Kết quả thanh tra, kiểm tra năm 2013 cho thấy, hoạt động kinh doanh xăng dầu trên địa bàn tỉnh đã có nhiều chuyển biến tích cực, số lượng sai phạm đã giảm, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập cần tăng cường hơn nữa công tác quản lý Nhà nước về lĩnh vực này. Thực hiện kế hoạch thanh tra việc thực hiện các quy định về đo lường và chất lượng trong hoạt động kinh doanh xăng dầu, từ ngày 13-3-2013 đến ngày 12-4-2013, Đoàn thanh tra gồm Sở Khoa học và Công nghệ, Chi cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng, Chi cục Quản lý thị trường, Trung tâm ứng dụng Khoa học công nghệ và đo lường thử nghiệm đã tiến hành thanh tra đối với 52 cửa hàng đang hoạt động kinh doanh đại lý, bán lẻ xăng dầu trên địa bàn tỉnh. Nội dung chính tập trung vào kiểm tra thủ tục pháp lý kinh doanh thương mại; việc thực hiện Luật Đo lường, Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa; tình trạng các cột đo xăng dầu, phát hiện xử lý hành vi vi phạm về đo lường, chất lượng.
Hiện nay, hàng hóa trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu lưu thông trên thị trường Ninh Bình gồm các loại: xăng không chì RON 92; xăng không chì RON 95; nhiên liệu Điêzen (loại có hàm lượng lưu hùynh không lớn hơn 0,05% và loại có hàm lượng lưu hùynh không lớn hơn 0,25%) nhập khẩu. Phần lớn các doanh nghiệp được thanh tra, kiểm tra có đầy đủ thủ tục pháp lý kinh doanh như: Đăng ký kinh doanh; Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh; Hợp đồng đại lý, hóa đơn… Việc thực hiện các quy định về đo lường, chất lượng đã có nhiều chuyển biến tích cực so với năm 2012. Về đo lường, các cửa hàng kinh doanh xăng dầu có 100% cột đo đang sử dụng được kiểm định. Tỷ lệ các cửa hàng trang bị đủ bộ ca đong, bình đong đạt 73,1%, tăng 45,6% so với năm 2012; tỷ lệ cửa hàng có ca đong, bình đong được kiểm định đang trong thời hạn có giá trị của chứng chỉ kiểm định năm 2013 tăng 29,8% so với năm 2012. Giá trị phép đo trong thương mại bán lẻ có lượng thiếu lớn nhất (thiệt hại cho người tiêu dùng) đã nhỏ hơn (năm 2012: +2,5%, năm 2013: +1,2%).
Về tiêu chuẩn chất lượng, phần lớn các cửa hàng kinh doanh xăng dầu đã ghi rõ những thông tin cụ thể trên cột đo theo quy định của Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xăng, nhiên liệu điêzen và nhiên liệu sinh học. Nếu như trước đây, tình trạng không ghi hoặc ghi không đúng tên hàng hóa, tiêu chuẩn áp dụng, thông tin cảnh báo an toàn còn khá phổ biến thì đến nay đã có 84,62% số cửa hàng kinh doanh xăng dầu đã thực hiện ghi đúng, đủ các thông tin cảnh báo an toàn. Kết quả kiểm tra nhanh trị số Octan, bước đầu cho thấy các cửa hàng kinh doanh xăng dầu đã cung cấp đúng chất lượng mặt hàng xăng không chì theo định mức tiêu chuẩn áp dụng, không có đơn vị nào bị sai phạm về chất lượng xăng dầu.
Bên cạnh những chuyển biến tích cực, hoạt động kinh doanh xăng dầu trên địa bàn tỉnh ta vẫn còn nhiều hạn chế như việc Đoàn thanh tra đã phát hiện, xử lý vi phạm 4 cửa hàng (3 cửa hàng về đo lường, 1 cửa hàng về nhãn hàng hóa). Qua kiểm tra còn tình trạng dứt dây chì niêm phong bộ phận hiển thị của một số cột đo xăng dầu; nhiều cửa hàng đã trang bị bộ ca đong, bình đong nhưng chưa thực hiện việc kiểm định, chưa đặt đúng vị trí thuận lợi để người có trách nhiệm hoặc người mua xăng, dầu có thể kiểm tra kết quả đo theo quy định; một số cửa hàng chưa thực hiện tốt việc lưu mẫu, bảo quản mẫu lưu tại cơ sở, lưu hồ sơ chất lượng hàng hóa; một cửa hàng (cửa hàng xăng dầu Quảng Trường, thành phố Ninh Bình) có nhiều cột đo xăng dầu nhưng khi thực hiện phép đo thương mại bán lẻ có lượng thiếu quá giới hạn cho phép, gây thiệt hại cho người tiêu dùng. Bên cạnh đó, hiện nay cơ quan quản lý ở tỉnh ta chưa đủ điều kiện để kiểm tra, kiểm soát chất lượng nhiên liệu Điêzen (DO 0,05%S và DO 0,25%S); việc đăng ký kiểm định định kỳ, thông báo cột đo hỏng, đề nghị tháo niêm chì kiểm định để sửa chữa, đăng ký kiểm định sau sửa chữa của các cửa hàng chưa được thực hiện bằng văn bản.
Theo bà Đỗ Thị Ngọc Thu, Chánh thanh tra Sở Khoa học và Công nghệ cho biết: Nguyên nhân của những hạn chế trên do còn thiếu các văn bản cụ thể hóa các quy định của Luật, nghị định trong lĩnh vực quản lý tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng. Nghị định xử phạt vi phạm hành chính ở lĩnh vực này chưa quy định đủ chế tài xử phạt cho các hành vi vi phạm về đo lường. Chưa có văn bản quy định cụ thể về quản lý đo lường đối với hoạt động kinh doanh xăng dầu trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, trình độ nhận thức, ý thức trong chấp hành các quy định về đo lường, chất lượng của một số chủ doanh nghiệp chưa đúng mức, chưa nghiêm túc. Điều kiện, trang thiết bị kỹ thuật, trình độ cán bộ, kinh phí còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu trong quản lý đo lường, chất lượng của hoạt động kinh doanh xăng dầu trên địa bàn.
Trong thời gian tới, để tăng cường công tác quản lý Nhà nước về đo lường, chất lượng xăng dầu trên địa bàn tỉnh, Sở Khoa học và Công nghệ đề nghị các Bộ, ngành liên quan sớm ban hành các văn bản quy định hướng dẫn thi hành Luật Đo lường; ban hành nghị định mới về xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực tiêu chuẩn đo lường chất lượng sản phẩm hàng hóa. Sở kết hợp với các đơn vị liên quan xây dựng và trình cấp có thẩm quyền ban hành văn bản quản lý đo lường trên địa bàn tỉnh; lập kế hoạch mua trang thiết bị phục vụ công tác quản lý chất lượng sản phẩm hàng hóa, sản phẩm xăng dầu; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến các văn bản, quy định của Nhà nước về tiêu chuẩn đo lường, chất lượng với các hình thức phù hợp. Đồng thời tăng cường hơn nữa công tác phối kết hợp giữa các cơ quan quản lý trong hoạt động thanh tra, kiểm tra về đo lường và chất lượng để nâng cao hiệu quả công tác quản lý Nhà nước đối với hoạt động kinh doanh xăng dầu.
Hồng Giang