Trước những bức xúc của nhân dân, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành chức năng tăng cường các biện pháp ngăn chặn. Đến nay, mọi hoạt động khai thác cát trên sông Bôi và sông Đáy đã chấm dứt. Đồng thời UBND tỉnh cũng không cấp giấy phép thăm dò, khai thác cát, sỏi lòng sông cho bất kỳ tổ chức, cá nhân nào.
Đồng chí Phạm Văn Giang, Chủ tịch UBND xã Gia Sơn (Nho Quan) cho biết, những năm 2006 trở về trước, do nhu cầu xây dựng ngày càng nhiều đòi hỏi phải có lượng cát lớn dẫn đến tình trạng khai thác cát khá bừa bãi diễn ra trên sông Bôi, trong đó có địa bàn xã Gia Sơn và các xã lân cận.
Việc khai thác diễn biến phức tạp do có cả đối tượng ngoài tỉnh đến khai thác trái phép, hoạt động khai thác cũng được cơ giới hóa, lợi nhuận mang lại từ việc khai thác, vận chuyển cát cao…
Hậu quả để lại của hoạt động khai thác cát trên sông Bôi gây sạt lở hai bên bờ sông, ảnh hưởng tới dòng chảy, ô nhiễm môi trường trên đoạn sông ngày càng tăng.
Cùng thời gian đó, các hoạt động hút cát trái phép còn diễn ra ở đoạn sông Đáy thuộc địa phận xã Khánh Tiên, Yên Khánh. Hoạt động bất hợp pháp này ngày càng gia tăng và phức tạp, làm ô nhiễm môi trường, tạo tiếng ồn, ảnh hưởng đến đời sống dân sinh và đặc biệt gây sụt lở đất bãi sông làm mất diện tích canh tác của nhân dân ngoài bãi. Tuy nhiên, công tác ngăn chặn của chính quyền xã không mấy hiệu quả.
Trước nạn khai thác cát trái phép, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành chức năng phối hợp với chính quyền địa phương các huyện Nho Quan, Gia Viễn, Yên Khánh theo chức năng, nhiệm vụ của mình tăng cường công tác tuần tra, phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng để ngăn chặn có hiệu quả các hoạt động khai thác cát trái phép có thể tái diễn. UBND tỉnh cũng không thực hiện quy hoạch, thăm dò khai thác cát sỏi lòng sông trên tuyến sông Đáy và sông Bôi.
Một số địa phương đã có những hoạt động phối hợp hiệu quả, tiêu biểu như huyện Nho Quan thành lập được cụm an ninh vùng giáp ranh giữa 5 xã Xích Thổ, Gia Sơn, Gia Thủy huyện Nho Quan, Gia Hưng huyện Gia Viễn (Ninh Bình) và Yên Bồng huyện Lạc Thủy (Hòa Bình). Lực lượng này đã tăng cường tuần tra, phát hiện giúp cơ quan nhà nước xử lý kịp thời các hành vi vi phạm, đóng góp tích cực trong việc ngăn chặn, đẩy lùi nạn khai thác cát trái phép trên sông Bôi.
Nhờ làm tốt công tác nắm bắt tình hình và xử lý kiên quyết, triệt để nên hoạt động khai thác cát trên địa bàn đã ổn định, không còn tình trạng khai thác cát trái phép. Năm 2013, UBND tỉnh đã tổ chức lập và phê duyệt Quy hoạch chi tiết phát triển hệ thống cảng, bến thủy nội địa tỉnh Ninh Bình đến năm 2020 và định hướng đến 2030, trong đó đã quy hoạch cụ thể các bến bãi tập kết cát sỏi, vật liệu xây dựng trên các tuyến sông chính.
Đến nay, công tác quy hoạch vẫn còn hiệu lực và làm căn cứ pháp lý cho công tác quản lý nhà nước về hoạt động thủy nội địa, đảm bảo với điều kiện kinh tế - xã hội của tỉnh.
Công tác quản lý quy hoạch các bến bãi tập kết cát sỏi được quản lý chặt chẽ, tỉnh không cấp phép các bến bãi ngoài quy hoạch để các doanh nghiệp, cá nhân lợi dụng tập kết khai thác cát, sỏi trái phép.
Bên cạnh đó, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành chức năng thường xuyên thanh tra, kiểm tra hoạt động khai thác, nạo vét, khơi thông luồng lạch trên các tuyến sông; quản lý chặt chẽ các bến bãi tập kết cát, sỏi làm vật liệu xây dựng trên các tuyến sông, đảm bảo an toàn cho các tuyến đê.
Đồng thời các địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân, doanh nghiệp chấp hành tốt các quy định của pháp luật, không tham gia hoạt động khai thác, nạo vét cát, sỏi trái phép và bảo vệ tài nguyên môi trường.
Các cấp ủy đảng cũng nâng cao nhận thức, xác định rõ vai trò của chính quyền cơ sở nếu xảy ra tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép thì người đứng đầu cấp ủy, chính quyền cơ sở chịu trách nhiệm trước pháp luật. Đến nay Ninh Bình không còn tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép.
Để tăng cường công tác quản lý Nhà nước về việc khai thác cát, sỏi lòng sông, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành chức năng như: Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Giao thông - Vận tải, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Xây dựng, Sở Công thương, Công an tỉnh, Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng phối hợp chặt chẽ với UBND các huyện, thành phố và UBND cấp xã trong công tác thanh, kiểm tra, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm những hành vi vi phạm trong hoạt động khai thác, nạo vét, tập kết, vận chuyển, tiêu thụ cát sỏi trên địa bàn tỉnh. Trong thời gian tới, tỉnh cũng sẽ xây dựng quy chế phối hợp trao đổi thông tin và xử lý vi phạm đối với hoạt động khai thác cát sỏi trên địa bàn tỉnh.
Nguyễn Thơm