Sau hơn 2 tháng triển khai giải ngân Chương trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn cho các hộ dân nằm dọc theo dòng sông Sào Khê thuộc xã Trường Yên, chúng tôi có dịp trở lại tìm hiểu về hiệu quả của nguồn vốn. Qua trò chuyện với các hộ dân và tận mắt chứng kiến các công trình mới được xây dựng vẫn còn mùi vôi vữa mới thấy được chương trình này có ý nghĩa và mang lại hiệu quả thiết thực. Tất cả các hộ dân được vay vốn đều rất vui mừng, phấn khởi đối với chính sách của Đảng, Nhà nước, sự quan tâm của tỉnh, của huyện và Ngân hàng Chính sách-Xã hội. Bà Hoàng Thị Vang, thôn Tân Hoa, xã Trường Yên chia sẻ: Gia đình tôi là một trong những hộ khó khăn, thu nhập chủ yếu từ sản xuất nông nghiệp.
Ngoài cấy mấy sào ruộng, tôi còn tận dụng vườn tược xây chuồng trại nuôi lợn, gà để cải thiện cuộc sống. Do khó khăn về kinh tế nên gia đình tôi chưa có điều kiện đầu tư kiên cố công trình vệ sinh, hệ thống xử lý chất thải trong chăn nuôi nên môi trường chưa sạch sẽ và ảnh hưởng đến cảnh quan dòng sông Sào Khê. Nhờ chương trình cho vay nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn triển khai vừa qua, gia đình tôi được vay 12 triệu đồng cho 2 công trình. Có vốn vay ưu đãi, tôi đã vay thêm tiền của anh em, họ hàng đầu tư xây dựng công trình vệ sinh và hầm biogas xử lý chất thải chăn nuôi. Từ ngày có hầm biogas, môi trường xung quanh được cải thiện rõ rệt, không còn mùi hôi thối của phân gia súc, gia cầm, hơn nữa gia đình tôi còn tiết kiệm đáng kể chất đốt nhờ dùng gas từ công trình này.
Cũng được hưởng lợi từ chương trình cho vay nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, gia đình chị Ngô Thị Hương được vay vốn với lãi suất ưu đãi để xây công trình nước sạch, công trình vệ sinh. Chị Hương cho biết: Trước đây, gia đình tôi dùng nước mưa và nước giếng phục vụ cho tất cả các sinh hoạt hàng ngày. Nguồn nước mưa hạn chế và phụ thuộc hoàn toàn vào thời tiết, nước giếng chất lượng không đảm bảo, có thời điểm chuyển sang màu ố vàng và có mùi tanh dễ gây ra các dịch bệnh. Bên cạnh đó, công trình vệ sinh sơ sài, có mùi hôi làm ô nhiễm môi trường xung quanh, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của gia đình. Từ ngày được vay vốn ưu đãi, gia đình tôi đã đầu tư lắp đặt đường ống dẫn, xây bể chứa, có nước sạch về tận nhà, công trình vệ sinh sạch sẽ phục vụ sinh hoạt hàng ngày của các thành viên trong gia đình.
Đánh giá về hiệu quả chương trình, ông Nguyễn Văn Sang, Phó Chủ tịch UBND xã Trường Yên cho biết: Chương trình cho vay nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn vừa được triển khai tại xã Trường Yên đã giúp cho hàng trăm hộ được vay vốn đầu tư xây dựng các công trình vệ sinh, hầm biogas xử lý chất thải trong chăn nuôi. Trước đây, nhiều hộ chăn nuôi chưa có điều kiện xây công trình xử lý chất thải đã xả thải trực tiếp gây ô nhiễm môi trường sông Sào Khê thì đến nay 100% hộ chăn nuôi đã có hầm biogas. Bên cạnh đó, các hộ được vay vốn sử dụng nguồn vốn này để xử lý chất thải ở khu dân cư, làm cho môi trường trở nên xanh, sạch, đẹp.
Được biết, trước khi triển khai giải ngân cho vay vốn chương trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, sông Sào Khê đã bị ô nhiễm do nhiều hộ dân và nhiều cơ sở chăn nuôi lợn xả chất thải trực tiếp ra sông. Ông Phạm Đình Hòe, Giám đốc Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách-Xã hội huyện Hoa Lư cho biết: Trước thực trạng ô nhiễm môi trường do các hộ dân sống ở dọc sông Sào Khê gây ra, UBND tỉnh đã có văn bản chỉ đạo Ngân hàng Chính sách-Xã hội tỉnh phối hợp với huyện Hoa Lư tiến hành kiểm tra các cơ sở chăn nuôi gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng và rà soát nhu cầu vay vốn của các hộ dân triển khai chính sách cho vay để xây các công trình vệ sinh môi trường nông thôn theo quy định.
Trên cơ sở đó, Ngân hàng Chính sách-Xã hội tỉnh đã chỉ đạo Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách-Xã hội huyện Hoa Lư phối hợp với UBND xã Trường Yên tiến hành khảo sát nhu cầu vay vốn chương trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn của các hộ gia đình dọc theo sông Sào Khê, thuộc dự án giải phóng mặt bằng sông Sào Khê phục vụ phát triển du lịch của tỉnh. Qua khảo sát 10 thôn dọc theo sông Sào Khê có 285 hộ có nhu cầu vay vốn chương trình này. Theo chương trình, mỗi hộ được vay 12 triệu đồng, lãi suất và thời gian vay ưu đãi theo quy định của ngân hàng, bao gồm: 6 triệu đồng cho việc xây dựng, tu bổ, sửa chữa công trình nước sạch, 6 triệu đồng cho việc xây dựng, tu bổ, sửa chữa các các công trình vệ sinh, môi trường. Qua 2 đợt giải ngân chương trình đã có 247 hộ được vay với số tiền 2 tỷ 964 triệu đồng (trong đó điều chuyển các chương trình ở các đơn vị khác về 2,5 tỷ đồng) để xây dựng 494 công trình vệ sinh môi trường đạt chuẩn. Về các cơ sở chăn nuôi có xả thải gây ô nhiễm, Phòng giao dịch Ngân sách Chính sách-Xã hội huyện Hoa Lư đã khảo sát cụ thể 12 hộ tại các thôn Trường An, thôn Đông, thôn Tây, thôn Tân Hoa, có 4 hộ có nhu cầu và đã được vay vốn, còn lại 8 hộ không có nhu cầu vay.
Sào Khê là con sông có ý nghĩa lịch sử. Việc bảo vệ môi trường, cải tạo cảnh quan sinh thái sông Sào Khê đã góp phần bảo tồn, giữ gìn Khu di tích lịch sử, văn hóa Cố đô Hoa Lư nói riêng và phát triển du lịch của tỉnh nói chung.
Hồng Giang