Thực hiện miễn thủy lợi phí vẫn còn chậm?

Vấn đề trên đã được đồng chí Trần Văn Bách, TUV, Giám đốc Sở Nông nghiệp & PTNT trả lời trực tiếp tại hội nghị. Chúng tôi cũng đã có cuộc trao đổi với đồng chí Trần Văn Bách để tìm hiểu, làm rõ thêm về vấn đề này, đồng chí Giám đốc Sở Nông nghiệp & PTNT cho biết: Nghị định 154/2007/NĐ-CP ban hành ngày 15-10-2007 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 143/2003/NĐ-CP ngày 28-11-2003 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh Khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi có hiệu lực từ ngày 1-1-2008; tiếp đó Bộ Tài chính có Thông tư số 26/2008/TT-BTC ngày 28-3-2008 hướng dẫn thực hiện Nghị định trên.  Tỉnh đã thành lập ban chỉ đạo thực hiện Nghị định của Chính phủ và đôn đốc các cơ quan chuyên môn, cơ quan chức năng và các địa phương tổ chức thực hiện. Năm 2008 đã xác định diện tích tưới tiêu, cấp nước và dự toán miễn thủy lợi phí do Công ty KTCTTL tỉnh quản lý với diện tích nghiệm thu thực tế là 93.847 ha, kinh phí tối đa là 61.863 triệu đồng; UBND tỉnh trình Chính phủ và đã được hỗ trợ 30.338 triệu đồng. Diện tích tưới tiêu, cấp nước và dự toán đối với công trình do các HTX quản lý là 54.163 ha, kinh phí tối đa 27.368 triệu đồng; xác định 132 HTX nông nghiệp nợ đọng thủy lợi phí và lỗ do nguyên nhân khách quan, kể từ ngày 31-12-2007 trở về trước; UBND tỉnh cũng đã trình Chính phủ, nhưng chưa được hỗ trợ.

Nhưng việc thực hiện miễn thủy lợi phí đã nảy sinh những bất cập và khó khăn. Trước tiên, đó là Nghị định ra đời vào cuối năm 2007 và đến tháng 3-2008 mới có Thông tư hướng dẫn thi hành nên việc triển khai thực hiện gặp nhiều khó khăn, lúng túng. Nghị định mới chỉ đề cập đến việc miễn thủy lợi phí cho diện tích tưới tiêu do công trình thủy lợi được xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước đảm nhiệm, còn những diện tích tưới tiêu do công trình thủy lợi được xây dựng bằng nguồn vốn khác đảm nhiệm lại không được miễn. Điểm này không phù hợp với thực tế, vì những nơi mà Nhà nước chưa đầu tư xây dựng được công trình thủy lợi là những nơi người dân còn gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống cũng như trong công tác tưới tiêu.

Nhằm khắc phục sự bất cập trên, ngày 14-11-2008, Chính phủ đã ban hành Nghị định 115/2008/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 1-1-2009; Bộ Tài chính có thông tư hướng dẫn thực hiện số 36/2009/TT-BTC. Theo đó, đối tượng được miễn thủy lợi phí là các hộ gia đình, cá nhân sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản và làm muối với các diện tích nằm trong phạm vi tưới tiêu của các công trình thủy lợi được xây dựng từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước và nguồn vốn của các tổ chức, cá nhân khác. Đối tượng không được miễn thủy lợi phí là những diện tích vượt hạn mức giao cho hộ gia đình, cá nhân (vùng đồng bằng 3 ha/hộ; miền núi 5 ha/hộ); diện tích đất mặt nước mà các hộ gia đình, cá nhân nhận giao khoán của các doanh nghiệp, nông trường, lâm trường không được miễn thủy lợi phí.

Đồng chí Giám đốc Sở Nông nghiệp & PTNT tỉnh cũng cho biết: Đối với Ninh Bình, ngoài những khó khăn về thời gian thực hiện, sự bất hợp lý của Nghị định 154 kể trên thì còn có khó khăn về địa hình với địa bàn khá phức tạp: vùng cao, vùng thấp đan xen lẫn nhau và nhiều loại hình công trình thủy lợi phục vụ tưới tiêu của Công ty KTCTTL và HTX nông nghiệp đan xen nhau, tưới tiêu trùng diện tích. Việc xác định diện tích nào do công ty đảm nhiệm, diện tích nào do HTX đảm nhiệm là rất khó khăn và không rõ ràng. Trên thực tế đã xuất hiện tình trạng thống kê diện tích chồng lấn giữa các vùng phục vụ của Công ty KTCTTL và các tổ hợp tác dùng nước; cũng như giữa các tổ hợp tác dùng nước với nhau.  Tỉnh đã tổ chức các đoàn về các địa phương nhằm rà soát, kiểm tra, xác định, phân định diện tích phục vụ giữa các đơn vị thống kê chồng lấn, hoặc thống kê chưa chính xác. Mặt khác, việc phân định một số công trình được đầu tư bằng nguồn vốn từ ngân sách Nhà nước hay ngoài ngân sách Nhà nước chưa cụ thể vì có những công trình được xây dựng theo cơ chế "Nhà nước và nhân dân cùng làm" như hệ thống kênh mương… Những bất hợp lý trên chính là những nguyên nhân làm cho tiến độ thực hiện miễn thủy lợi phí của tỉnh còn chậm mà cử tri đã có ý kiến chất vấn.

Cũng theo đồng chí Giám đốc Sở Nông nghiệp & PTNT: Vượt lên những khó khăn và bất cập trên, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, các ngành và địa phương đã tích cực vào cuộc thực hiện miễn thủy lợi phí năm 2009. Đã thẩm định tổng diện tích tưới, tiêu, cấp nước được miễn thủy lợi phí trong toàn tỉnh là 159.821 ha, trong đó có: 113.802 ha lúa; 41.826 ha mạ, màu, cây công nghiệp, cây vụ đông; 4.193 ha thủy sản. Diện tích do Công ty KTCTTL tỉnh đảm nhiệm là 96.102 ha với dự toán kinh phí đề nghị miễn thủy lợi phí là 65.101 triệu đồng; diện tích do HTX nông nghiệp phục vụ là 63.719 ha với dự toán kinh phí đề nghị miễn thủy lợi phí là 45.564 triệu đồng.  Chính phủ mới cấp tạm ứng 14.936 triệu đồng và UBND tỉnh đã cấp cho Công ty KTCTTL 10.156 triệu đồng, cấp cho các huyện, thành phố, thị xã để cấp cho các HTX là 4.780 triệu đồng. Ngành nông nghiệp đã xây dựng phương án và trình UBND tỉnh duyệt, mức thủy lợi phí thỏa thuận với diện tích tới tiêu cấp nước do HTX nông nghiệp tự phục vụ; mức thủy lợi phí thỏa thuận đối với diện tích tưới tiêu cấp nước do HTX nông nghiệp và Công ty KTCTTL cùng phục vụ; mức phí dịch vụ lấy nước từ sau cống đầu kênh đến mặt ruộng.

Miễn thủy lợi phí là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta đối với người nông dân, nhằm giảm gánh nặng, cải thiện đời sống của họ. Đây là vấn đề lớn với những khó khăn, phức tạp và sự bất cập riêng, đặc thù. Để công tác miễn thủy lợi phí được thực hiện đúng luật, kịp thời, chính xác và có hiệu quả thì công tác tuyên truyền, hướng dẫn, phổ biến chính sách, pháp luật phải được đẩy mạnh rộng khắp đến mọi người dân để họ nhận thức đúng và đầy đủ về chủ trương này như: miễn thủy lợi phí không phải là miễn hết.

Tiếp tục nâng cao vai trò của các cấp ủy, chính quyền và sự tham gia giám sát của các đoàn thể; chỉ đạo các xã, phường, thị trấn xây dựng mức phí dịch vụ lấy nước thỏa thuận với các hộ dùng nước sau kênh nội đồng. Tăng cường sự phối hợp giữa các sở, ban, ngành chuyên môn trong việc kiểm tra, thẩm định, đôn đốc thực hiện miễn thủy lợi phí và hướng dẫn sử dụng kinh phí miễn thủy lợi phí theo đúng quy định và có hiệu quả trong từng năm. Hàng năm, có sự kiểm tra rà soát sự biến động về diện tích tưới tiêu, cấp nước được miễn thủy lợi phí để xây dựng dự toán theo đúng quy định của Chính phủ.

Đinh Chúc - Đức Lam