Phát huy vai trò của hợp tác xã, tổ hợp tác trong xây dựng nông thôn mới

Thực tiễn qua triển khai thực hiện Chỉ thị số 20 của Ban Bí thư trung ương Đảng, Nghị quyết Trung ương 5, Nghị quyết số 13-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa IX về "tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể" và được sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, sự phối kết hợp của các Ngành khu vực kinh tế tập thể đã hoạt động có hiệu quả.

Từ thực tế đó chúng ta có thể khẳng định các thành phần kinh tế tập thể ở nông thôn, mà nòng cốt là các HTX, tổ hợp tác nếu phát triển đúng hướng, sẽ là một yếu tố và động lực cơ bản để đổi mới tư duy, nâng cao trình độ sản xuất trên mọi phương diện cho người nông dân và đem lại hiệu quả kinh tế cao trong khu vực nông nghiệp, nông thôn, tạo nền tảng để thúc đẩy quá trình xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới.

Hiện tại, toàn tỉnh có 376 HTX các loại, trong đó 264 HTX nông nghiệp (259 HTXNN, 3 HTX nấm, 2 HTX thủy sản); 37 Quỹ Tín dụng nhân dân; 75 HTX phi nông nghiệp. Trong tổng số 376 HTX có 258 HTX đã chuyển đổi theo Luật HTX, 1 HTXNN chưa chuyển đổi (HTXNN Trì Chính, huyện Kim Sơn); 62 HTX đã giải thể (các HTX giải thể là các HTX điện lực). Hiện tại còn một số HTXNN chưa thực hiện đăng ký kinh doanh hoặc bổ sung đăng ký kinh doanh.

Đối với tổ hợp tác, toàn tỉnh hiện có 2.795 tổ hợp tác, trong đó 569 tổ hợp tác hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp; 937 tổ hợp tác hoạt động trong lĩnh vực thương mại dịch vụ; 64 tổ hợp tác công nghiệp-TTCN; 1.225 tổ hợp tác khác. Hiện tại có 295.610 xã viên đang tham gia vào các mô hình kinh tế tập thể HTX và 50.312 người đang làm việc tại các tổ hợp tác, đồng thời là thành viên của tổ hợp tác. Thu nhập bình quân trên 2 triệu đồng/người/tháng.

Trong xu thế hợp tác và hội nhập kinh tế đã tạo cơ hội liên kết, liên doanh trong sản xuất kinh doanh giữa các HTX và doanh nghiệp giữa các vùng, miền trên cơ sở cùng có lợi.

Cùng với đó, công tác đào tạo, bồi dưỡng và thông tin tuyên truyền tiên tiến, phát triển giúp các HTX từng bước khai thác sử dụng tốt những nguồn lực sẵn có của mình như nguồn lực tài chính, nguồn lực con người… trao đổi học tập các mô hình, điển hình áp dụng vào thực tế tại địa phương.

Mặc dù vai trò của các hình thức tổ chức sản xuất trong xây dựng NTM đã được khẳng định, là một trong 19 tiêu chí để được công nhận là xã đạt chuẩn NTM, tuy nhiên thực tế con đường phát triển của kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh còn gặp không ít khó khăn, trở ngại.

Ông An Quang Trung, Phó phòng Đăng ký kinh doanh, Sở Kế hoạch và đầu tư cho rằng: Trước hết, đó là nhận thức của một số cấp ủy, chính quyền, đoàn thể các cấp, kể cả cán bộ, đảng viên về vị trí, vai trò của kinh tế tập thể trong nền kinh tế thị trường còn nhiều hạn chế. Sự lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp tổ chức phát triển kinh tế tập thể của các cấp, các ngành chưa thật đồng bộ, cụ thể và kịp thời.

Bên cạnh đó, người dân, do tập tục sản xuất nhỏ lẻ nên khi tham gia vào HTX chưa thực sự mạnh dạn trong việc đầu tư, góp vốn; việc huy động nguồn nhân lực để đảm đương quá trình phát triển của thành phần kinh tế quan trọng này gặp rất nhiều khó khăn; phần lớn các HTX không có trụ sở, nhà xưởng sản xuất ổn định; không có đất thuê lâu dài, đồng nghĩa với việc các HTX chưa thể yên tâm đầu tư đổi mới công nghệ nên hiệu quả sản xuất chưa cao. Ngoài ra, hầu hết các HTX đều rất khó khăn về vốn hoạt động, chưa tiếp cận được nhiều với các tổ chức tín dụng, thiếu thông tin tư vấn về chính sách tín dụng và không có tài sản thế chấp…

Để kinh tế tập thể phát triển nhanh và bền vững trong những năm tới, góp phần đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM cần phát huy hơn nữa vai trò của cấp ủy Đảng, chính quyền hỗ trợ kinh tế tập thể đổi mới phát triển.

Các ban, ngành, đoàn thể cần có sự phối hợp chặt chẽ trong việc lãnh đạo, kiên quyết trong chỉ đạo thực hiện, thường xuyên kiểm tra, giám sát, hướng dẫn hoạt động, những diễn biến của công tác đổi mới phát triển và nâng cao hiệu quả của kinh tế tập thể.

Thực hiện tốt công tác quản lý Nhà nước về HTX, phát hiện và tổ chức nghiên cứu kịp thời những mô hình kinh tế tập thể điển hình tiên tiến để phát huy và nhân rộng, phát hiện những cá nhân và tập thể có nhiều đóng góp trong quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết TW5 kịp thời động viên, khen thưởng.

Tăng cường công tác tuyên truyền sâu rộng trong các cấp ủy Đảng, chính quyền, cán bộ, Đảng viên và nhân dân về bản chất, vai trò của kinh tế tập thể và chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đối với phát triển và nâng cao hiệu quả của kinh tế tập thể.

Đồng thời, thực hiện tốt việc chuyển đổi HTX và tổ chức hoạt động theo luật định, phát huy quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm và quyền làm chủ của xã viên HTX.

Gắn việc kinh doanh các hoạt động dịch vụ của HTX với các hoạt động công ích, cộng đồng, nâng cao uy tín của HTX đối với xã viên và dân cư nông thôn, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng và thực hiện tốt những chương trình dự án, huy động sức dân để đầu tư phát triển kinh tế HTX và xây dựng NTM.

Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, khoa học công nghệ, kinh nghiệm quản lý và tổ chức hoạt động sản xuất, kinh doanh và có cơ chế chính sách phù hợp đối với đội ngũ cán bộ HTX để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

Để đạt được những mục tiêu này, ông An Quang Trung cũng đề nghị: Nhà nước cần nhanh chóng đưa nội dung hỗ trợ phát triển HTX vào chương trình hỗ trợ có mục tiêu về phát triển kinh tế tập thể.

Từng bước tháo gỡ các khó khăn về cơ chế, chính sách liên quan đến HTX, như: Về giao đất và cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho HTX. Khuyến khích và hỗ trợ các HTX phát triển dịch vụ tín dụng nội bộ; hỗ trợ HTX vay vốn. Xem xét bổ sung hướng dẫn về thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội cho cán bộ HTX.

Nguyễn Thơm