Triển khai Chương trình OCOP: Thay đổi tư duy, nâng tầm giá trị

Nếu như trước đây, người dân sản xuất chủ yếu theo kinh nghiệm, nhỏ lẻ và chưa chú trọng đến giá trị gia tăng sản phẩm, thì nay với Chương trình OCOP, tư duy ấy đang thay đổi từng ngày: chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông thôn. Chương trình OCOP giúp sản phẩm của người dân không chỉ khai thác tiềm năng nông nghiệp, làng nghề, mà còn là bản sắc văn hoá, là niềm tự hào của quê hương, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng đa giá trị và bền vững.

Anh Lê Quang Linh, Quản lý Khu du lịch sinh thái Lộc Vượng thuộc Công ty cổ phần đầu tư xây dựng thương mại sinh thái Lộc Vượng (phường Nam Định) cho biết: Quá trình xây dựng sản phẩm phở bò gia truyền Lạc Hồng Phở đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao, Công ty luôn nhận được sự quan tâm của các cấp, các ngành và chính quyền địa phương. Niềm tự hào của Công ty đó là đã xây dựng được sản phẩm mang thương hiệu phở bò của vùng đất Nam Định xưa. Từ lúc được công nhận OCOP 3 sao, sản phẩm Lạc Hồng Phở được nhiều người biết tới hơn, Công ty sẽ tiếp tục gìn giữ và phát triển sản phẩm, phấn đấu đưa sản phẩm không chỉ phân phối trong nước mà còn vươn ra thị trường quốc tế.

Nhằm tạo niềm tin với khách hàng và minh bạch trong sản xuất, kinh doanh, khi xây dựng các sản phẩm OCOP, các chủ thể đã chú trọng dán tem truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hoá. Đây được coi là “chìa khóa” khởi tạo niềm tin với người tiêu dùng và trở thành tiêu chí cần phải có trong sản xuất nông nghiệp và thực phẩm. Dán tem truy xuất nguồn gốc giúp người tiêu dùng kiểm tra được thông tin về nguồn gốc sản phẩm, chất lượng, an toàn thực phẩm, góp phần bảo vệ sức khỏe nhân dân, qua đó giúp sản phẩm OCOP nâng tầm giá trị.

Những năm trước đây, sản phẩm của Hợp tác xã Sản xuất và Tiêu thụ dược liệu Yên Sơn (tổ dân phố Nguyễn, phường Yên Sơn) chưa được tiêu thụ nhiều ở thị trường ngoài tỉnh, giá thành không cao. Để phát triển thị trường trong nước, Hợp tác xã đã đầu tư hạ tầng và mở rộng vùng nguyên liệu. Từ sản phẩm tinh bột nghệ đầu tiên, đến nay Hợp tác xã đã sản xuất ra 15 sản phẩm khác nhau, trong đó có 6 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP từ 3-4 sao. Đặc biệt, năm 2022, với sự hỗ trợ của Sở Khoa học và Công nghệ, đơn vị đã sử dụng, ứng dụng truy xuất nguồn gốc nông sản NBC-Trace của Trung tâm Mã số mã vạch quốc gia. Thông qua mã QR gắn trên sản phẩm, tất cả các công đoạn từ ươm giống, chăm sóc, thu hoạch, bảo quản đều được cập nhật trên hệ thống theo thời gian thực hiện. Năm 2025, sản phẩm của HTX được đánh giá phù hợp với các yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 22000:2018 trong lĩnh vực sản xuất và kinh doanh sản phẩm từ củ nghệ, củ sắn dây, củ hà thủ ô và cây cà gai leo.

Bà Trịnh Thị Hòa, Phó Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất và Tiêu thụ dược liệu Yên Sơn cho biết: So với trước đây, việc xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc đã giúp chúng tôi khẳng định được uy tín, tạo niềm tin cho người tiêu dùng khi sử dụng sản phẩm; ngăn chặn hành vi gian lận thương mại. Cùng với việc đạt tiêu chuẩn ISO 22000:2018, chất lượng, giá cả sản phẩm được nâng tầm, tiếp cận nhiều khách hàng hơn. Hiện nay, lượng tiêu thụ sản phẩm của Hợp tác xã đã tăng nhiều lần so với trước kia.

Chương trình OCOP đã giúp các chủ thể chủ động trong phát triển thị trường, mở rộng kênh phân phối, có khả năng tham gia vào các kênh phân phối hiện đại, thị trường xuất khẩu, đưa sản phẩm tới siêu thị, trung tâm thương mại, nâng giá trị và tạo sức lan tỏa mạnh mẽ của sản phẩm tới người tiêu dùng.

Bà Trần Thị Bình, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc Công ty cổ phần Muối và Thương mại Nam Định (phường Nam Định) cho biết: Công ty sản xuất các sản phẩm muối nhạt, bột canh nấm bào ngư, muối EPSOM 100% muối khoáng biển tự nhiên, muối ăn Royal, muối khoáng thảo dược ngâm chân... Trong đó, muối nhạt là sản phẩm đặc biệt của Công ty và đã được xuất khẩu sang Mỹ. Khi sản phẩm đạt OCOP và đưa lên các sàn thương mại điện tử (như TikTok, Shopee...), số lượng bán ra tăng gấp nhiều lần so với việc sử dụng phương thức bán hàng truyền thống, từ đó doanh thu Công ty tăng lên đáng kể.

Sau hơn 6 năm triển khai Chương trình OCOP, đến nay, tỉnh Ninh Bình có 980 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong đó có 3 sản phẩm xếp hạng 5 sao quốc gia. Các sản phẩm sau khi công nhận được sử dụng nhãn hiệu, biểu trưng OCOP và gắn hạng sao in và dán trên bao bì sản phẩm, việc này đã giúp cho sản phẩm có lợi thế khi tham gia thị trường, nâng tầm giá trị và tạo niềm tin đối với người tiêu dùng, đủ điều kiện vào các siêu thị, hệ thống phân phối hiện đại. Qua đó góp phần khẳng định thương hiệu nông sản Ninh Bình trên thị trường trong và ngoài nước.

Có thể thấy, chương trình OCOP tại Ninh Bình đã tạo ra động lực lớn cho người dân và doanh nghiệp địa phương. Chương trình không chỉ đơn thuần mang đến giá trị kinh tế mà còn là một giải pháp tổng thể nhằm tôn vinh giá trị bản địa, phát huy tri thức dân gian, thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo và xây dựng hình ảnh nông thôn hiện đại, năng động.

Hiện tỉnh đang lựa chọn các sản phẩm có tiềm năng để đầu tư chiều sâu, đồng thời kết nối chặt chẽ giữa OCOP với phát triển du lịch, thương mại điện tử, chuỗi cung ứng thực phẩm sạch và xuất khẩu bền vững, từng bước đưa thương hiệu OCOP Ninh Bình vươn xa trên thị trường khu vực và quốc tế, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng một nền kinh tế nông thôn đa giá trị và một nông thôn mới phát triển toàn diện.