Vì sao giá cà phê ở Mỹ vẫn cao dù thuế giảm?

Reuters dẫn nhận định của các nhà môi giới, thương nhân và chuyên gia trong ngành cho biết, các mức thuế nhập khẩu diện rộng do Tổng thống Trump áp đặt trong mùa hè vừa qua - trong đó có cả các quốc gia sản xuất cà phê hàng đầu như Brazil - đã đẩy tăng giá cà phê nhân. Tuy vậy, phần chi phí gia tăng này hiện mới chỉ dần thẩm thấu qua chuỗi cung ứng mà vẫn chưa thực sự được chuyển hết sang người tiêu dùng.

Nói cách khác, giá cà phê bán lẻ ở mức cao tại Mỹ thời gian qua chủ yếu do tình trạng thiếu hụt nguồn cung cà phê hạt từ năm 2024, yếu tố khiến giá cà phê nhân tăng gấp đôi trong 12 tháng qua tính đến tháng 3 năm nay.

Ông Christopher Feran, nhà phân tích độc lập về cà phê, nhận định, phần lớn các đợt tăng giá bán lẻ tại Mỹ cho đến nay không phải do thuế quan mà chủ yếu liên quan đến thị trường cà phê hạt đạt mức cao kỷ lục kể từ năm ngoái.

Ông Feran và nhiều chuyên gia trong ngành ước tính, phải mất ít nhất 9 tháng để biến động giá cà phê nhân tác động đầy đủ đến người tiêu dùng, một phần do thời gian rang xay và quá trình đàm phán giá. Điều này đồng nghĩa giá cà phê có thể phải sang tận năm 2026 mới hạ nhiệt.

Người tiêu dùng cà phê tại Mỹ - thị trường tiêu thụ cà phê lớn nhất thế giới - sẽ còn phải chấp nhận mức giá cao trong thời gian dài hơn, trong khi Nhà Trắng sẽ đối mặt với nhiệm vụ đầy khó khăn khi muốn hạ nhiệt lạm phát thực phẩm trước thềm cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tháng 11/2026.

Dưới áp lực từ các chiến thắng của Đảng Dân chủ tại New Jersey, New York và Virginia - được cho là xuất phát từ sự bất mãn của cử tri trước giá thực phẩm tăng cao - Tổng thống Trump hồi tháng trước đã rút lại các mức thuế “đối ứng” từ 10% đến 41% đối với hơn 200 mặt hàng thực phẩm khó sản xuất tại Mỹ, trong đó có cà phê.

Ông Trump cũng miễn áp dụng mức thuế bổ sung 40% đối với các mặt hàng thực phẩm không có nguồn gốc nội địa nhập khẩu từ Brazil - quốc gia hiện cung cấp khoảng 1/3 lượng cà phê hạt cho Mỹ.

“Giá cà phê thường tăng rất nhanh, nhưng giảm thì chậm"

Giá cà phê nhân xô chiếm ít nhất 40% chi phí sản xuất một gói cà phê rang xay. Mặt bằng giá này đã tăng mạnh trong năm 2024 khi thị trường không thể hồi phục sau 3 vụ mùa liên tiếp thâm hụt sản lượng do thời tiết bất lợi.

Phần lớn giới chuyên gia trong ngành kỳ vọng thị trường cà phê sẽ bước vào giai đoạn dư cung trong niên vụ hiện tại và sắp tới, gồm 2025-2026 và 2026-2027 (tính từ tháng 10 năm nay đến tháng 9 năm sau). Diễn biến này, cùng với việc dỡ bỏ thuế quan, được cho là sẽ làm dịu giá cà phê nhân xô và cuối cùng sẽ "thấm" đến giá bán lẻ tại Mỹ.

Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, quá trình này sẽ cần thời gian vì các nhà rang xay tại Mỹ thường giữ lượng tồn kho tương đương 2-3 tháng nhu cầu, đồng thời cần thêm 2-3 tháng nữa để rang xay và bao gói sản phẩm. Họ cũng có xu hướng chỉ đàm phán lại giá với các nhà bán lẻ theo chu kỳ hàng quý.

Nói cách khác, chỉ một phần rất nhỏ trong mức tăng 18,8% của giá cà phê bán lẻ tại Mỹ trong 12 tháng tính đến tháng 11 là do thuế quan.

Đáng chú ý, mức tăng gần 35% của giá cà phê nhân giai đoạn tháng 8-11, thời điểm hầu hết các mức thuế của Tổng thống Trump còn hiệu lực, vẫn chưa phản ánh đầy đủ lên giá cà phê bày bán trên kệ siêu thị. Kể từ khi chính sách thuế được đảo ngược, giá cà phê nhân mới chỉ giảm 6%.

Theo nhận định của ông Steven Walter Thomas, Giám đốc điều hành của Lucatelli Coffee - nhà nhập khẩu cà phê quy mô vừa tại Mỹ, giá cà phê thường tăng rất nhanh, nhưng giảm thì chậm và rằng phản ứng giá sau khi thuế quan được gỡ bỏ còn rất hạn chế.

Tốc độ tăng giá chậm lại

Tuy vậy, việc đảo ngược chính sách thuế của Tổng thống Trump đang góp phần "giảm tốc" đà tăng giá trong ngắn hạn.

Cuối tháng 11, chỉ vài ngày sau khi thuế nhập khẩu cà phê từ Brazil được dỡ bỏ, J.M. Smucker - công ty mẹ của nhãn hiệu cà phê Folgers - cho biết, sẽ không còn cân nhắc việc tăng giá vào mùa đông nhằm bù đắp chi phí thuế quan.

Người đứng đầu một hãng rang xay cà phê quy mô vừa tại Mỹ cho biết, họ rất vui vì thuế quan đã được gỡ bỏ, nhưng như vậy vẫn là chưa đủ để kéo thị trường đi xuống. Cũng theo ông này, dù công ty đã dừng tăng giá, song các nhà rang xay lớn - vốn đàm phán giá ít thường xuyên hơn với nhà bán lẻ - nhiều khả năng vẫn sẽ tăng giá trong năm tới.

Giá cà phê nhân vẫn đang ở mức cao. Người tiêu dùng không thực sự nhận ra điều này, họ chỉ nghĩ đến thuế quan mà thôi.