa phương.
Nhiều xã có cách làm sáng tạo, linh hoạt, phát huy tốt tiềm năng lao động, sự đoàn kết nhất trí trong các tầng lớp nhân dân. Để có sự thống nhất trong chỉ đạo, Ban chấp hành Đảng bộ huyện ra Nghị quyết về xây dựng NTM đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020. Hàng nghìn lượt cán bộ cấp xã, thôn, xóm đã được tập huấn về phương pháp tuyên truyền, vận động xây dựng NTM tại cơ sở. Đồng thời, Huyện ủy phát động phong trào thi đua "Toàn dân Yên Khánh chung sức xây dựng NTM" và mở cuộc thi sáng tác văn học, nghệ thuật về đề tài xây dựng NTM; các đội văn nghệ cơ sở xây dựng vở diễn mới để tuyên truyền chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng NTM đến với nhân dân. Các cấp ủy đảng tập trung lãnh đạo, chỉ đạo việc lập đồ án quy hoạch NTM theo quy trình kỹ thuật được Nhà nước quy chuẩn, bảo đảm đúng tiến độ.
Hiện nay, 100% số xã trong huyện Yên Khánh hoàn thành và phê duyệt quy hoạch xây dựng NTM. Nổi bật là các xã Khánh Cư, Khánh Hải, Khánh Nhạc, Khánh Thành lập xong quy hoạch khu dân cư, đang tiến hành lập quy hoạch khu sản xuất công nghệ cao. Các xã Khánh Hồng, Khánh Nhạc, Khánh Hội quy hoạch cơ bản khu vực trung tâm xã… Cùng với việc lập đề án quy hoạch khu dân cư, Đảng ủy các xã còn chỉ đạo việc quy hoạch và xây dựng vùng sản xuất nông nghiệp để trở thành vùng sản xuất hàng hóa. Đó là các vùng sản xuất giống lúa, sản xuất rau vụ đông, vùng chăn nuôi, khu nuôi trồng thủy sản, sản xuất nấm.
Cụ thể là mở rộng diện tích gieo trồng lúa chất lượng cao từ 3.000 ha (năm 2010) lên gần 6.000 ha (năm 2012); chuyển đổi cơ cấu cây vụ đông theo hướng mở rộng diện tích đối với một số cây trồng có giá trị kinh tế cao, đưa các giống cây trồng mới cũng như áp dụng giải pháp kỹ thuật, mô hình mới vào sản xuất. Huyện quy hoạch khu vực trồng lúa chất lượng cao tại các xã Khánh Cường, Khánh Trung, Khánh Công, Khánh Thành từ 200 ha (năm 2010) lên 400 ha (năm 2012). Đồng thời, Yên Khánh cũng xây dựng 7 cánh đồng mẫu lớn, có quy mô từ 100 ha đến 160 ha/cánh đồng tại các xã Khánh Cư, Khánh Vân, Khánh Hải, Khánh Nhạc, Khánh Hội, Khánh Mậu và Khánh Thủy.
Bên cạnh đó, huyện còn quy hoạch vùng sản xuất rau an toàn, khu chăn nuôi công nghệ cao: gà siêu trứng, gà an toàn sinh học, cá lóc bông lau, ba ba... Huyện có hơn 255 mô hình sản xuất, kinh doanh giỏi trên các lĩnh vực và đang hướng tới việc thành lập 15 tổ hợp tác liên kết giữa các hộ, trang trại, gia trại trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản phẩm.
Sau hai năm triển khai chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng NTM, Yên Khánh đã tạo ra sự chuyển biến rõ nét, khuyến khích nông dân thi đua tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, đổi mới cách làm ăn và coi trọng việc đưa cơ giới vào sản xuất, nhất là khâu làm đất, thu hoạch, giảm sức lao động, chi phí lao động, tăng thu nhập qua mỗi vụ thu hoạch.
Hiện nay, toàn huyện có 121 máy thu hoạch gặt đập liên hợp, tăng gấp 3,5 lần so với năm 2010 và 95% diện tích đất nông nghiệp được cày bằng máy, trên 40% diện tích thu hoạch bằng máy. Việc dồn điền, đổi thửa ở xã Khánh Nhạc, Khánh Thành bước đầu cho thấy hiệu quả rõ nét. Việc thu hút doanh nghiệp đầu tư vào huyện trên các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp và thủ công mỹ nghệ đã có chuyển biến tích cực. Cụ thể là dự án mở rộng quy mô Nhà máy may Excell, Nhà máy chế biến thức ăn gia súc Anifeed, xây dựng cảng sông để vận chuyển hàng hóa ở xã Khánh Thiện.
Bên cạnh đó, hàng trăm hạng mục công trình phục vụ sản xuất và nâng cao đời sống nhân dân địa phương được khởi công và hoàn thiện. Đó là, đưa vào sử dụng tuyến đường Cầu Đầm - Khánh Thành và bốn tuyến nhánh với kinh phí 65 tỷ đồng. Nạo vét sông Ngòi Ngang (Khánh Thành - Khánh Công) với kinh phí dự toán gần 70 tỷ đồng. Tuyến đường trung tâm các xã Khánh Cường, Khánh Trung, Khánh Mậu với kinh phí 61 tỷ đồng, tuyến đường Chùa Chè - Nhuận Hải (Khánh Hải) với mức đầu tư 15 tỷ đồng...
Thực hiện chỉ đạo của Ban chỉ đạo Quốc gia xây dựng NTM, phấn đấu hết năm 2013, toàn quốc có khoảng 100 xã đạt tiêu chí NTM. Để góp phần thực hiện mục tiêu trên, tỉnh đã chọn 3 xã Khánh Thành, Khánh Thiện, Khánh Phú để tập trung chỉ đạo triển khai thực hiện trước. Hiện nay huyện Yên Khánh tiếp tục tăng cường công tác chỉ đạo xây dựng NTM trên địa bàn toàn huyện; đẩy mạnh phong trào chung tay xây dựng NTM, nhân rộng các mô hình điển hình, huy động mọi nguồn lực đầu tư xây dựng các công trình; đồng thời phối hợp với các ngành chức năng, ưu tiên bố trí lồng ghép các nguồn kinh phí từ các chương trình, dự án cho 3 xã triển khai làm trước. Tập trung hoàn thiện các công trình, như chợ nông thôn, sân vận động, đường giao thông, điện chiếu sáng…; mở rộng ngành nghề, khôi phục các làng nghề truyền thống, kết hợp với các doanh nghiệp trên địa bàn có biện pháp sử dụng lao động địa phương nhằm giải quyết việc làm, tăng thu nhập, giảm nghèo cho nông dân.
Để sớm đạt được 19 tiêu chí xây dựng NTM, tỉnh yêu cầu xã Khánh Phú cần tính toán lại nguồn lực để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, nhất là giao thông và thủy lợi. Đồng thời xã phối hợp với Ban quản lý các KCN tỉnh nạo vét, nâng cấp kênh Điều Hòa, đảm bảo việc tiêu thoát nước. Đối với hệ thống điện chiếu sáng, xã sớm bàn giao lưới điện hạ áp nông thôn về cho ngành điện quản lý, khai thác và đầu tư nâng cấp đảm bảo nguồn điện phục sản xuất, sinh hoạt. Ban quản lý các KCN tỉnh phối hợp với huyện Yên Khánh, xã Khánh Phú làm việc với các doanh nghiệp trên địa bàn xã để tạo điều kiện giải quyết việc làm cho lao động địa phương, đảm bảo VSMT và hỗ trợ nguồn kinh phí xây dựng một số công trình địa phương còn thiếu.
Đối với xã Khánh Thành, để sớm hoàn thiện tiêu chí giao thông, thủy lợi, xã tiếp tục huy động sự đóng góp của nhân dân như ngày công, tiền, hiến đất để xây dựng. Cùng với đó, tỉnh sẽ ứng trước xi măng để xã tiếp tục triển khai. Đối với chợ nông thôn, tỉnh đồng ý ứng vốn trước để triển khai thi công... phấn đấu trong năm 2013, Khánh Thành sẽ hoàn thành 19 tiêu chí về xây dựng NTM. Với xã Khánh Thiện, cần tiếp tục đẩy mạnh việc mở rộng ngành nghề, khôi phục các nghề truyền thống nhằm giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người dân. Huy động các nguồn lực, trong đó chú ý tới việc kêu gọi sự đóng góp của con em quê hương để triển khai làm đường giao thông nông thôn, thủy lợi nội đồng, sân vận động, chỉnh trang trường học… phấn đấu đến cuối năm 2013 Ninh Bình có từ 2 đến 3 xã đạt xã nông thôn mới.
Kỳ I: Những điểm sáng về xây dựng nông thôn mới
Thanh Chiên