Phở Nam Định - những giá trị truyền thống

Phở bò Việt Nam được hãng tin CNN của Mỹ vinh danh là một trong 20 món ăn có nước dùng ngon nhất thế giới năm 2024, "qua mặt" cả các món soup đến từ những nền ẩm thực nổi tiếng như Pháp, Nga... Phở của Việt Nam từng được vinh danh trên Google, xuất hiện tại hơn 20 quốc gia lớn, nhỏ... Trên rất nhiều trang cá nhân của người nước ngoài đều có những bài viết ca ngợi Phở Việt. Nói đến phở Việt không thể không nhắc đến phở Nam Định, nơi được coi là quê hương của phở. Tinh hoa ẩm thực phở Nam Định không chỉ thể hiện ở nguyên liệu, thực phẩm, phương thức làm ra sợi phở đặc trưng mà còn là tổng thể quá trình gồm nhiều công đoạn chế biến để hoàn thiện tạo ra món phở ngon miệng, ngon cả mắt, đảm bảo chất lượng dinh dưỡng, hương vị và hình thức bắt mắt, hấp dẫn người thưởng thức. Bí quyết làm nên món phở Nam Định là kinh nghiệm lâu năm, qua nhiều thế hệ đúc kết thành công thức riêng của các nghệ nhân, đầu bếp trong ngành ẩm thực phở tại một số địa phương trong tỉnh; trong đó nổi tiếng là các làng Vân Cù, Giao Cù, xã Đồng Sơn (Nam Trực) - nơi có những bậc cao niên làm phở, nấu phở với 3-4 thế hệ nối nghề. Cũng bởi vì lẽ đó, thời gian qua, ngành VH, TT và DL tỉnh đã lập hồ sơ trình Bộ VH, TT và DL ghi danh "nghề phở" vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; tiến tới trình UNESCO vinh danh "nghề phở" là Di sản văn hóa phi vật thể thế giới.

Cái hay của phở là sự thống nhất trong đa dạng. Cùng với những nguyên liệu, công thức cơ bản như nhau (nước dùng, bánh phở, thịt bò, gà, lợn) song mỗi nhà, mỗi người làm nghề lại có bí quyết để món phở của mình có sự đặc sắc, hấp dẫn riêng; có thể nói không quá là một "hệ sinh thái" Phở đầy sáng tạo. Ở mỗi vùng quê, phở lại có những biến tấu phù hợp với thói quen ẩm thực, văn hóa vùng miền, hội nhập với văn hóa ẩm thực bản địa. Và không như nhiều món sơn hào hải vị khác, nếu người chế biến non tay thì món ăn sẽ không thể dùng. Nhưng với phở thì khác, kể cả những hàng phở mới mở, kinh nghiệm hay tay nghề của người nấu còn chưa thật điêu luyện, thì món ăn vẫn dễ dàng được thực khách đón nhận. Là quê hương của món phở, mang đặc trưng hương vị truyền thống vùng đồng bằng Bắc Bộ, phở Nam Định rất đa dạng, nhưng nổi tiếng nhất vẫn là phở bò. Ngày nay, rất nhiều người Giao Cù nói riêng, người Nam Định nói chung "giắt lưng" vốn liếng là nghề phở để đi lập nghiệp xa quê, và đều thành công. Thương hiệu "phở bò Nam Định" ngày nay được thấy xuất hiện ở nhiều tỉnh, thành trên cả nước. Nhiều nghệ nhân ẩm thực đã đưa phở ra hải đảo và nước ngoài, xoa dịu những nỗi nhớ quê hương. Năm 2021, cùng với bún đũa, phở bò Nam Định được Hội Kỷ lục gia Việt Nam đưa vào danh sách Top 100 món ăn đặc sản Việt Nam. Sự kiện "Ngày của Phở" (12-12-2022) được tổ chức quy mô lớn tại Nam Định - "cái nôi" của nghề phở đã tạo những dấu ấn đặc biệt.

Tiếp nối thành công của chuỗi sự kiện "Ngày của Phở" năm 2022, nhằm lan tỏa mạnh mẽ hơn giá trị của phở Việt trên bản đồ tinh hoa ẩm thực thế giới, trong các ngày từ 15 đến 17-3-2024, tại thành phố Nam Định và quê hương Giao Cù (Nam Trực) sẽ chính thức diễn ra sự kiện Festival Phở 2024 với chủ đề "Con đường phở Việt", quy tụ 50 gian hàng của các doanh nghiệp, thương hiệu tham gia trình diễn, quảng bá hình ảnh. Đặc biệt, chương trình còn có hoạt động tham quan, trải nghiệm những công đoạn làm nên món phở, thưởng thức phở dành cho các đại sứ, khách mời, người dân, du khách trong nước và quốc tế... Sẽ có nhiều hoạt động đặc sắc trong khuôn khổ Fesstival Phở như: trải nghiệm phở với các công đoạn, cuộc thi viết và chụp ảnh về phở; quảng diễn phở; hoạt động xác lập kỷ lục nồi phở khổng lồ; tọa đàm về sự phát triển của nghề phở từ quá khứ tới hiện tại và tương lai; quảng bá xúc tiến du lịch Nam Định; trưng bày không gian văn hóa liên quan đến phở và đặc sản ẩm thực vùng miền…

Festival Phở 2024 là sự kiện văn hóa ẩm thực lớn tổ chức chính tại quê hương phở - Nam Định, có ý nghĩa tôn vinh nghề phở truyền thống, du khách và người dân có dịp được tìm hiểu, trải nghiệm, thưởng thức hương vị phở gắn liền với văn hóa vùng miền ở khắp mọi nơi trên cả nước. Về thành phố Nam Định, ngoài khu vực tổ chức Festival Phở ở sân Quảng trường Khách sạn Nam Cường, du khách còn có thể trải nghiệm một số địa chỉ quán phở ngon lâu năm như: phở Xuyến ngõ Văn Nhân; phở cụ Tặng đầu phố Hàng Tiện; phở Tạo trên đường Điện Biên; phở Đán - phố Bắc Ninh; phở bà Thu - phố Hai Bà Trưng…

Festival Phở 2024 là cơ hội để tỉnh Nam Định giới thiệu đến bạn bè, du khách trong nước và quốc tế giá trị văn hóa ẩm thực phở đặc sắc; góp phần quảng bá di sản, hình ảnh du lịch của địa phương thông qua các hoạt động xúc tiến đầu tư, thương mại, giới thiệu sản phẩm của doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh ở lĩnh vực lương thực, thực phẩm.

(Báo Nam Định)