Đến thăm khu vườn mẫu của gia đình ông Vũ Phương Đông, xóm 1, xã Khánh Thiện (Yên Khánh) ai cũng bị thuyết phục bởi khu vườn tuy diện tích không lớn nhưng được quy hoạch gọn gàng, khoa học với các khu trồng cây riêng biệt như khu cây thuốc nam, khu trồng hoa, khu ươm giống, khu trồng cây ăn quả và khu trồng rau sạch.
Ông Đông cho biết: "Trước đây, khu vườn này là vườn tạp trồng rau, ngô có hiệu quả thấp. Thực hiện chủ trương xây dựng vườn mẫu trong xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, gia đình tôi đã tích cực hưởng ứng, cải tạo lại thành vườn trồng hoa hồng và trồng cây ăn quả. Đến nay vườn mẫu của gia đình có hàng trăm cây bưởi, táo...và hàng hàng ngàn gốc hoa hồng cho hiệu quả cao, vừa tạo cảnh quan đẹp, vừa cho thu nhập khá từ 50-60 triệu đồng/năm."
Thực hiện Đề án hỗ trợ xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu, khu dân cư kiểu mẫu và vườn mẫu giai đoạn 2017 - 2020 của huyện Yên Khánh, xã Khánh Thiện đã khuyến khích, động viên nhân dân xây dựng mô hình vườn mẫu theo Đề án của huyện. Các hộ dân được định hướng và hỗ trợ quy hoạch trồng các cây trồng chủ lực, ứng dụng công nghệ cao nhằm tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả.
Đến nay trên địa bàn xã có 80 vườn mẫu sử dụng công nghệ tưới tự động, chủ yếu trồng cây ăn quả, rau, cây cảnh, thuốc nam... Các vườn mẫu đang phát huy hiệu quả rất tốt, vừa tạo cảnh quan môi trường sạch đẹp, vừa nâng cao thu nhập cho nhân dân, góp phần phát triển kinh tế. Thu nhập bình quân trên địa bàn xã đến hết năm 2019 đạt 47 triệu đồng/người/năm, tăng hơn 19 triệu đồng so với năm 2013.
Được biết, hiện nay huyện Yên Khánh có 104,03 ha vườn hộ, trong đó có 24,97 ha vườn có diện tích dưới 300 m2; 23,45 ha vườn có diện tích từ 300 - 500m2; 20,77 ha có diện tích từ 500 - 1000 m2; 34,83 ha có diện tích từ 1.000m2 trở lên. Các vườn có diện tích trên 1.000m2 gồm 179 hộ, tập trung ở các xã: Khánh Vân, Khánh Công, Khánh Hồng, Khánh Lợi, Khánh Cường, Khánh Mậu, Khánh Cư, Khánh An, Khánh Thiện, chủ yếu là trồng cây ăn quả như: bưởi da xanh, bưởi diễn, chuối Nhật, đào, cây dược liệu và rau màu các loại. Thu nhập bình quân đạt từ 50 - 70 triệu đồng/vườn/năm.
Các vườn có diện tích từ 500 - 1.000 m2 gồm 312 hộ, tập trung nhiều tại xã Khánh Tiên, Khánh Hòa, Khánh Hải, Khánh Thiện, Khánh Cư, Khánh Cường, Khánh Lợi… sản xuất cây rau màu các loại và cây ăn quả. Thu nhập bình quân mỗi năm đạt từ 30 - 50 triệu đồng/vườn. Các vườn có diện tích từ 300 - 500 m2 gồm 629 hộ, chủ yếu trồng cây rau màu các loại, cây ăn quả,... Thu nhập bình quân đạt từ 15 - 30 triệu đồng/vườn/năm. Các vườn có diện tích dưới 300 m2 gồm 1.660 hộ nằm rải rác ở tất cả các xã, thị trấn. Thu nhập bình quân mỗi năm đạt từ 3 - 10 triệu đồng/vườn/năm.
Phần lớn vườn hộ trên toàn huyện diện tích manh mún chưa đáp ứng yêu cầu phát triển của kinh tế vườn, chưa có quy hoạch, cùng một lúc đang trồng nhiều loại cây ăn quả, rau các loại kết hợp chăn nuôi trâu, bò, gia cầm quy mô nhỏ, thậm chí nhiều vườn còn để hoang, chưa xây dựng được hệ thống tưới tiêu, việc đưa những ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất còn ít, vườn hộ bà con vẫn làm theo phong trào, tính tự phát cao, thiếu liên kết, hợp tác trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, dẫn đến hiệu quả kinh tế chưa cao. Bên cạnh đó, giá cả giống và các loại dịch vụ, vật tư đầu vào phục vụ sản xuất nông nghiệp luôn biến động, thị trường không ổn định nên người nông dân chưa mạnh dạn trong quá trình đầu tư phát triển quy mô sản xuất.
Đồng chí Bùi Ngọc Quý, Chủ tịch UBND huyện Yên Khánh cho biết: Xây dựng vườn mẫu là xây dựng nông thôn mới ở trong khuôn viên hộ gia đình, phù hợp với mục tiêu xây dựng nông thôn mới trong điều kiện hiện nay. Đây được coi là giải pháp hoàn thiện thêm của chương trình này. Vì vậy, xây dựng vườn mẫu được các cấp ủy Đảng, chính quyền trong huyện Yên Khánh hoan nghênh và nông dân tham gia tích cực.
Để tạo động lực cho phong trào xây dựng vườn mẫu lan tỏa ở các địa phương trong huyện, Yên Khánh đã xây dựng Đề án hỗ trợ xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu, khu dân cư kiểu mẫu và vườn mẫu giai đoạn 2017 - 2020 với mục tiêu xây dựng các chính sách, cơ chế hỗ trợ các xã, thôn, xóm hộ gia đình tập trung nguồn lực xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu. Ưu tiên hỗ trợ các xã, khu dân cư sớm hoàn thành nông thôn mới kiểu mẫu. Theo đó, huyện hỗ trợ vườn hộ đạt tiêu chí vườn mẫu10 triệu đồng/vườn trong giai đoạn 2018-2019.
Bên cạnh sự hỗ trợ trực tiếp đối với những gia đình xây dựng vườn mẫu thì cấp ủy Đảng, chính quyền các xã trong huyện đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc các đoàn thể hỗ trợ giải quyết kịp thời những khó khăn vướng mắc đối với những hộ đang xây dựng thí điểm mô hình vườn mẫu. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động cán bộ và nhân dân toàn huyện tích cực tham gia phong trào.
Với những giải pháp cụ thể, thiết thực, đến cuối năm 2019, toàn huyện có 30 vườn mẫu, qua đó đã góp phần không nhỏ trong phát triển kinh tế hộ gia đình, đưa phong trào xây dựng nông thôn mới lên tầm cao mới với mục tiêu quan trọng nhất là nâng cao hơn nữa đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân.
Bài, ảnh: Nguyễn Thơm