Ngày 2-4-2003, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 45/2003/QĐ-TTg về việc thành lập Sở TN&MT trực thuộc các tỉnh, thành trong cả nước. Trên cơ sở đó ngày 17-9-2003, Sở TN&MT Ninh Bình được thành lập theo Quyết định số 1865/QĐ-UB của UBND tỉnh. Ngay sau khi thành lập, Sở đã nhanh chóng kiện toàn, ổn định tổ chức, bộ máy, không ngừng củng cố tổ chức bộ máy cả về số lượng lẫn chất lượng. Năm 2005, thành lập Văn phòng đăng ký cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cấp tỉnh; năm 2006, thành lập Trung tâm phát triển quỹ đất cấp tỉnh; năm 2008 thành lập Chi cục bảo vệ môi trường; năm 2009 thành lập Trung tâm quan trắc và phân tích môi trường và cuối năm 2012, thành lập Chi cục quản lý biển, đảo...
Đến nay, Sở đã có 6 phòng chuyên môn, 2 chi cục, 5 đơn vị sự nghiệp với tổng số cán bộ, CNV là 180 người và 90% có trình độ đại học trở lên; 8/8 huyện, thị, thành phố có phòng TN&MT và đã thành lập văn phòng đăng ký cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; riêng huyện Hoa Lư còn thành lập Trung tâm phát triển quỹ đất.
Trong công tác quản lý đất đai, Sở đã tham mưu và xây dựng quy hoạch sử dụng đất đai ở cả 3 cấp giai đoạn từ 2005-2010; giai đoạn 2010-2020 Ninh Bình là một trong những tỉnh đầu tiên được Chính phủ phê duyệt quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và đã tổ chức thẩm định quy hoạch sử đất của 6 huyện, thành phố; trình UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch cho huyện Kim Sơn và Yên Khánh; trình UBND tỉnh giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất cho 1.568 tổ chức với tổng diện tích 12.314ha.
Đã cấp 416.101 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các tổ chức, hộ gia đình và cá nhân với tổng diện tích 70.096,4 ha, dạt 72,5%; riêng đối với hộ gia đình đã cấp được 412.504 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đạt 94,4%.
Trong công tác quản lý khoáng sản, Sở đã tham mưu cho tỉnh khoanh định các khu vực cấm, tạm cấm khai thác khoáng sản và phê duyệt quy hoạch vùng loại khoáng sản chủ yếu của Ninh Bình, góp phần sử dụng hợp lý các nguồn tài nguyên, khoáng sản.
Thường xuyên phối hợp với các ngành thanh tra, kiểm tra, đôn đốc thực hiện các quy định về thăm dò khoáng sản, đánh giá trữ lượng, chất lượng khoáng sản , ngăn chặn đẩy lùi các hoạt động khai thác khoáng sản trái phép.
Công tác quản lý tài nguyên nước và biển đảo đã có nhiều chuyển biến tích cực, như: quản lý việc khai thác sử dụng nước, cấp phép khai thác nước cho các đơn vị và doanh nghiệp; nâng cao năng lực quản lý tài nguyên nước...tổ chức phát động hưởng ứng Tuần lễ biển và hải đảo, ngày đại dương Thế giới.
Công tác bảo vệ môi trường đã và đang được đẩy mạnh nhằm phát triển kinh tế xã hội một cách bền vững, kinh tế đi đôi với công tác bảo vệ môi trường.
Sở đã tham mưu cho Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh cụ thể hóa các văn bản của Trung ương, Chính phủ về công tác bảo vệ môi trường: Tỉnh ủy ban hành Chương trình hành động về công tác Bảo vệ môi trường giai đoạn 2012-2015, HĐND tỉnh ban hành Nghi quyết thông qua Đề án BVMT giai doạnh 2012-2015.
Thông qua các hình thức: hội nghị, họp, sinh hoạt, cơ quan thông tin đại chúng, băng zôn, khẩu hiệu, tờ rơi, áp phích... mà công tác thông tin tuyên truyền về môi trường, BVMT được đẩy mạnh, qua đó mà nâng cao ý thức trách nhiệm của mọi tầng lớp nhân dân, các cấp, các ngành đối với công tác này...
Với những kết quả đạt được trong 10 năm qua, Sở TN&MT tỉnh đã được Bộ TN&MT tặng cờ "Đơn vị thi đua xuất sắc năm 2012"; Bộ trưởng Bộ TN&MT cũng đã tặng Bằng khen cho 5 cá nhân và tặng kỷ niệm chương "Vì sự nghiệp phát triển của ngành tài nguyên và môi trường" cho 41 người thuộc Sở TN&MT Ninh Bình đã có thành tích xuất sắc trong giai đoạn từ năm 2003-2013. Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh tặng bức trướng mang dòng chữ "Đoàn kết, kỷ cương, trách nhiệm vì sự nghiệp tài nguyên và môi trường".
Phát biểu ý kiến tại buổi lễ, đồng chí Lê Văn Dung, TUV, Phó chủ tịch UBND tỉnh đề nghị ngành TN&MT phát huy những thành quả đã đạt được, trong thời gian tới cần tập trung làm tốt việc tiếp tục quán triệt, triển khai và thực hiện nghiêm túc các chủ trương của Đảng, Nhà nước về tài nguyên và môi trường, nhất là Chương trình hành động số 18 ngày 20-8-2013 của Tỉnh ủy nhằm thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TƯ, ngày 3-6-2013 về việc ứng phó với biến đổi khí hậu...
Tập trung chỉ đạo, thẩm định quy hoạch sử dụng đất đai của các huyện, thị, thành phố còn lại trong năm 2013 trên cơ sở đó hoàn chỉnh quy hoạch đất cấp xã, kế hoạch sử dụng đất 3 cấp gắn với chương trình XDNTM; triển khai quyết liệt công tác cấp, đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra quản lý, sử dụng đất đai; thực hiện các quy định trong công tác quản lý khoáng sản, bảo vệ môi trường, xử lý nghiêm các vi phạm theo đúng quy định của pháp luật.
Tiếp tục đẩy mạnh công tác cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường. Tiếp tục hoàn thiện bộ máy tổ chức, nâng cao trách nhiệm, chất lượng hoạt động của mỗi cơ quan, đơn vị thuộc ngành, đặc biệt chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, CNV làm công tác tài nguyên và môi trường đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới...
Đinh Chúc