Tìm lại thương hiệu "cá rô Tổng Trường"

Cá rô Tổng Trường có những ưu điểm nổi trội đó là thịt béo, thơm ngon, độ đạm cao, dai rắn chắc, được coi là một đặc sản ẩm thực của Ninh Bình từ cách đây trên 1.000 năm. Đa số du khách đến Ninh Bình, ngoài khám phá thiên nhiên thì đều muốn thưởng thức đặc sản cá rô Tổng Trường, do đó nhu cầu tiêu thụ cá tăng cao đột biến nên các nhà hàng, khách sạn tại Ninh Bình không đáp ứng đủ nhu cầu, dẫn đến khan hiếm nguồn hàng, giá cả tăng cao.

Hiện nay, cá rô Tổng Trường đang có nguy cơ tuyệt chủng do môi trường sống thay đổi, hoặc đang bị khai thác quá mức. Từ năm 2009, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 (Bộ Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn) chính thức đưa giống cá rô Tổng Trường vào chương trình bảo tồn và phục vụ phát triển du lịch.

Nhằm góp phần phát triển giống cá quý hiếm, thuần hóa thành đối tượng nuôi, phục vụ nhu cầu thị trường tiêu thụ cho khách du lịch, người tiêu dùng, cũng như góp phần bảo vệ nguồn lợi, Trung tâm Giống thủy sản Ninh Bình (Sở Nông nghiệp và PTNT) phát triển đề tài khoa học và công nghệ "Hoàn thiện quy trình sản xuất giống và nuôi thương phẩm cá rô Tổng Trường tại Ninh Bình". Đây là đề tài cấp tỉnh, thuộc lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp nên Sở Khoa học và Công nghệ giao cho Trung tâm Giống thủy sản Ninh Bình nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ bắt đầu thực hiện trong 18 tháng.

Thạc sỹ Nguyễn Duy Thành, chủ nhiệm đề tài cho biết: Thực hiện Đề tài "Hoàn thiện quy trình sản xuất giống và nuôi thương phẩm cá rô Tổng Trường" đến nay, Trung tâm đã thực hiện thành công các bước hoàn thiện quy trình sản xuất giống cá, đồng thời xây dựng mô hình nuôi thương phẩm cá rô Tổng Trường.

Đối với quy trình sản xuất giống cá, Trung tâm đã tiến hành nuôi, vỗ thành thục cá rô Tổng Trường bố - mẹ để tiến hành cho sinh sản nhân tạo ở trên 1.200 cặp cá bố - mẹ, tỷ lệ thành thục đạt 96%, thu được 12 triệu cá bột. Sau đó thực hiện tiếp việc ương lên cá hương được 1,8 triệu con, ương tiếp lên cá giống được 90 vạn con (kích thước cỡ 2-3 cm/con), giá thành con giống là 179,5 đồng/1 con.

Ban chủ nhiệm đề tài đã chọn 6 hộ tham gia xây dựng mô hình tại xã Trường Yên (Hoa Lư), bàn giao 70 vạn cá giống thả trên 2 ha diện tích mặt nước và thức ăn công nghiệp cho cá, đồng thời mở lớp tập huấn cho 30 đại biểu cùng các hộ tham gia mô hình nắm bắt kỹ thuật, phương pháp phòng trị bệnh ở cá rô thương phẩm. Kết quả thống kê cho thấy, nếu mô hình thành công, thì thu nhập từ nuôi thương phẩm cá rô Tổng Trường đạt ngưỡng 123 triệu đồng/ha, cao hơn so với nuôi một số đối tượng cá truyền thống.

Đến đầu tháng 8/2018, Trung tâm Giống thủy sản Ninh Bình đã tổ chức mô hình trình diễn tại 6 hộ dân thuộc thôn Chi Phong, xã Trường Yên (Hoa Lư). Mỗi hộ dân tham gia mô hình đảm bảo có diện tích 3.000 - 4.000m2 và được Ban chủ nhiệm đề tài hỗ trợ con giống, thức ăn, chế phẩm sinh học, Vitamin C, đồng thời được tập huấn kỹ thuật về chuẩn bị ao nuôi, kỹ thuật nuôi…Các hộ nuôi 3 lứa cá rô Tổng Trường/năm, từ khi thả cá con có kích cỡ 2-3 cm/con đến khi thu hoạch cá đạt trọng lượng 42-50 gram/con (20 - 23 con/1 kg).

Ông Bùi Xuân Hải - hộ tham gia mô hình cho biết: Với diện tích mặt nước hiện tại, mỗi vụ cá gia đình ông thu được 7-8 tấn/ha, trừ chi phí kể cả phần hỗ trợ của nhà nước thu lãi được 170-180 triệu đồng/vụ.

Đồng chí Nguyễn Minh Tương, Phó chủ tịch UBND xã Trường Yên chia sẻ: Đây là giống cá đặc sản của địa phương, nức tiếng cả nước, nay được sự quan tâm của UBND tỉnh, các sở, ban, ngành khôi phục và tìm lại được thương hiệu "cá rô Tổng Trường" xưa. Thấy được lợi ích của mô hình, nên các hộ hưởng ứng mạnh, tiếp tục gây dựng lại giống cá rô Tổng Trường, tổ chức liên kết sản xuất, tạo phong trào nuôi giống cá thơm ngon, đặc sản của quê hương Trường Yên. Mô hình nuôi thương phẩm cá rô Tổng Trường thành công đem lại hiệu quả kinh tế cho người nuôi, thêm nhiều sự lựa chọn các phương thức canh tác, sản xuất mới, góp phần giải quyết việc làm, giảm áp lực khai thác từ tự nhiên.

Thực hiện đề án Chương trình quốc gia "Mỗi xã một sản phẩm" giai đoạn 2017-2020, định hướng đến năm 2030, UBND huyện Hoa Lư đưa cá rô Tổng Trường là sản phẩm đặc trưng của xã Trường Yên. Tuy nhiên, để xây dựng và phát triển thương hiệu cá rô Tổng Trường trong thời gian tới, rất cần sự quan tâm của Sở Nông nghiệp & PTNT, Sở Khoa học và Công nghệ trong hỗ trợ giống, xây dựng thương hiệu để phát triển kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao, hình thức sản xuất tiên tiến, bền vững.

Sản xuất giống và nuôi thương phẩm cá rô Tổng Trường không chỉ từng bước chủ động công nghệ sản xuất giống, góp phần phục hồi đàn cá bản địa quý hiếm, bảo tồn nguồn gen và đa dạng sinh học, qua đó làm tăng sản lượng hàng hóa có giá trị kinh tế cao phục vụ cho nhu cầu ẩm thực đặc sản trong và ngoài tỉnh.

Bài, ảnh: Minh Đường