Từ 2 trung đội du kích thoát ly ở chiến khu Quỳnh Lưu, tỉnh đã xây dựng thành một Chi đội giải phóng quân, đồng thời xây dựng, phát triển mạnh mẽ lực lượng bán vũ trang trên các địa bàn của tỉnh. Ngày 1-4-1947, Tỉnh đội dân quân Ninh Bình (nay là Bộ CHQS tỉnh) được thành lập, tiếp sau đó là các huyện, thị đội (nay là Ban CHQS huyện, thành phố, thị xã) được thành lập, đánh dấu sự chỉ huy thống nhất LLVT trong toàn tỉnh. Qua 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, đến nay LLVT tỉnh đã phát triển không ngừng với lực lượng hùng hậu gồm bộ đội thường trực, dân quân tự vệ và lực lượng dự bị động viên. Trong suốt chiều dài lịch sử của quá trình ra đời, xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, LLVT tỉnh đã phát huy cao độ phẩm chất anh hùng cách mạng, ý chí quyết chiến, quyết thắng, cùng Đảng bộ và nhân dân toàn tỉnh lập nên những chiến công vang dội, góp phần tô thắm trang sử vàng chói lọi của dân tộc Việt Nam anh hùng.
Phát huy truyền thống anh hùng của QĐND Việt Nam, trong những năm qua, LLVT tỉnh đã phát huy tốt vai trò làm nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc, thực hiện tốt nhiệm vụ quân sự - quốc phòng địa phương, góp phần giữ vững ổn định chính trị, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. LLVT tỉnh đã tích cực, chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các cấp quán triệt thực hiện tốt các chỉ thị, nghị quyết của Bộ Chính trị, của Chính phủ về xây dựng tỉnh, thành phố thành khu vực phòng thủ vững chắc, đồng thời tổ chức các cuộc diễn tập khu vực phòng thủ tỉnh, huyện, diễn tập tác chiến trị an xã, phường, thị trấn, diễn tập phòng, chống lụt bão, tìm kiếm cứu nạn nhằm tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo, điều hành của hệ thống cấp ủy, chính quyền các cấp; khả năng tham mưu của các ban, ngành, đoàn thể; trình độ tổ chức chỉ huy của cơ quan quân sự trong xây dựng, tác chiến khu vực phòng thủ và trong phòng, chống thiên tai, bão lụt. Các đơn vị LLVT tỉnh thường xuyên được củng cố kiện toàn, đảm bảo đủ số lượng, chất lượng ngày càng cao, sẵn sàng chiến đấu cao, đáp ứng các yêu cầu nhiệm vụ.
Công tác huấn luyện chiến đấu, giáo dục chính trị của LLVT tỉnh thường xuyên được quan tâm thực hiện, đã xây dựng cho mọi cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thông kỹ, chiến thuật, nắm vững và sử dụng thành thạo các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện có, sẵn sàng nhận và hoàn thành nhiệm vụ trong mọi tình huống. Công tác giáo dục kiến thức quốc phòng cho các đối tượng nhằm nâng cao nhận thức về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân được thực hiện có nền nếp, hiệu quả.
Thực hiện chức năng là đội quân công tác, những năm qua, LLVT tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với các lực lượng, các đơn vị quân đội đóng quân trên địa bàn làm tốt công tác vận động quần chúng, tham gia hiệu quả vào các chương trình, dự án xóa đói, giảm nghèo của tỉnh, đặc biệt là hưởng ứng thực hiện Chương trình 1.500 nhà tình nghĩa do Bộ Quốc phòng phát động và Đề án 02, Đề án 06 của Thường trực HĐND tỉnh về xóa nhà tranh tre dột nát và hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở. Đã có hàng nghìn lượt cán bộ, chiến sĩ về địa phương làm công tác vận động quần chúng, xây dựng cơ sở chính trị vững mạnh, đóng góp hàng nghìn công giúp nhân dân xóa nghèo, xây dựng nhà ở, khắc phục hậu quả thiên tai, để lại ấn tượng tốt đẹp trong nhân dân và cấp ủy, chính quyền địa phương.
Công tác chính sách hậu phương quân đội được thực hiện tốt, LLVT tỉnh đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các cấp và đã phát động quyên góp quỹ tình nghĩa trị giá hàng tỷ đồng, tặng hàng nghìn sổ tiết kiệm, hàng trăm phương tiện, công cụ sản xuất… cho các gia đình đối tượng chính sách. Đã phối hợp thực hiện tốt chính sách của Đảng, Nhà nước, Quân đội với những người có công trong sự nghiệp giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc. Những việc làm trên đã góp phần xây dựng, củng cố vững chắc thế trận lòng dân trong khu vực phòng thủ.
Với những kết quả đã đạt được từ năm 1992 tới nay, LLVT tỉnh đã có 875 tập thể và trên 2.000 lượt cán bộ, chiến sĩ được các cấp khen thưởng. Đảng bộ Quân sự tỉnh 17 năm liền đạt trong sạch, vững mạnh, được Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh tặng cờ "Đảng bộ trong sạch, vững mạnh xuất sắc". Đặc biệt, năm 2007, LLVT tỉnh vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương bảo vệ Tổ quốc hạng Nhì.
Những năm tới, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, nhất là các thế lực thù địch đẩy mạnh chiến lược "Diễn biến hòa bình", bạo loạn lật đổ hòng xóa bỏ CNXH ở nước ta. Nhiệm vụ đặt ra cho LLVT tỉnh là không ngừng nâng cao chất lượng toàn diện, khả năng sẵn sàng chiến đấu cao và sức mạnh chiến đấu, đảm bảo hoàn thành tốt các nhiệm vụ trong mọi tình huống. LLVT tỉnh xác định phải thường xuyên chăm lo xây dựng LLVT tỉnh vững mạnh toàn diện, lấy xây dựng về chính trị làm cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu. Bảo đảm cho mọi cán bộ, chiến sĩ LLVT tỉnh là một khối thống nhất về ý chí và hành động, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, với chế độ XHCN và với nhân dân. Tập trung nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức đảng trong LLVT, xây dựng các đảng bộ, chi bộ trong sạch, vững mạnh, làm hạt nhân đoàn kết và lãnh đạo đơn vị hoàn thành nhiệm vụ. Giữ vững sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với LLVT, đảm bảo cho LLVT luôn là lực lượng chính trị tin cậy, lực lượng chiến đấu trung thành của cấp ủy đảng, chính quyền và nhân dân địa phương. Mặt khác, tăng cường giáo dục cho mọi cán bộ, chiến sĩ LLVT nắm vững những quan điểm, đường lối, nghệ thuật quân sự của Đảng để vận dụng vào giải quyết và thực hiện nhiệm vụ ở địa phương, đơn vị…
Thường xuyên coi trọng xây dựng LLVT tỉnh đủ về số lượng, biên chế phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ và tình hình cụ thể của từng địa phương, đơn vị. Kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng lực lượng thường trực với xây dựng lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên. Không ngừng nâng cao chất lượng huấn luyện chiến đấu cho LLVT tỉnh theo phương châm "Cơ bản, thiết thực, vững chắc" với lực lượng thường trực và "Cơ bản, thiết thực, chất lượng" với lực lượng dân quân tự vệ. Coi trọng huấn luyện sát với tình hình thực tiễn từng địa phương và yêu cầu nhiệm vụ của đơn vị. Tăng cường tổ chức huấn luyện thực hành, nhất là của phân đội thường trực sẵn sàng chiến đấu, phân đội dân quân cơ động… Kết hợp với giáo dục chính trị, xây dựng nền nếp chính quy, giữ gìn kỷ luật, thực hiện tốt công tác sử dụng, bảo quản vũ khí, trang bị kỹ thuật góp phần nâng cao khả năng chiến đấu của LLVT địa phương. LLVT địa phương nắm vững tình hình nhiệm vụ của địa phương, tích cực lao động sản xuất, tham gia xóa đói, giảm nghèo và làm tốt chính sách hậu phương quân đội, tích cực thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Đồng thời tích cực thực hiện phong trào xóa đói, giảm nghèo ở địa phương mà trước mắt là thực hiện tốt Nghị quyết 10/NQ-TU của Tỉnh ủy về công tác xóa nghèo đến năm 2010 và Đề án 06 của Thường trực HĐND tỉnh về hỗ trợ các hộ gia đình nghèo làm nhà ở. Bên cạnh đó LLVT phải luôn là nòng cốt, là lực lượng chủ công trong công tác phòng, chống bão lụt, tìm kiếm cứu nạn, khắc phục hậu quả do thiên tai, địch họa…
Phấn khởi, tự hào về truyền thống 65 năm của QĐND Việt Nam anh hùng, LLVT tỉnh Ninh Bình tiếp tục phát huy truyền thống quê hương anh hùng, đẩy mạnh hoạt động các phong trào thi đua Quyết thắng gắn với phong trào thi đua yêu nước, thực hiện có hiệu quả Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", quyết tâm phấn đấu thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân khu và Đại hội Đảng bộ Quân sự tỉnh. Góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân xây dựng quê hương Ninh Bình giàu về kinh tế, mạnh về quốc phòng - an ninh, đẹp về nếp sống văn hóa, góp phần đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước.
Đại tá Phạm Thành Sơn (Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Ninh Bình )