Tiếp tục mở rộng diện tích lúa đặc sản

Ông Phạm Văn Trung, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh cho biết: Những năm gần đây, diện tích lúa đặc sản thuộc trà mùa muộn đang từng bước được mở rộng. Giống lúa chủ lực là những giống đặc sản của địa phương: Nếp hạt cau, nếp cái hoa vàng, tám xoan, dự, mộc hương, bao thai...

Các giống lúa đặc sản đều có thời gian sinh trưởng dài (từ 150-170 ngày), dễ chăm sóc, ít nhiễm sâu bệnh, nhất là bệnh bạc lá và lùn sọc đen; tuy nhiên do thời điểm trỗ bông muộn nên cần phòng chống rầy và sâu đục thân cuối vụ.

Vụ mùa năm 2018, toàn tỉnh có khoảng 1.740 ha lúa đặc sản, gồm các giống: Nếp hạt cau 1.467 ha, nếp cái hoa vàng 85 ha, dự 120 ha, tám xoan 68 ha.

Tại huyện Kim Sơn, lúa đặc sản được gieo cấy ở xã Hồi Ninh, Kim Định, Như Hòa, Ân Hòa, Kim Tân, Xuân Thiện, Tân Thành, Cồn Thoi với 1.148,62 ha giống nếp hạt cau, 85 ha lúa nếp cái hoa vàng, 120 ha giống dự và 68 ha lúa tám xoan.

Trên địa bàn huyện Yên Khánh, lúa đặc sản gieo cấy chủ yếu ở các xã Khánh Nhạc, Khánh Trung, Khánh Thành với diện tích 71,5 ha giống lúa nếp hạt cau. Huyện Hoa Lư gieo cấy chủ yếu ở Trường Yên, Ninh Khang, Ninh Hòa, Ninh Hải với diện tích 107,8 ha giống lúa nếp cau.

Huyện Nho Quan gieo cấy chủ yếu ở Sơn Thành, Văn Phú, Quỳnh Lưu, Sơn Lai, Quảng Lạc, Kỳ Phú, Cúc Phương với diện tích 128,2 ha giống lúa nếp cau. Huyện Gia Viễn gieo cấy 7 ha lúa nếp cau ở xã Gia Phong.

Thành phố Tam Điệp gieo cấy 4 ha lúa nếp cau ở phường Yên Bình. Có thể thấy, diện tích lúa đặc sản chủ yếu được gieo cấy ở các địa phương thuộc huyện Kim Sơn và các xã phía nam huyện Yên Khánh. Về thị trường tiêu thụ, trước đây lúa nếp hạt cau, nếp cái hoa vàng... chủ yếu tiêu thụ vào dịp Tết Nguyên đán thông qua các thương lái nhỏ và phục vụ tiêu dùng trong tỉnh.

Gần đây, chất lượng gạo một số giống lúa đặc sản của tỉnh đã được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng, thị trường tiêu thụ từng bước được mở rộng, việc tiêu thụ lúa gạo đặc sản khá thuận lợi. Các công ty cũng như thương lái thường đặt hàng trước khi nông dân thu hoạch, nhiều doanh nghiệp đã thu mua lúa tươi ngay tại ruộng.

Thực tế cho thấy, giá trị sản phẩm lúa đặc sản của Ninh Bình là rất cao, năm 2017 giá bán nhóm lúa nếp là từ 13.000 - 15.000 đồng/kg; lúa tám, lúa dự dao động khoảng 20.000 - 22.000 đồng/kg; trong khi các giống lúa chất lượng khác chỉ dao động từ 6.000 - 8.000 đồng/kg. Hiệu quả kinh tế của lúa đặc sản gấp 1,5-3 lần so với lúa tẻ thường.

Tuy nhiên, việc sản xuất và tiêu thụ lúa đặc sản trong những năm qua còn nhiều hạn chế do chưa có sự liên kết chặt chẽ giữa người nông dân trồng lúa với các đơn vị thu mua; chưa có quy hoạch cụ thể cho việc phát triển sản xuất lúa đặc sản dẫn đến quy trình canh tác chưa đảm bảo và chưa đồng bộ từ gieo cấy-chăm sóc, bảo vệ-thu hoạch-sơ chế (sấy), ảnh hưởng đến năng suất chất lượng cũng như hiệu quả kinh tế và khả năng mở rộng diện tích.

Ông Vũ Văn Nga, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Giống cây trồng và con nuôi Ninh Bình chia sẻ: Công ty vừa xây dựng xong nhà máy chế biến gạo theo hướng xuất khẩu lại có một hệ thống giàn máy sấy lúa, nên hoàn toàn có thể thu mua lúa đặc sản cho nông dân tại ruộng.

Tỉnh cần có cơ chế, chính sách để tạo điều kiện khuyến khích mở rộng diện tích lúa đặc sản, từng bước xây dựng thương hiệu cho sản phẩm lúa gạo đặc sản của tỉnh Ninh Bình. Đầu tư hỗ trợ xây dựng các lò sấy cho các HTX, tổ hợp tác nhằm giảm tổn thất sau thu hoạch, đáp ứng được yêu cầu chất lượng lúa, gạo của các doanh nghiệp thu mua.

Được biết: Công ty cổ phần giống cây trồng Thái Bình đã ký hợp đồng với HTX Như Hòa (Như Hòa-Kim Sơn); Công ty chế biến nông sản Bảo Minh -Hà Nội ký hợp đồng với HTX Ân Hòa (Kim Sơn) và HTX Đồng Xuân Tiến (Khánh Thành-Yên Khánh); Công ty Giống cây trồng và con nuôi Ninh Bình ký hợp đồng với HTX Đồng Xuân Tiến (Khánh Thành -Yên Khánh); Công ty TNHH Quang Minh ký hợp đồng với HTX Hợp Tiến (Khánh Nhạc-Yên Khánh); Công ty An Thành Phong (Thanh Hóa) ký hợp đồng với HTX Đại Thành (Khánh Thành-Yên Khánh) về việc sản xuất và bao tiêu  lúa đặc sản với quy mô, số lượng, giá cả, chủng loại lúa tùy thuộc mỗi doanh nghiệp yêu cầu. Đây là cơ sở, điều kiện cho các HTX trên địa bàn tỉnh mở rộng diện tích lúa đặc sản nhằm nâng cao thu nhập và giá trị trên ha gieo trồng.

Trường Sinh