Lễ hội được tổ chức hàng năm để tưởng nhớ, tri ân Đức Thánh Quý Minh Đại Vương đã có công giữ nước. Đây là một trong những vị thần được thờ tụng theo tín ngưỡng dân gian. Theo truyền thuyết, ngài là một trong ba anh em - ba vị tướng đã được phong thánh (Đức Thánh Tản Viên, Đức Thánh Cao Sơn, Đức Thánh Quý Minh), là người có công trấn ải Sơn Nam, bảo vệ đất nước thời vua Hùng Vương thứ 18.
Đền Trần, nơi tôn thờ Đức Thánh Quý Minh Đại Vương được vua Đinh Tiên Hoàng xây dựng vào thế kỷ thứ X với mong muốn mượn uy danh của Thánh để trấn trạch theo 4 hướng Đông - Tây - Nam - Bắc. Đây cũng là nơi vua Trần Thái Tông sau khi dẹp giặc Nguyên Mông xâm lược (1258) đã vào tu hành. Ngôi đền cũ bằng gỗ do Đinh Tiên Hoàng đế xây dựng đã đổ nát, sau này nhà Trần cho xây dựng lại bằng các cột đá nổi tiếng đến nay vẫn còn nguyên vẹn nên nhân dân quen gọi là đền Trần. Đền Trần nằm giữa một vùng sơn thủy hữu tình, thuộc khu du lịch sinh thái Tràng An.
Tại lễ hội năm nay, các đại biểu, đông đảo du khách trong nước, quốc tế tham gia các nghi lễ như rước nước, thả cá phóng sinh và dâng hương tại đền Trần, cầu cho Quốc thái dân an.
Đoàn rước vượt qua khoảng 5 km đường thủy, xuyên qua các hang động trên dòng sông Sào Khê, sau đó vượt qua 3 quả núi để đến đền Trần ở trên núi cao cử hành các nghi thức tế lễ… Trong suốt hành trình rước kiệu, tiến về đền Trần để tham dự lễ hội, du khách được chiêm ngưỡng cảnh vật của một "vịnh hạ long trên cạn" nên thơ, trữ tình.
Năm nay là năm thứ 3 Lễ hội truyền thống Đức thánh Quý Minh Đại Vương được Ninh Bình phục dựng và tổ chức theo quy mô lớn. Lễ hội kết hợp cùng các hoạt động văn hóa truyền thống để quảng bá du lịch, giới thiệu hình ảnh vùng đất, con người Ninh Bình tới đông đảo bạn bè, du khách trong và ngoài nước.
Một số hình ảnh tại Lễ hội truyền thống Thánh Quý Minh Đại Vương năm 2014.
Lễ hội năm nay có sự tham gia của đông đảo người dân địa phương và du khách trong, ngoài nước.
Đoàn rước nước đi trong khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ của quần thể danh thắng Tràng An.
Tại Lễ hội năm nay, bên cạnh các sự kiện diễn ra theo nghi lễ truyền thống như rước kiệu vượt núi (ảnh)...
...còn có chương trình văn nghệ với các tiết mục với nội dung ca ngợi quê hương, đất nước, cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp... của Tràng An-Ninh Bình.
Thu hút sự quan tâm chú ý của đông đảo du khách là màn trống hội sôi động.
Hai ngày trước khi diễn ra Lễ hội, 40 nhân viên của khu danh thắng Tràng An đã tổ chức làm bánh trưng, bánh dày để dâng lên Đức Thánh Minh Đại Vương. Để hoàn thành 6 nghìn cặp bánh dầy, 500 chiếc bánh trưng vào đúng ngày khai hội, các nhân viên ở đây đã phải thay nhau làm bánh cả ngày và đêm. Công việc tuy vất vả nhưng ai cũng rất nhiệt tình, vui vẻ. Đây cũng quà tặng cho du khách gần xa tới tham dự.
Duy Hiền-Thế Minh